RETHINKING SPACE IN GERONTOLOGY

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 1, 32 - 53, 30.06.2022

Işıl Avşar Arık

https://doi.org/10.37991/sosdus.1074785

Öz

Environmental gerontology, which is a basic discipline in aging studies, was discussed around the ecological perspective in the first years, and recently it has been discussed by taking the critical perspective to the center. One of the underlying reasons for this is that today's cities have begun to take shape around Neoliberal policies. In cities produced with neoliberal rationality, the meaning of quality of life is shaped by consumption and existing inequalities are getting deeper. It is seen that the elderly are among those affected by these inequalities. Today's Neoliberal political economy is reshaping aging through poverty and disadvantage. But in urban matters, the elderly are often an invisible subject. In this study, the relationship between aging and space is discussed by bringing together the perspectives and opportunities offered by the disciplines of urban sociology and gerontology. It focuses on creating a theoretical link between the two disciplines and discussing the current situation in this context. Finally, rights-based approaches are discussed as a solution proposal against the social and spatial context that this view points to.

Anahtar Kelimeler

Aging, Urban Aging, Environmental Gerontology, Neoliberalism, Production of Space, Political Economy.

GERONTOLOJİDE MEKÂNI YENİDEN DÜŞÜNMEK

Öz

Yaşlılık çalışmalarında temel bir disiplin olan mekân gerontolojisi, ilk yıllarda ekolojik perspektif etrafında ele alınırken, son zamanlarda ise eleştirel bakış açısı merkeze alınarak tartışılmaya başlanmıştır. Bunun altında yatan sebeplerden bir tanesi günümüz kentlerinin Neoliberal politikalar etrafında şekillenmeye başlamasıdır. Neoliberal rasyonalite ile üretilen kentlerde yaşam kalitesinin anlamı tüketime göre şekillenmekte ve var olan eşitsizlikler daha da derinleşmektedir. Bu eşitsizliklerden etkilenenler arasında yaşlıların da olduğu görülmektedir. Bugünün Neoliberal ekonomi politiği yaşlılığı yoksulluk ve dezavantajlılık üzerinden yeniden şekillendirmektedir. Fakat kentsel konularda yaşlılar genellikle görünmez bir özne konumundadır. Bu çalışmada yaşlılık ve mekân arasındaki ilişki, kent sosyolojisi ve gerontoloji disiplinlerinin sunduğu bakış açıları ve imkânları bir araya getirilerek ele alınmaktadır. İki disiplin arasında kuramsal bir bağın oluşturulabileceğine ve mevcut durumun bu bağlamda tartışılabileceğine odaklanılmaktadır. Son olarak ise bu bakışın işaret ettiği toplumsal ve mekânsal bağlam karşısında bir çözüm önerisi olarak hak temelli yaklaşımları tartışmaya açılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Yaşlılık, Kentsel Yaşlanma, Mekân Gerontolojisi, Neoliberalizm, Mekânın Üretimi, Politik Ekonomi

Kaynakça

• Andrews, G. J., Milligan, C., Philips, D. R. And Skinner M.W., (2009). Geographical Gerontology: Mapping A Disciplinary Intrsection. Geography Compass, 3 (5), 1641-1659.
• Arık, F. Ve Taş, L. (2020). Dezavantajlılar Ve Dezavantajlılık Sosyolojisi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Birren, J. E. (1999). Theories Of Aging: A Personal Perspective, İn Handbook Of Theories Of Aging, (eds. Vern L. Bengtson and K. Warner Schaie) Springer Publishing Company.
• Buffel, T. And Phillipson, C. (2018). A Manifesto For The Age-Friendly Movement: Developing a New Urban Agenda. Journal of Aging & Social Policy. https://doi.org/10.1080/08959420.2018.1430414.
• Buffel, T., Phillipson, C. And Scharf, T. (2012). Experiences Of Neighbourhood Exclusion And İnclusion Among Older People Living in Deprived İnner-City Areas in Belgium And England. Ageing And Society, 33: 89-109.
• Doğan, A. E. (2007). Eğreti Kamusallık: Kayseri Örneğinde İslamcı Belediyecilik. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Estes, C. Et Al. (2001). Social Policy And Aging: A Critical Perspective. Calşfornia: Sage Publications.
• Finlay, J. M. And Finn B. M. (2020). Geography’s Blind Spot: The Age-Old Urban Question. Urban Geograpy, DOI: 10.1080/02723638.2020.1742468.
• Ghulyan, H. (2017). Lefebvre’nin Mekân Kuramının Yapısal Ve Kavramsal Çerçevesine Dair Bir Okuma. Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 26 (3), 1-29.
• Kalınkara, V. (2017). Yaşlanan Kentler: Kentsel Alanda Aktif Yaşlanmayı Destekleyecek Kapsayıcı Tasarım Ve Ergonomi. Toplum Ve Demokrasi, 11 (24), Temmuz-Aralık, S. 229-248.
• Karasu, M. A. (2008). Kentli Haklarının Gelişimi ve Hukuki Boyutları. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, (78), 37–52.
• Koçak, B. Ve Bektaş, M. (2019). Ulusal Ve Uluslararası Hukuk Sisteminde Kentli Hakları Ve Katılım. Kent Akademisi, 12 (36), 104-117.
• Kurtar, S. (2013). Mekânı Yaşamak: Lefebvre Ve Mekânın Diyalektik Oluşumu. . TÜCAUM VII. Coğrafya Sempozyumu, Ankara.
• Lee, h. And hashimoto, s. (2018). Governing Care Provision: A Comparative Perspective on Japan and Korea, Development and Society, Vol. 47, No. 1, pp. 39-61.
• Lefebvre, H. (2014). Mekânın Üretimi. (Çev. Işık Ergüden). İstanbul: Sel Yayınları.
• Levitas, R., Pantazis, C., Fahmy, E., Gordon, D., Lloyd, E. And Patsios, D. (2007). The Multi Dımensıonal Analysıs Of Socıal Exclusıon. London: Cabinet Office. Moore, E.G. And Pacey, M.A. (2004). Geographic Dimensions Of Ageing İn Canada 1991-2001. Canadian Journal Of Ageing, 23, 5-21.
• Moulaert, T. And Garon, S. (2016). Age-Friendly Cities And Communities İn International Comparison Political Lessons, Scientific Avenues, And Democratic Issues (Eds. Thibauld Moulaert And Suzanne Garon). Switzerland: Springer International Publishing.
• Moulaert, T., Wanka, A. And Drilling, M. (2018). The Social Production Of Age, Space And Exclusion: Towards A More Theory-Driven Understanding Of Spatial Exclusion Mechanisms in Later Life. Sociální Studia / Social Studies, Masaryk University, 15 (1): 9-23. Hal-01895265v2.
• Pektaş, E. K. Ve Akın, F. (2010). Avrupa Kentsel Şartları Perspektifinde Bir Kentli Hakkı Olarak “Katılım Hakkı” Ve Türkiye. Afyon Kocatepe Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi, 12 (2).
• Phillipson, C. (2004). Urbanısatıon And Ageıng: Towards A New Envıronmental Gerontology. Ageing And Society, 24 (6): 963-72. Doı: 10.1017/S0144686x04002405.
• Phillipson, C. (2010). Ageing And Urban Society: Growing Old İi The ‘Century Of The City’. İn The Sage Hanbook Of Social Gerontology. (Eds. Dale Dannefer And Chris Phillipson). London: SAGE Publications Ltd.
• Quadogno, J. (2017). Aging And The Life Course: An İntroduction To Social Gerontology. Mcgraw-Hill Education.
• Savage, M. And Warde, A. (1993). Urban Sociology, Capitalism and Modernity. London: The Macmillan Press Ltd.
• Scharf, T., Phillipson, C. And Simith, A. E. (2005). Multiple Exclusion And Quality Of Life Amongst Excluded Older People İn Disadvantaged Neighbourhoods. Office Of The Deputy Prime Minister: London. Social Exclusion Unit.
• Second World Assembly On Ageing (SWAA) (2002). Political Declaration And Madrid International Plan Of Action On Ageing. New York: United Nations.
• Settersten, A. And Angel, J. L. (2011). Handbook Of Socıology Of Agıng. New York Dordrecht Heidelberg London: Springer.
• Stavrides, S. (2016). Kentsel Heterotopya: Özgürleşme Mekânı Olarak Eşikler Kentine Doğru. (Çev. Ali Karatay). İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Şentürk, M. ve Kurtkapan, H. (2017). Yaşlılığın Mekânsallaşması: Kadıköy Moda’daki Bir Apartman Üzerine Nitel Bir Çalışma. Senex Yaşlılık Çalışmaları Dergisi, 1, 4-19.
• Tibbits, C. (1954). A Sociological View of Aging. Proceedings of the American Philosophical Society, 1954, Vol. 98, No. 2, pp. 144-148.
• Türkiye İStatistik Kurumu (TÜİK) (2018) İstatistiklerle Yaşlılar.
• United Nations (2015). World Population Aging Report. New York: United Nations.
• Victor, C. (2005). The Social Context Of Ageing. London And New York: Roudledge.
• Wahl, H. W. And Lang, F. R. (2003). Aging in Context Across The Adult Life Course: Integrating Physical And Social Environmental Research Perspectives. Annual Review Of Gerontology & Geriatrics, 23.
• Wahl, H. W. And Weisman G. D. (2003). Environmental Gerontology At The Beginning Of The New Millennium: Reflections On Its Historical, Empirical, And Theoretical Development. The Gerontologist, 43 (5): 616-27.
• Walsh, K., Scharf, T. Van Regenmortel, S. And Wanka, A. (2021). Social Exclusion İn Later Life: Interdisciplinary And Policy Perspectives. New York: Springer.
• Wanka, A., Moulaert, T. And Drilling, M. (2018). From Environmental Stress To Spatial Expulsion – Rethinking Concepts Of Socio-Spatial Exclusion in Later Life. International Journal Of Ageing And Later Life, 12(2): 25–51. Doi: 10.3384/İjal.1652-8670.18-402.