TARİHSEL AÇIDAN ALEVİ SÜNNİ AYRILMASI

Yıl 2023, , 101 - 124, 28.03.2023

Osman Canpolat

https://doi.org/10.37991/sosdus.1238240

Öz

Amaç: Bu çalışmada Aleviliğin Sünnilik ayrışmasının tarihsel açıdan incelenmesi amaçlanmaktadır.
Yöntem: Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinde doküman araştırılması ve incelenmesi tekniği kullanılmıştır.
Bulgular: Geçmiş dönemlerde Alevi ve Sünniler arasındaki ilişkiler kati sınırlarla farklılık gösterse de günümüzde Alevi – Sünni arasındaki farklılığın geçmişe nazaran azaldığı görülmektedir. Aleviler ve Sünniler hem yaşam tarzları hem de inanış biçimleri açısından sosyal-kültürel olarak birbirinden ayrılmaktadırlar.
Sonuç: Alevilik ve Sünnilik ayrışması tarih boyunca Anadolu topraklarında kendini göstermiş olsa da günümüzde söz konusu ayrışma toplumsallıktan çıkarak daha aza indirgenmiştir.
Özgünlük: Alevilik – Sünnilik ayrışması ile ilgili derinlemesine literatür taraması yapılara gerçekleştirilen araştırma, tarihsel perspektiften söz konusu ayrışmayı ortaya koyması açısından araştırmacılara ve okuyuculara katkı sağlaması beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Tarihsel Açıdan Alevi Sünni, Alevilik, Sünnilik

Teşekkür

İlginize ve çalışmalarınıza teşekkür ederim.

THE HISTORICAL SEPARATION OF ALAVI-SUNNI

Öz

Purpose: In this study, it is aimed to examine the separation of Alevism from Sunnism from a historical perspective.
Method: In the research, document search and examination technique, which is one of the qualitative research methods, was used.
Findings: Although the relations between Alawites and Sunnis differed in strict limits in the past, today it is seen that the difference between Alawites and Sunnis has decreased compared to the past. Alevis and Sunnis are socially-culturally separated from each other in terms of their lifestyles and beliefs.
Implications: Although the separation of Alevism and Sunnism has manifested itself in the Anatolian lands throughout history, today this separation has been reduced to a lesser extent by leaving the community.
Originality: It is expected that the research carried out on the structures of in-depth literature review on the Alevism - Sunnism separation will contribute to researchers and readers in terms of revealing the said separation from a historical perspective.

Kaynakça

• Bozkuş, M. (2010).. “Türklerin İslamiyet’i Kabulü ve Aleviliğin Türkler Arasında Yayılması”. Anadolu’da Aleviliğin Dünü ve Bugünü. ed. Halil İbrahim Bulut. Sakarya: Sakarya Üniversitesi Yayınları.
• Bulut, H.İ. (2010). “Türklerin İslam’a Girmeden Önceki Müslümanların Tarihi”. Anadolu’da Aleviliğin Dünü ve Bugünü. ed. Halil İbrahim Bulut. Sakarya: Sakarya Üniversitesi Yayınları.
• Bulut, H.İ. - Yıldız, H. (2021).Alevilik Bektaşilik: Tarihi, Dini, Sosyal ve Güncel Boyutlarıyla. Ankara: Bilay Yayınları.
• Eraslan, K. (1989) “Ahmed Yesevî”. TDV İslam Ansiklopedisi. C. 2. İstanbul: TDV İslam Araştırmaları Merkezi Yayınları.
• Fığlalı, E.R. (2006). Türkiye’de Alevilik Bektaşilik. İzmir: İzmir İlahiyat Vakfı Yayınları.
• Güngör, H. (2010). “İslam Öncesi Türklerde Din ve İnanışlar”. Anadolu’da Aleviliğin Dünü ve Bugünü. Sakarya: Sakarya Üniversitesi Yayınları,.
• Kaplan, D. (2008). “Şiiliğin İran Topraklarında Egemenliği: Safeviler Öncesi Arka Plan ve Safevi Dönemi Şiileştirme Politikaları”. Marife: Dini Araştırmalar Dergisi 8/3, 183-203.
• Karakaya-A.S. (2015). Vefailik, Bektaşilik, Kızılbaşlık: Alevi Kaynaklarını, Tarihini ve Tarihyazımını Yeniden Düşünmek. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Mélikoff, I. (1999). “Alevi-Bektaşiliğin Tarihi Kökenleri Bektaşi-Kızılbaş (Alevi) Bölünmesi ve neticeleri”. Tarihi ve Kültürel Boyutlarıyla Türkiye’de Aleviler Bektaşiler Nusayriler. İstanbul: Ensar Neşriyat. Ocak, A.Y. (1989). “Alevî”. TDV İslam Ansiklopedisi. 2/368-369. İstanbul: TDV Yayınları.
• Ocak, A.Y. (2018). Alevi ve Bektaşi İnançlarının İslam Öncesi Temelleri. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Ocak, A.Y. (2000). “Babaîler İsyanından Kızılbaşlığa: Anadolu’da İslâm Heterodoksisinin Doğuş ve Gelişim Tarihine Kısa Bir Bakış”. Belleten 64/239, 129-160.
• Onat, H. (2019). “Kızılbaşlık Farklılaşması Üzerine”. İslam Mezhepleri Tarihi El Kitabı. ed. Hasan Onat - Sönmez Kutlu. Ankara: Grafiker Yayınları.
• Öz, M. (1997). “İslam Mezhepleri Tarihi Açısından Anadolu Alevileri”. Somuncu Baba ve Es-Seyyid Osman Hulusi Efendi Sempozyumu Tebliğleri. Ankara: Es-Seyyid Osman Hulusi Efendi Yayınları.
• Öz, B. (2004). “Hazreti Ali’den Mustafa Kemal’e Aleviliğin Tarihçesi”. İstanbul: Can Yayınları,.
• Şener, C. (1996). Benim Kâbem İnsandır. İstanbul: AD Yayıncılık.
• Şener, T. (2020). ‘’Siyaset Medya ve Seçmen’’. Ankara: Nobel Bilimsel Eserler (https://www.academia.edu/45453227/Siyasal_G%C3%BCven)
• Uyar, M. (1999). “Safeviler Öncesi İran’da Tasavvuf Ve Safevi Devletinin Ortaya Çıkışı” Akademik Araştırmalar Dergisi 1/3, 121-137.
• Üzüm, İ. (1997). Günümüz Aleviliği. İstanbul: TDV İslam Araştırmaları Merkezi Yayınları,.
• Üzüm, İ. (2002).“Kızılbaş”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. C. 25. Ankara: TDV Yayınları.
• Üzüm, İ. (2017). Tarihsel ve Kültürel Boyutlarıyla Alevilik. İstanbul: TDV Yayınları.
• Üzüm, İ. (2019). “Hüseyin”. TDV İslam Ansiklopedisi. 18/521-524. İstanbul: TDV Yayınları.
• Yaman, A. (1998). Alevilik Nedir ? İstanbul: Şahkulu Sultan Külliyesi Mehmet Ali Hilmi Dedebaba Araştırma Eğitim ve Kültür Vakfı Yayınları.
• Yıldırım, R. (2012). “Kızılbaşların (Alevîlerin) Gözünde Şah İsmail Kimdi?” II. Uluslararası Tarihten Bugüne Alevîlik Sempozyumu (23-24 Ekim 2010). ed. Aykan Erdemir vd. 85-98. Ankara: Cem Vakfı Ankara Şubesi.
• Yıldırım, R. (2018). Geleneksel Alevilik: İnanç, İbadet, Kurumlar, Toplumsal Yapı, Kolektif Bellek. İstanbul: İletişim Yayınları, 1. Basım.
• Yürükoğlu, R. (1990). Okunacak En Büyük Kitap İnsandır: Tarihte ve Günümüzde Alevilik.İstanbul: Alev Yayınevi