ÖĞRENME VE STRES ARASINDAKİ İLİŞKİ

Yıl 2016, Sayı: 66, 107 - 128, 28.04.2016

Ali Osman Engin İbrahim Aksakal , Mehmet Ali Seven Arzu Sayan

Öz

Stres, yoğun ve/veya tehdit edici uyarıcılara maruz kalan organizmanın verdiği bir olan stres, sıklıkla yaşanılan ve günümüzde herkesin hayatında yaygın olarak var olan bir durumdur. Teknolojinin gelişmesi, sosyal hayatın karmaşıklaşması, iş yoğunluğunun artması, hayat beklentilerinin yükselmesi, iş ve yaşam alanlarının giderek karmaşıklaşması, sağlık sorunlarının artması, sorumlulukların fazlalaşması ve kentleşme gibi çeşitli unsurlar insanların günlük hayatında stresle karşılaşma olasılığını artırmaktadır. Stres günümüz toplumun bir yaşam gerçeği olmuştur. Son yıllarda insanların hayatlarından beklentileri artmakta, üstlenilen sorumluluklar fazlalaşmaktadır. Tabi bu durum da bireysel anlamda “kritik başarı faktörlerinin” artmasına sebep olmaktadır. Kritik başarı faktörleri tatmin edilemeyen bireyler çeşitli engellemeler yaşamakta ve bu durum da bireyde çeşitli psikolojik ve fizyolojik gerilim durumlarına neden olmaktadır. Son yıllarda stersin aşırı derecede yaygınlaşmasında ve bireyde üzerindeki tahrip gücünün artmasında temel faktör şüphesiz bireyin önüne konulan hedefler ve bu hedeflere ulaşmadaki engellerdir. Bu hedefler iş hayatından eğitim hayatına kadar birçok alanda mevcuttur. Ayrıca kent yaşamının getirdiği sosyal engeller, aile içi problemler, eğitim imkânları ve çeşitli toplumsal baskılar da strese sebep olan faktörler olarak sayılabilir. Söz konusu bu durum birey üzerinde genellikle olumsuz etkiler yaratmakta, bireyin davranışlarını kontrol etmesinde engel olmaktadır. Dolayısıyla stresle başa çıkma yollarını bilmek ve uygulayabilmek hem psikolojik ve fizyolojik sorunlardan kurtulmayı sağlamakta hem de başarıyı artırmaktadır. Bu çalışma ilköğretim 5. Sınıf öğrencilerinin yaşadığı stres durumunun öğrenme süreçlerine etkisini incelemek amacıyla yapılmıştır. Bu amaca ulaşmak için de aşağıda verilen soruların cevabı aranmıştır. 1) Öğrencilerin fiziksel özelliklerinin stres yaşamalarında etkileri nelerdir? 2) Öğrencilerin duygusal durumlarının stres yaşamalarında etkileri nelerdir? 3) Öğrencilerin düşünsel durumlarının stres yaşamalarında etkileri nelerdir? Öğrencilerin maruz kaldıkları olumsuz fiziksel şartlar ile yaşadıkları olumsuz duygu ve düşünce durumları stres yaşamalarına sebep olmaktadır. Bu durum da eğitim başarılarına doğrudan etki etmektedir. Dolayısıyla bu durumların tespit edilip yeniden düzenlenmesi öğrenci başarısında olumlu sonuçlar doğuracaktır. Bunun başarılabilmesi için de hem öğretmenlerin hem de velilerin bilgilendirilmeleri gerekmektedir. Bu çalışmada Kars İli Atatürk ilköğretim Okulu ve Şehit Albay İlköğretim Okulu 5.Sınıf öğrencilerine yapılan anketler yardımıyla, öğrencilerde strese sebep olan durumlar tespit etmeye çalışılmıştır

Anahtar Kelimeler

Stres, Olumlu stres, Kaygı, Olumsuz kaygı, Stresle başa çıkma

Kaynakça

• Arslan, M.(1995). Öğretmenlerin örgütsel stres kaynakları. Yayınlanmamış Doktora Tezi, İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Atkinson, J., M. (1994). Coping with stress at work, London; Harper Collins.
• Atkinson, R.L., Atkinson, R.C., Smith, E.E. & Hilgard, E.R. (1987). Introduction to psychology. (9th ed.). NY: Hartcourt Brace Javanovich.
• A.J. Marrow (ed.). (1991). The failure of success. NY: AMACOM. Friedman, I.A. Highand low-burnout schools: School culture aspects of teacher burnout. Journal of Educational Research. 84 (6), 325-333.
• Beck, C.L. & Gargiulo, R.M. (1983). Burnout in teachers of retarded and nonretarded children. Journal of Educational Research. 76 (3), 169-173.
• Çankaya, F.Y. (1992). Öğretmenlerin sıkıntıları. Çağdaş Eğitim. 17 (174), 9-12.
• Durna, U. (2005). A tipi ve B tipi kişilik yapıları ve bu kişilik yapılarını etkileyen faktörlerle ilgili bir araştırma. Atatürk Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 19(1), 277.
• Eckles, R.W. (1987). Stress-making friends with the enemy. Business Horizons. 30 (2), 74-78.
• Farber, B.A. (1984). Stress and burnout in suburban teachers. Journal of Educational Research. 77 (6), 325-331.
• İlgöz, M. (2000). Stres kaynakları, sonuçları ve stresle mücadele. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, s.6.
• Morgan, C. T. (2005). Psikolojiye giriş. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Psikoloji Bölümü Yay.
• Türküm, S. (1999). Stresle başa çıkma biçimi, iyimserlik, bilişsel çarpıtma düzeyleri ve psikolojik yardım almaya ilişkin tutumlar arasındaki ilişkiler: Üniversite öğrencileri üzerinde bir araştırma. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimsel Dergisi, s. 1-11.