THE PROBLEMATIC OF MIGRATION IN TERMS OF SOCIAL MOVEMENT IN ELIF SHAFAK'S 10 MINUTES 38 SECONDS

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 3, 394 - 422, 30.11.2023

Ahmet Yıkık

https://doi.org/10.37991/sosdus.1336749

Öz

This study starts from a presupposition based on the links between the disciplines of sociology and literature. It focuses on the phenomenon of migration that has continued from prehistoric times to the present day. Elif Shafak is one of the Turkish novelists who have focused on this issue. Moreover, the fact that she lives in England makes it possible to consider her as an immigrant writer. In this respect, it is noteworthy that Shafak builds the framework of her novel 10 Minutes 38 Seconds in This Strange World on the phenomenon of migration. In the aforementioned work, Shafak draws Istanbul, the most populous city of Turkey, as a cosmopolitan city receiving permanent or transit migration from both inside and outside the country. Both the protagonists and side characters of the novel play an active role in the reflection and formation of social mobility. In this study, by instrumentalising the concept of "social mobility" of social science, the phenomenon of migration is examined within the framework of individuals, communities (groups) and society represented in the fictional world of 10 Minutes 38 Seconds in This Strange World. In addition, the decisive effects of the phenomenon of migration on the literariness of the work are discussed.

Anahtar Kelimeler

Elif Shafak, Ten Minutes Thirty Eight Seconds, Social Movements, Migration, Literariness.

ELİF ŞAFAK’IN ON DAKİKA OTUZ SEKİZ SANİYE’SİNDE TOPLUMSAL HAREKETLİLİK AÇISINDAN GÖÇ SORUNSALI

Öz

Bu çalışma, sosyoloji ve edebiyat disiplinleri arasındaki bağları temel alan bir ön kabulden hareket eder. Bu bağlamda, edebî düzlemde canlandırılan, bir başka deyişle, kurgulanan “toplum” üzerinde gerçekleştirilen gözlem ve çözümlemelere dayanır. Tarih öncesi çağlardan günümüze değin süregelen göç olgusunu odağına alır. Göç olgusu, toplum biliminin başlıca çalışma alanları içerisinde yer alan “nüfus hareketleri” ile “toplumsal hareketlilik” araştırmalarında ilgi odağı olmuştur. Güncel bir fenomen olan göç, kurgu yazarlarının da dikkatini çekmiştir. Elif Şafak, Türk romancılar arasında bu konuya eğilen yazarlardan biridir. Ayrıca, yaşamını İngiltere’de sürdürmesi onu aynı zamanda bir göçmen yazar olarak değerlendirmeyi mümkün kılmaktadır. Bu bakımdan, Şafak’ın On Dakika Otuz Sekiz Saniye adlı eserinin çatısını göç olgusu üzerine kurması dikkate değerdir. Şafak, söz konusu eserinde kurgu dünyasına taşıdığı Türkiye coğrafyasının en kalabalık şehri İstanbul’u gerek ülke içi gerekse ülke dışından kalıcı ya da transit göç alan kozmopolitan bir şehir olarak çizer. Romanın gerek başkarakterleri gerekse yan karakterleri toplumsal hareketliliğin yansıtılmasında ve oluşmasında etkin rol oynarlar. Çalışmamızda, toplum biliminin “toplumsal hareketlilik” kavramını araçsallaştırarak On Dakika Otuz Sekiz Saniye’nin kurgu dünyasında temsil edilen bireyler, topluluklar (gruplar) ve toplum çerçevesinde göç olgusu mercek altına alınmıştır. Bununla birlikte, göç olgusunun eserin edebîliği üzerindeki belirleyici tesirleri tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Elif Şafak, On Dakika Otuz Sekiz Saniye, Toplumsal Hareketlilik, Göç, Edebîlik

Kaynakça

• Abrahamson, M. (2014). Urban Sociology: A Global Introduction. New York: University Press.
• Bayartan, H. (2003). “Geçmişten Günümüze İstanbul’da Nüfus”. Coğrafya Dergisi, 11, (s.5-20).
• Demiralp, O. (2023). Sorularla 20. Yüzyıl Edebiyatımız. İstanbul: Kapı Yayınları.
• Durkheim, E. (1994). Sosyolojik Metodun Kurallar. (Çev. Enver Aytekin). İstanbul: Sosyal Yayınlar. (1895).
• Çelik, S. D. Y. (2021). “1940’tan Günümüze Türk Romanı”. Ed. Emiroğlu Ö. Türk Edebiyatı Tarihi (s.1021-1114). İstanbul: İdeal Kültür Yayıncılık.
• Çetindaş, D. (2016). Türk Edebiyatında Biyografik Anlatı ve Romanlar. İstanbul: Kesit Yayınları.
• Ecevit, Y. (2004). “Giriş: Çağdaş Roman-Okur İlişkisi”. Orhan Pamuk’u Okumak Kafası Karışmış Okur ve Modern Roman (15-78). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Elias, N. (2016). Sosyoloji Nedir. (Çev. Oktay Değirmenci). İstanbul: Olvido.
• “Elif Shafak Biography”. (2020). 27.7.2023 tarihinde https://elifsafak.com.tr adresinden erişildi.
• Forster, E. M. (1927). Aspects of the Novel. New York: Harcourt, Brace & World.
• Freyer, H. (2022). Sosyolojiye Giriş. (Çev. Nermin Abasan). Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Fulford, R. (2019). Anlatının Gücü Kitle Kültürü Çağında Hikâyecilik. (Çev. Ezgi Kardelen). İstanbul: Kolektif Kitap.
• Giddens, A. ve Sutton, P. W. (2021). Sosyoloji 8. Edisyon. (Çev. Emine Arzu Kayhan). İstanbul: Kırmızı Yayınları.
• Gündüz, O. (2020). “Cumhuriyet Dönemi Türk Romanı”. Ed. Korkmaz R. Yeni Türk Edebiyatı El Kitabı 1839-2000 (s. 399-544).
• Mignon, L. (2016). “Gülbeyaz Neden Denize Bakmaz?”. Edebiyatın Sınırlarında (s.25-32). İstanbul: Evrensel Basın Yayın.
• Mosley, W. (2020). Kurmacanın Unsurları Roman Yazmak Üstüne Bir Deneme. (Çev. Oğuz Tecimen). İstanbul: Notos Kitap.
• “Olgu”. (2023). Güncel Türkçe Sözlük. 21.7.2023 tarihinde https://sozluk.gov.tr adresinden erişildi.
• Park, R. E. (2019). Yalıtım ve Sosyal Temaslar Sosyoloji Bilimine Giriş V. (Çev. Gökçe İnan Yağlı). İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
• Şafak, E. (2019). On Dakika Otuz Sekiz Saniye. (Çev. Omca A. Korugan ve Elif Şafak) İstanbul: Doğan Kitap.
• Şafak, E. (2022). Bölünmüş Bir Dünyada Akıl Sağlığımızı Nasıl Koruruz. (Çev. Omca A. Korugan). İstanbul: Doğan Kitap.
• Tekin, M. (2001). Roman Sanatı 1 Romanın Unsurları. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Turner, B. S. (Ed). (2020). Sosyoloji Sözlüğü (Çev. Kasım Akbaş ve Adem Beyaz). İstanbul: Pinhan Yayıncılık.