CHANGING PARADIGM IN HEALTH, MODERN MEDICINE- TRADITIONAL MEDICINE RELATIONSHIP FROM OPPOSITION TO COOPERATION

Yıl 2024, , 166 - 188, 31.07.2024

M. Çağlar Kurtdaş

https://doi.org/10.37991/sosdus.1509809

Öz

The health institution, which is one of the institutions that constitute the social structure in every society and in every period, corresponds to the forms of relationships, procedures and behaviors established to meet the need for health in all societies from past to present. Just like other institutions, the perspective, relationship, procedure, behavior, norms and values regarding the health institution and health vary from society to society and from period to period. For example, in traditional societies, the understanding of health, which was intertwined with culture, was based more on experiential knowledge rather than a scientific perspective. In the modern era, on the other hand, empirical and dogmatic knowledge has been replaced by scientific knowledge and health has been completely dominated by science. This situation has also led to the opposition between modern medicine and traditional medicine, or rather to the exclusion and ignoring of traditional medicine by modern medicine. However, for a long time, there has been a return to traditional medicine. It is seen that the relationship between modern medicine and traditional medicine, which was based on opposition in the past, has evolved into a cooperation. The aim of this study is to discuss and explain this paradigm shift in the perspective on health in the context of social change. The study, based on the compilation of sources written on the subject, has a theoretical nature.

Anahtar Kelimeler

Health, Disease, Social Change, Modern Medicine, Traditional Medicine.

SAĞLIKTA DEĞİŞEN PARADİGMA, KARŞITLIKTAN İŞBİRLİĞİNE MODERN TIP – GELENEKSEL TIP İLİŞKİSİ

Öz

Her toplumda ve her dönemde toplumsal yapıyı oluşturan kurumlardan biri olan sağlık kurumu, geçmişten günümüze tüm toplumlarda sağlık ihtiyacının karşılanması için oluşturulmuş ilişki, usul, davranış biçimlerine karşılık gelir. Tıpkı diğer kurumlarda olduğu gibi sağlık kurumu ve sağlığa ilişkin bakış açısı, ilişki, usul, davranış, norm ve değerler toplumdan topluma ve dönemden döneme değişmektedir. Örneğin geleneksel toplumlarda kültürle iç içe geçmiş olan sağlık anlayışı, bilimsel bir bakış açısından ziyade daha çok tecrübi bilgilere dayanmaktaydı. Modern dönemde ise tecrübi ve dogmatik bilgiler yerini bilimsel bilgiye bırakmış, sağlık konusu tamamen bilimin hâkimiyeti altına girmiştir. Bu durum aynı zamanda modern tıp ile geleneksel tıbbın karşıtlığı daha doğrusu modern tıbbın geleneksel tıbbı dışlaması ve yok saymasına yol açmıştır. Ancak günümüzde uzun bir süredir, geleneksel tıp anlayışına bir dönüş yaşandığı görülmektedir. Geçmişte karşıtlık temeline dayanan modern tıp geleneksel tıp ilişkisinin bir işbirliği içine doğru evrildiği görülmektedir. Bu çalışmanın amacı, sağlığa bakış açısında ortaya çıkan bu paradigma değişimini toplumsal değişme bağlamında ele almak ve açıklamaktır.

Anahtar Kelimeler

sağlık, hastalık, toplumsal değişme, modern tıp, geleneksel tıp

Kaynakça

• Akşit, B. T. (1995). Toplum, Kültür ve Sağlık. Halk Sağlığı içinde. Ed: Münevver Bertan ve Çağatay Güler. Ankara: Güneş Kitapevi.
• Baer, H., A. (2010). Complemantary and Alternative Medicine:Processes of Legimation, Professionalization and Cooption. Medical Sociology. Ed. William C. Coockerman., Wiley-Blackwell.
• Bauman, Z. (2001). Parçalanmış Hayat Postmodern Ahlâk Denemeleri. İsmail Türkmen(Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Capra, F. (1992). Batı Düşüncesinde Dönüm Noktası. M. Armağan (Çev.). İstanbul: İnsan Yayınları.
• Cirhinlioğlu, Z. (2014). Sağlık Sosyolojisi. İstanbul: Nobel.
• Çabuklu, Y. (2004). Toplumsalın Sınırında Beden. İstanbul: Kanat Kitap.
• Fişek, N. H (1983). Halk Sağlığına Giriş. Ankara: Hacettepe Ünv. - Dünya Sağlık Örgütü Hizmet Araştırma ve Araştırıcı Yetiştirme Merkezi Yayını.
• Giddens, A. (1998). Modernliğin Sonuçları. Ersin Kuşdil (Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Giddens, A. (2008). Sosyoloji. İstanbul: Kırmızı Yayınları.
• Harlak, H. (2016). Geleneksel Tamamlayıcı ve Alternatif Tıp. Sağlık Sosyolojisinde Güncel Tartışmalar içinde. Ed. Nurşen Adak. Ankara: Nobel.
• Harvey, D. (2010). Postmodernliğin Durumu Kültürel Değişimin Kökenleri. Sungur Savran (Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
• Kale, N. (2002). “Modernizmden Postmodern Söylemlere Doğru”. Doğu Batı Düşünce Dergisi. Yıl: 5. Sayı: 19.
• Kızılçelik, S. (1996). “Geleneksel İyileştiriciler Üzerine Bir Araştırma”. Birikim Dergisi. (83): 76-83.
• Macionis, J. J. (2013). Sosyoloji. Vildan Akan (Çev. Ed.). Ankara: Nobel.
• Maruyama, Y. (2014). “WHO Traditional Medicine Strategy: 2014-2023”. Geleneksel Tamamlayıcı ve Alternatif Tıp Uygulamalarına Uluslararası Bakış Konferansı. 7-8 Mart. İstanbul.
• Nicolai, T. (2014). “Avrupa’da TAT (Tamamlayıcı ve Alternatif Tıp)”. Geleneksel Tamamlayıcı ve Alternatif Tıp Uygulamalarına Uluslararası Bakış Konferansı. 7-8 Mart. İstanbul.
• Özsan, G. (2001). “Geleneksel ve Modern Tıp Üzerine”. Toplumbilim. (13): 77-80.
• Porter, R. ve Vigarelo, G. (2008). Beden, Sağlık ve Hastalıklar. Saadet Özen (Çev.). Bedenin Tarihi 1 Rönesans’tan Aydınlanma’ya içinde (Hazırlayanlar: Alain Corbin, Jean- Jacques Courtine, Georges Vigarello). İstanbul: YKY.
• Quintero, R. (2014). “Tamamlayıcı ve Alternatif Tıbbın ve Ozon Terapisinin Uluslararası Karşılaştırmalı Yasal Durumu”. Geleneksel Tamamlayıcı ve Alternatif Tıp Uygulamalarına Uluslararası Bakış Konferansı. 7-8 Mart. İstanbul.
• Schaefer, R. T. (2013). Sosyoloji. Simten Çoşar (Çev. Ed.). Ankara: Palme.
• Spector, E. R. (2004). Cultural Diversity in Health and Illness. Sixth Edition. New Jersey: Pearson Pretice Hall.
• Stanway, A. (1992). Alternatif Tıp El Kitabı. A. Aker – A. Kurt – A. Okçu (Çev.). İstanbul: İnsan Yayınları.
• Thomas, H. ve Walsh, D. F. (2014). Modernlik/Postmodernlik. Mehmet Süheyl Ünal (Çev.). Temel Sosyolojik Dikotomiler içinde. Ed. Chris Jenks. Ankara: Atıf Yayınları.
• Türkdoğan, O. (1991). Kültür ve Sağlık – Hastalık Sistemi. İstanbul: MEB.
• WHO (2000). General Guidelines for Methodologies on Research and Evaluation of Traditional Medicine. World Health Organization, Geneva.
• https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/10/20141027-3.htm
• https://shgmgetatdb.saglik.gov.tr/?_Dil=1