TEKNOLOJİK YENİLİKLERİN İŞE YABANCILAŞMA ÜZERİNE ETKİLERİ

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 2, 80 - 92, 25.12.2020

Aybike Kocadaş

https://doi.org/10.37991/sosdus.826584

Öz

Teknolojideki hızlı gelişim yeni çalışma biçimleri oluşturmaktadır. Yeni ekonomi de denen bu sistemde, üretim sürecindeki post-fordist anlayışların da etkisiyle çalışma hayatında esneklik uygulamaları ve bunun sonucu olarak işgücünde kuralsızlaştırma uygulamaları hâkim olmaktadır. Esneklik uygulamaları olarak adlandırdığımız kısmî zamanlı çalışma, evden çalışma, tele-çalışma gibi birçok yeni kavram, çalışma hayatının kilit noktaları olarak gündeme gelmektedir. Yeni teknolojilerin beraberinde getirdiği yeni çalışma biçimleri, fiziksel etkilerden sosyal problemlere kadar birçok sorunu da beraberinde getirmektedir. Çalışma hayatında, çalışanlar, üretim sürecinin tamamında yer alırken gelişen teknolojinin etkisiyle belli alanlarda uzmanlaşmak durumunda kalmış, bir diğer ifadeyle kendi emeğine yabancılaşmıştır. Burada başlayan yabancılaşma bireylerin kendi benliklerine yabancılaşmasına kadar giden bir süreçtir. Bu çalışma, teknolojideki bu hızlı dönüşümün çalışma hayatına, çalışma ilişkilerine ve aktif çalışan işgücüne olan etkilerini ortaya koymayı amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Yeni Teknoloji, Esneklik, Yabancılaşma

THE EFFECTS OF TECHNOLOGICAL INNOVATIONS ON JOB ALIENATION

Öz

The rapid development in technology creates new ways of working. This system, also called the new economy, is dominated by the applications of flexibility in work life and consequent deregulation in the workforce as a result of the Post-Fordist approaches in the production process. Many new concepts, such as part-time work, working from home, and tele-work, which we call flexibility applications, come to the agenda as key points of working life. New ways of working with new technologies bring many problems from physical effects to social problems. In working life, employees, while taking part in the entire production process, had to specialize in certain fields with the effect of developing technology, in other words, they became alienated from their own labor. The alienation that begins here is a process leading up to the alienation of individuals to their own selves. This study aims to reveal the effects of this rapid transformation in technology on working life, working relations and active labor force.

Anahtar Kelimeler

New Technology, Flexibility, Alienation

Kaynakça

• Aktan Ç. C. ve Vural İ. İ. “Bilgi Yönetimini Ortaya Çıkaran Temel Unsurlar”. http://www.canaktan.org/yeni-trendler/bilgiyonetimi/unsurlar.htm. Erişim Tarihi: 21.04.2019.
• Ay, A., Karaçor, Z., Acet, H. ve Çetinkaya, M. (2005). Güvenilirlik İhtiyacı ve Gelişmekte Olan Ülkelerde Enflasyon Hedeflemesi Politikaları. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 12(2). ss. 211-226.
• Başaran, İ. E. (2008), “Örgütsel Davranış: İnsanın Üretim Gücü”. Ekinoks Yayınevi, Ankara.
• Bilgin, M. H. (1999). Değişen Rekabet Dengeleri, Yeni Yönetim Anlayışı ve Türkiye. Çimento İşveren Dergisi. 13(6).
• Bolton, C. D. (1972). Alienation and Action: A Study of Peace-Group Members. The American Journal of Sociology. 78(3). Ss. 537–561.
• Can, G. (2016). Küreselleşmeyle Gelişen Yabancılaşma Kavramı ve Sanat. International Journal of Social Science. 51. Ss. 229-236.
• Elma, C. (2003). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin İşe Yabancılaşması Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı. Ankara.
• Ekin, N. (1999). Esneklik Çağı. Mercek Özel Sayı, ss. 6-16.
• Erdut, T. (1998). Yeni Teknolojilerin İş İlişkileri Üzerindeki Etkisi. Türk Ağır Sanayii ve Hizmet Sektörü Kamu İşverenleri Sendikası. Ankara.
• Erdut, T. (1998). Yeni Teknolojilerin İş İlişkileri Üzerindeki Etkisi. Tühis Yayınları. Ankara.
• Eryiğit, S. (2009). Esnek Üretim, Esnek Organizasyon, Esnek Çalışma. http://www.kamu-is.org.tr/pdf/5411.pdf. Erişim Tarihi: 01.05.2019.
• Eyrenci, Ö. (1994). “Türkiye’de Çalışma Sürelerinin Esnekleştirilmesi’’, Çalışma Hayatında Esneklik Semineri. İzmir Yaşar Eğitim ve Kültür Vakfı.
• Fromm, E. (1992), “Marx’ın İnsan Anlayışı” (Çev: Yurdanur Salman ve Zeynep Tanrısever). Arıtan Yayınevi. İstanbul.
• Göktürk, M. (2007). Sosyo-Psikolojik Sorunlar Çerçevesinde Bilgi Teknolojileri Ve Yeni Çalışma Biçimleri. Selçuk Üniversitesi Karaman İ.İ.B.F Dergisi. 12(9). ss. 207-220.
• Güney, S. (2006), “Davranış Bilimleri”. Nobel Yayın. Ankara.
• Özbek, M.F. (2011). Örgüt İçerisindeki Güven ve İşe Yabancılaşma İlişkisinde Örgüte Uyum Sağlamanın Aracı Rolü. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 16/1. ss. 231-248.
• Hatman, Ü. (2002). Esneklik Kavramı Neyi İfade Ediyor. TMMOB Dergisi, 131(2), ss. 64-68.
• Kanbur, A. (2008). Küreselleşme Sürecinde Post Modern Örgüt Yapıları. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(3), ss. 387-404.
• Kenar, N. (2002). Dünya Uygulamaları Çerçevesinde Türk Çalışma Hayatında Esneklik İhtiyacı Ve Yapılması Gerekenler. TİSK İşveren Dergisi. 29.
• Lordoğdu, K. (1990). Eve İş Verme Sistemi İçinde Kadın İşgücü Üzerine Bir Alan Araştırması. Freidrich Ebert Vakfı. İstanbul.
• Marx, K. (2010). Yabancılaşma. çev. Barış Erdost. Sol Yayınları. İstanbul.
• Moss, L. M. (1998). Technology and Cities. A Journal of Policy Developmen and Research. 3(3).
• Özbek, M.F. (2011). Örgüt İçerisindeki Güven ve İşe Yabancılaşma İlişkisinde Örgüte Uyum Sağlamanın Aracı Rolü. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 16(1). Ss. 231-248.
• Parlak, Z. ve Özdemir, S. (2011). Esneklik Kavramı Ve Emek Piyasalarında Esneklik. Sosyal Siyaset Konferanslar Dergisi. (No. 60).
• Sayers, S. (2018). Marx ve Yabancılaşma. Ferhat Sarı (çev.). Kor Kitap.
• Seeman, M., (1975), “Alienation Studies”, Annual Review of Sociology, 1, ss. 91–123.
• Seeman, M. (1983), “Alienation Motifs in Contemporary Theorizing: The Hidden Continuity of the Classic Themes”, Social Psychology Quarterly, 46(3), ss. 171–184.
• Selamoğlu, A. (1998). Küreselleşme Sürecinde İnsan Kaynakları Yönetimi. TÜHİS Dergisi. Yayın No: 27
• Selamoğlu, A. (1998). Yönetim ve Üretim Anlayışında Değişim. Japon Modelinin Artan Etkinliği ve İnsan Unsuru. Çimento İşveren Dergisi. 12(6). ss. 11-14.
• Şahin, L., Aydın, E., ve Güler, M. (2015). Teknolojik Gelişmelerin İşin Yapısı Ve İşgücünün Nitelikleri Üzerine Etkileri: Hastane Çalışanlarının Algılarına Yönelik Bir Araştırma. İş ve Hayat Dergisi, 1(1), ss. 97-130.
• Şen, S. (2000). Esnek Üretim ve Esnek Çalışma. Türk Ağır Sanayi ve Hizmet Sektörü Kamu İşverenleri Sendikası İş Hukuku ve İktisat Dergisi. 16(6).
• Şimşek, Ş. A., Çelik. T., Akgemci, T. ve Fettahlıoğlu T. (2006). “Davranış Bilimlerine Giriş ve Örgütlerde Davranış”. Gazi Kitabevi, Ankara.
• Tarcan, E. (2000). Esnek İstihdamdaki Trend ve İşletmelerle Çalışanlar Üzerine Etkileri. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(3). ss. 1-18.
• Taştan, Ş., İşçi E. ve Arslan B. (2014). Örgütsel Destek Algısının İşe Yabancılaşma ve Örgütsel Bağlılığa Etkisinin İncelenmesi: İstanbul Özel Hastanelerinde Bir Çalışma. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 19. ss. 121-138.
• Tokol, A. (2000). Yeni Teknolojiler ve Değişen Endüstri İlişkileri. Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi. 2(1).
• Tuncay, C. (1999). Değişim, Esneklik ve Türkiye İçin Çözüm Önerileri. Mercek Dergisi. 15.
• Yavuz, A. (1995). “Esnek Çalışmanın Fayda ve Sakıncaları ile Esnek Çalışma Hakkında İşçi ve İşveren tarafının Görüşleri”, Çimento İşveren Dergisi, Sayı: 3, ss.4-5.
• Yıldırım, N. (1973). Neoklasik İktisadın Teknolojik Gelişme Yaklaşımı, Ankara Üniversitesi SBF Yayınları, Ankara.