İNŞAAT SEKTÖRÜ, FAİZ ORANI VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN ANALİZİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ (2002-2019)

Yıl 2019, Sayı: 80, 465 - 482, 26.12.2019

Serkan Göksu , Mehmet Alper Şen Süleyman Gücek

Öz

Bu çalışmayla; Türkiye’de inşaat sektörü üzerinde etkili olduğu düşünülen reel efektif döviz kuru, konut kredisi faiz oranı ve ekonomik büyüme değişkenlerinin aralarındaki ilişkilerin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla Türkiye’nin 2002Q1-2019Q2 çeyrek verileri kullanarak oluşturulan modelde yer alan değişkenlerin aynı seviyede (birinci fark) durağan olması sebebiyle değişkenlerin bir biriyle eşbütünleşik olup olmadıklarının tespiti Johansen eşbütünleşme testi kullanılarak araştırılmış ve test sonuçlarına göre; inşaat sektörünün GSYİH’dan aldığı pay reel efektif döviz kuru, konut kredisi faiz oranı ve ekonomik büyüme değişkenlerinin arasında eşbütünleşme ilişkisinin olduğu yani değişkenlerin ortak hareket ettikleri sonucuna ulaşılmıştır. Daha sonra modelde yer alan değişkenlerin aralarındaki ilişkinin yönünü tespiti Block Exogeneity Wald Granger nedensellik testi ile yapılmış olup test sonuçlarına göre; inşaat sektörünün hem ekonomik büyümenin hem de konut kredi faiz oranlarının granger nedeni olduğu; faiz oranlarından döviz Kuruna; döviz kurundanda büyümeye doğru bir nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir. Ayrıca inşaat sektörünün mevcut durumunun geçmiş verilerle karşılaştırmalı olarak incelenmesi sonucunda inşaat sektörüne ilişkin göstergelerin “öncü gösterge” olarak kullanılabileceği tespit edilmiştir. Son olarak TCMB’nın 2019 Temmuz ayı sonundan buyana kademeli olarak aldığı politika faiz indirim (%24, %19.75, %14.00) kararlarının 2018 yılında daralma yaşayan inşaat sektörü üzerinde pozitif etkilerinin olduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak Türkiye’nin salt büyümeden ziyade; sürdürülebilir ve istikrarlı bir büyümeyi kendisine hedef alan bir pozisyonda geleceğini sağlam temellere dayandırabilmesi için tıpkı inşaat sektörüne verdiği önem gibi diğer sektörlere de önem vermesi gerektiği söylenebilir. Büyümede tek bir sektörü merkeze alan bir model ekonomik büyümenin geleceği için sıkıntı oluşturabilecektir.

Anahtar Kelimeler

İnşaat, Büyüme, Faiz, Eşbütünleşme, Nedensellik.

Kaynakça

• Akel, V. (2015). Kırılgan beşli ülkelerinin hisse senedi piyasaları arasındaki eşbütünleşme analizi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 11(24), 75-96.
• Alagidede, P. & Mensah, J. O. (2016). Construction, institutions and economic growth in sub-saharan Africa. Economic Research Southern Africa (ERSA). Working Paper. 622, 1-27.
• Berk, N. & Biçen, S. (2017). Causality between the construction sector and GDP growth in emerging countries: the case of Turkey. Athens Journal of Mediterranean Studies. 4(1),19-36.
• Brooks, C. (2008). Introductory econometrics for finance. Cambridge University Press. Chapter 3.
• Çelik, S. (2007), Türk inşaat sektörü ve inşaat sektörünün ülke ekonomisine etkilerinin araştırılması. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi ( Tez No:239085).
• Demirhan, E. (2005). Büyüme ve İhracat Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi. 60, 75-88.
• Dickey, D.A. & Fuller, W. (1981). Likelihood ratio statistics for autoregressive time seri- es with a unit root, Econometrica, 49(4), 1057-1072.
• Eğilmez, M. (2014). Enflasyon ile faiz ilişkisi. Mayıs 2014. Web:http://www.mahfiegil- mez.com/2014/05/enflasyon-ile-faiz-iliskisi.html adresinden 1 Eylül 2019’da alınmıştır.
• Engle, R.F. & Granger, C.W.J. (1987). Cointegration and error correction: Representation, estimation and testing. Econometrica, 55(2), 251-76.
• Erol, I. & Ünal, U. (2015). Role of construction sector in economic growth: New evidence from Turkey. Munich personal RePEc archive (MPRA), 68263, 1-31
• Johansen, S. & Juselius, K. (1990). Maximum likelihood estimation and ınference on cointegration with applications to the demand for money, Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 52, 169-210.
• Kaya, V., Yalçınkaya, Ö. & Hüseyin, İ. (2013). Ekonomik büyümede inşaat sektörünün rolü: Türkiye örneği(1987-2010). Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 27(4),148-167.
• Khan, R. A. (2008). Role of construction sector in economic growth: Empirical evidence from Pakistan economy. First International Conference on Construction in Developing Countries (ICCIDC–I), Karachi, Pakistan. 279-290.
• Korkmaz, S. & Şahin, Ş. (2017). Türkiye'de sanayi üretimi ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Sosyal Bilimler Metinleri, ICOMEP Özel Sayısı, 162-170.
• Küçükaksoy, İ. & Çifçi, İ. (2017). Balassa-Samuelson hipotezi: Türkiye ve dış ticaret o rtakları uygulaması. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 32(1), 57-94.
• Lopes, J. (1998). The construction industry and macroeconomy in subsaharan africa post 1970. Construction Management and Economics. 16(6), 637-649.
• Mızrak, Z. & Gömleksiz, M. (2017). Türkiye’de inşaat sektörü ve bölgesel ekonomik büyüme ilişkisi: Düzey 2 bölgeleri üzerine bir analiz, International Periodical for the Langu-ages, Literature and History of Turkish or Turkic, 12(24), 121-146.
• Okoye, P. U., Mbakwe, C. C. & Igbo, E. N. (2018). Modeling the construction sector and oil prices toward the growth of the Nigerian economy: an econometric approach. Econstor, ISSN 2227-7099. MDPI. 6(1), 1-19.
• Orman, Y. (2018). Türkiye’de kamu ve özel sektör inşaat harcamalarının ekonomik büyüme üzerindeki etkisinin analizi. İnönü Üniversitesi Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Malatya. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi (Tez No: 519312).
• Poyraz, E. & Bacaklıoğlu, G. (2019). Türkiye’ de inşaat sektörünün büyüme rakamları içindeki payı: 1999-2017 zaman serisi analizi, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 90, 422-432.
• Ruddock, L., Lopes, J. & Ribeiro, F. L. (2002). Investment in construction and economic growth in developing countries. Building Research and Information, 30(3), 152- 159.
• TBB. (2019). Tüketici kredileri ve konut kredileri istatistikleri haziran Web:https://www. tbb.org.tr/Content/Upload/istatistikiraporlar/ekler/1220/Tuketici_Kredileri- Haziran_2019.pdf adresinden 1 Eylül 2019’da alınmıştır.
• Tiwari, A. K. (2011). A causal analysis between construction flows and economic growth: Evidence from India”, Journal of International Business and Economy, 12(2), 27-42.
• Tse, R.Y.C. & Ganesan, S. (1997). Causal relationship between construction flows and GDP: Evidence from Hong Kong”. Construction Management and Economics, 15(4): 371-376.