OKUL ÖNCESİ DÖNEM ÇOCUKLARININ ÖZ DÜZENLEME BECERİLERİNİN BAZI DEĞİŞKENLERE GÖRE İNCELENMESİ

Yıl 2020, Sayı: 83, 323 - 342, 30.09.2020

Gözde Ural Gülümser Gültekin Akduman Merve Şepitci Sarıbaş

Öz

Araştırma, bazı demografik özelliklerin okul öncesi eğitimi alan çocukların öz düzenleme becerileri üzerinde anlamlı bir farklılık meydana getirip getirmediğini ortaya çıkarmak amacıyla gerçekleştirilmiştir. Bu bağlamda araştırmanın örneklem grubunu 2017-2018 eğitim öğretim yılında Ağrı ili, Patnos ilçesinde yer alan okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden, yaşları 48-66 ay arasında olan 155 çocuk oluşturmuştur. Araştırmada veri toplama araçları olarak; “Kişisel Bilgi Formu” ve “Okul Öncesi Öz Düzenleme Ölçeği (OÖDÖ)” kullanılmıştır. Veri toplama araçları vasıtasıyla elde edilen veriler bir istatistik programında analiz edilmiştir. Analizlerde, bağımsız örneklemler için t testi ve Tek Yönlü Varyans Analizinden (ANOVA) yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda öz düzenleme becerilerinin çocuğun cinsiyeti, kardeş sayısı, anne yaşı ve baba yaşına göre istatiksel açıdan anlamlı bir fark yaratmadığı ortaya çıkmıştır (p>0,05). Buna karşın çocuğun kaçıncı sırada doğduğunun, anne öğrenim durumunun, aile tipinin, baba öğrenim durumunun ve baba çalışma durumunun öz düzenleme becerileri üzerinde anlamlı bir farklılık meydana getirdiği görülmüştür (p<0,05).

Anahtar Kelimeler

Erken Çocukluk Dönemi, Okul Öncesi Çocuğu, Öz Düzenleme, Öz Düzenleme Becerileri, Öz Kontrol.

Kaynakça

• Arı, R. ve Seçer, Z. (2004). Okul öncesi çocukların duygusal yüz ifadelerini tanıma becerilerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11, 67-84.
• Baxter, J. (2009). Parental time with children: Do job characteristics make a difference? Australian Institute of Family Studies, 44, 1-16.
• Bierman, K. L., Nix, R. L., Greenberg, M. T., Blair, C. A. and Domitrovich, C. E. (2008). Executive functions and school readiness intervention: Impact, moderation, andmediation in the Head Start REDI program. Development and Psychopathology, 20(3), 821-843.
• Bodrova, E. and Leong, D. (2017). Zihnin araçları: Erken çocukluk eğitiminde Vgotsky yaklaşımı (Çev. T. Güler, F. Şahin, A. Yılmaz ve E. Kalkan). Ankara: Anı Yayıncılık. (Eserin orijinali 1996’da yayımlandı).
• Bronson, M. B. (2000). Self-regulation in early childhood: Nature and nurture. New York London: Guilford.
• Çıngı, H. (1990). Örnekleme kuramı. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Fen Fakültesi Basımevi.
• Ersoy, E. (2009). Cinsiyet kültürü içerisinde kadın ve erkek kimliği (Malatya örneği). Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(2), 209-230.
• Ertürk Kara, H. G. ve Gönen, M. (2015). Okul öncesi dönemdeki çocukların öz düzenleme becerisinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 11(4), 1224-1239.
• Ertürk Kara, H. G., Güler Yıldız, T. ve Fındık, E. (2018). Erken çocukluk döneminde öz düzenleme izleme değerlendirme ve destekleme yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Ertürk, H. G. (2013). Öğretmen çocuk etkileşiminin niteliği ile çocukların öz becerisi arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Ersoy, Ö. ve Şahin, F. (1999). 0-6 yaş döneminde anne-baba eğitiminin önemi. Mesleki Eğitim Dergisi, 1(1), 58-62.
• Fındık Tanrıbuyurdu, E. (2012). Okul öncesi öz düzenleme ölçeği geçerlik ve güvenirlik çalışması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Fındık Tanrıbuyurdu, E. ve Güler Yıldız, T. (2014). Okul öncesi öz düzenleme ölçeği (OÖDÖ): Türkiye uyarlama çalışması. Eğitim ve Bilim, 39(176), 317-328.
• George, D. and Mallery, P. (2003). SPSS for windows step by step: A simple guide and reference. Boston: Allyn & Bacon.
• İlgar, L. ve Akbaba, G. (2017). Beş ve altı yaş çocuklarının duygu düzenlemelerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(9), 491-520.
• Karagel, D. Ü. (2009). Doğu Anadolu bölgesi kırsalında kadın nüfusun okur-yazarlığı. Doğu Anadolu Bölgesi Araştırmaları, 8(1), 14-23.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• McCabe, L. A., Cunnington, M. and Brooks-Gunn, J. (2004). The development of selfregulation in young children: Individual characteristics and environmental contexts. In R. F. Baumeister, and K. Vohs (Ed.), Handbook of self-regulation: Research, theory and applications (340-356). New York: Guilford.
• Öztabak, M. E. (2017). Okul öncesi dönem çocuklarının öz düzenleme becerileri ile anne baba tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Karabük: Karabük Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Rademacher, A. and Koglin, U. (2018). The concept of self-regulation and preschoolers’ social-emotional development: a systematic review. Early Child Development and Care, 1-19. doi: 10.1080/03004430.2018.1450251
• Raikes, H. A., Robinson, J. L., Bradley, R. H., Raikes, H. H. and Ayoub, C. C. (2007). Developmental trends in self-regulation among low-income toddlers. Social Development, 16(1), 128-149.
• Recebov, R. (2000). Algılanan ana-baba davranışları (kültürlerarası bir karşılaştırma). Yayınlanmamış doktora tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Rosenberg, J. and Wilcox, W. B. (2006). The importance of fathers in the healthy development of children. United States: Office on Child Abuse and Neglect. Rothbart, M. K. and Bates, J. E. (1998). Temperament. In W. Damon and Eisenberg (Ed.), Handbook of child pyschology: Vol. 3. Social, emotional and personality development (105-176). New York: Wiley.
• Sansone, C. and Thoman, D. B. (2005). Interest as the missing motivator in selfregulation. European Psychologist, 10(3), 175-186. doi: 10.1027/1016-9040.10.3.175
• Sektnana, M., McClellanda, M., Acocka, A. and Morrison, F. (2010). Relations between early family risk, children’s behavioral regulation and academic achievement. Early Childhood Research Quarterly, 25, 464-479.
• Sezgin, E. ve Demiriz, S. (2016). Okul öncesi eğitim kurumuna devam eden 36-72 aylık çocukların öz-düzenleme becerilerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. 1. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Kongresi’nde sunulmuş bildiri, İnsan ve Toplum Bilimleri, Madrid.
• Smith-Donald, R., Raver, C. C., Hayes, T. and Richardson, B. (2007). Preliminary construct and concurrent validity of the Preschool Self-regulation Assessment (PSRA) for field-based research. Early Childhood Research Quarterly, 22(2), 173-187.
• Şamlı, H. Ö. (2019). Okul öncesi dönemdeki çocukların öz düzenleme becerileri ile okul olgunluk düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Şepitci, M. ve Gültekin Akduman, G. (2019). 5-6 Yaş çocuklarının öz düzenleme becerilerinin okul uyumu ile ilişkisi. Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(63), 867-883. doi:10.17719/jisr.2019.3283
• Şepitci, M. (2018). Okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden 5-6 yaş çocukların öz düzenleme becerilerinin okul uyumu ile ilişkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Temiz, A. (2019). Okul öncesi dönemde davranışsal öz-düzenleme becerilerinin çocuğa ve aileye ilişkin değişkenler ile ebeveyn tutumları açısından incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Tutkun, C., Tezel Şahin, F. ve Işıktekiner, S. (2016). Eğitim bilimlerinde yenilikler ve nitelik arayışı. Ö. Demirel ve S. Dinçer. (Editörler). Dört-Beş Yaş Çocuklarının Öz Düzenleme Becerilerinin İncelenmesi. Ankara: Pegem Yayıncılık, s. 459- 474’deki kitap bölümü.
• Türkoğlu, D. (2013). Okul öncesi dönem çocuğu olan babaların babalık rollerini algılamaları ile eşlerinden gördükleri desteğin çocuklarının sosyal beceri düzeylerine etkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Vohs, K. D. and Baumeister, R. F. (2004). Understanding self-regulation:An introduction. In R. F. Baumeister and K. D. Vohs (Ed.), Handbook of the self-regulation: Research theory and applications (1-9). Newyork, NY: The Guilford Press.
• Zimmerman, B. J. (1998). Academic studying and the development of personal skill: A self-regulatory perspective. Educational Psychologist, 33, 73-86.
• Zimmerman, B. J. (2000). Attainment of self-ragulation: A social cognitive perspective. In M. Boekaerts, P. R. Pintrich and M. Seidner (Ed.), Handbook of self-regulation (13-39). San Diego, CA: Academic Press.