AAnalysıs of Graduate Thesıs on the Organızatıonal Happıness of Teachers in Turkey (2000-2021): A Case Study

Yıl 2022, Sayı: 92, 297 - 313, 31.12.2022

İsmail Ataç , Serkan Yüksel , İsmail Eray Dursun , Mustafa Özgenel

https://doi.org/10.17753/sosekev.1107608

Cited By: 2

Öz

The aim of this research is to analyze the postgraduate theses on "teachers' professional happiness, job happiness, workplace happiness, school happiness and organizational happiness" in the departments of educational sciences, basic education and educational administration and to examine these theses from a methodological point of view. The research is a systematic review study. In this context, theses in the National Thesis Center of the Higher Education Institution and between the years 2000-2021 were examined. Theses were analyzed according to keywords, years, universities, advisor titles, departments, methods, sampling methods, sample groups, sample sizes, and data collection tools. The scope of the search consists of 31 postgraduate theses, which have been conducted in the field of education in Turkey in the last 20 years and examine teachers' professional happiness, job happiness, workplace happiness, school happiness, and organizational happiness. The theses on the aforementioned concepts increased after 2018, they were mostly made at the master's level, there was generally no significant difference between male teachers and female teachers, most of the theses were created by using quantitve methods, they were predominantly made with a sample group of 300-400, and this was the case. It was determined that the sample was mostly selected from Istanbul. When the theses that dealing with the concepts of organizational happiness, professional happiness, job happiness, workplace happiness, school happiness are evaluated together, it has been seen that teachers generally have a "high level" of happiness in these areas, and in the last part of the research, suggestions have been made by giving place to the relations of the concepts examined with various variables.

Anahtar Kelimeler

Organizational happiness, School happiness, Teacher happines, Teacher, Descriptive content analysis

TÜRKİYE’ DE ÖĞRETMENLERİN ÖRGÜTSEL MUTLULUĞU KONULU LİSANSÜSTÜ TEZLERİN ANALİZİ (2000-2021): BİR SİSTEMATİK DERLEME ÇALIŞMASI

Öz

Bu araştırmanın amacı, eğitim bilimleri anabilim dalı, temel eğitim ana bilim dalı ve eğitim yönetimi bilim dallarında “öğretmenlerin mesleki mutlukları, iş mutlulukları, iş yeri mutlulukları, okul mutlulukları ve örgütsel mutlulukları” konulu lisansüstü tezlerin analizini yapmak ve söz konusu tezleri metodolojik açıdan incelemektir. Araştırma, bir sistematik derleme çalışmasıdır. Bu kapsamda, Yükseköğretim Kurumu Ulusal Tez Merkezinde yer alan ve 2000-2021 yılları arasındaki tezler incelenmiştir. Tezler, anahtar kelimelere, yıllara, yapıldıkları üniversitelere, danışman unvanlarına, ana/bilim dallarına, yöntemlerine, örnekleme yöntemlerine, örneklem gruplarına, örneklem büyüklüklerine, veri toplama araçlarına göre analiz edilmiştir. Türkiye’de eğitim alanında son 20 yılda yapılan ve öğretmenlerin mesleki mutluluk, iş mutluluğu, iş yeri mutluluğu, okul mutluluğu, örgütsel mutluluğunu inceleyen 31 lisansüstü tez, araştırmanın kapsamını oluşturmuştur. Söz konusu kavramları konu alan tezlerin 2018 yılından sonra artış gösterdiği, daha çok yüksek lisans seviyesinde tezler yapıldığı, erkek öğretmenler ile kadın öğretmenler arasında genellikle anlamlı bir farklılık olmadığı, tezlerinin çoğunun nicel yöntemlerden yararlanarak oluşturulduğu, ağırlıklı olarak 300-400 örneklem grubu ile yapıldığı ve bu örneklemin daha çok İstanbul’dan seçildiği tespit edilmiştir. Örgütsel mutluluk, mesleki mutluluk, iş mutluluğu, iş yeri mutluluğu, okul mutluluğu kavramlarını ele alan tezler birlikte değerlendirildiğinde, öğretmenlerin söz konusu alanlarda genel olarak “yüksek düzeyde” mutluluğa sahip oldukları görülmüş ve araştırmanın son bölümünde incelenen kavramların çeşitli değişkenlerle ilişkilerine yer verilerek önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Öğretmen, Örgütsel mutluluk, Okul mutluluğu, Öğretmen mutluluğu, Betimsel içerik analizi, Organizational happiness, School happiness, Teacher happines, Teacher, Descriptive content analysis.

Kaynakça

• Atar, B., & Şener, E. (2021). Çalışma hayatında ahlak ve etik üzerine bibliyometrik bir çözümleme. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(1), 29-42.
• Andrews, F. M., & Withey, S. B. (1976). Social indicators of well-being. Plenum Press.
• Arslan, N. (2021). Öğretmenlerin okul müdürlerinin hizmetkâr liderlik davranışlarına ilişkin algıları ile örgütsel mutlulukları arasındaki ilişki (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Arslan, Y. (2018). Öğretmenlerin farklılıkların yönetimi yaklaşımlarına ilişkin algıları ile örgütsel mutluluk algıları arasındaki ilişki (Yayımlanmamış Doktora Tezi) Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Aytaç, M. S. (2021). Öğretmen algılarına göre okul yöneticilerinin liderlik stilleri ile öğretmenlerin örgütsel mutluluk algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi: Şanlıurfa Örneği (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Harran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bayram, S. (2020). Öğretmenlerin örgütsel affedicilik algıları ile örgütsel mutluluk düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Rize: Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bellibaş, M. Ş. (2018). Sistematik Derleme çalışmalarında betimsel içerik analizi. K. Beycioğlu, N. Özer, Y. Kondakçı (Eds.), Eğitim yönetiminde araştırma içinde (ss. 511-531). Pegem
• Birdoğan Kuvvet, A. (2019). Okul müdürlerinin öğretim liderlikleri ile sınıf öğretmenlerinin örgütsel mutlulukları arasındaki ilişki (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Bozkurt, B. N. (2019). Okul mutluluğunu etkileyen bir faktör: öğretmenlerin politik becerileri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bulut, A. (2015). Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel mutluluk algılarının incelenmesi: Bir norm çalışması (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Bulut, A. (2020). Eğitim kurumlarında yönetsel tarz ve örgütsel mutluluk arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Uşak Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Buragohain, P. &Hazarika, M. (2015). Happiness level of secondary school teachers in relation to their job satisfaction. SSRG International Journal of Humanities and Social Science, 2 (3). 19 – 37.
• Carver, C. S. (2003). Pleasure as a sign you can attend to something else: Placing positive feelings within a general model of affect. Cognition and Emotion, 17, 241-261.
• Çetin, S. (2019). Ortaokul öğretmenlerinin örgütsel adalet algı düzeyleri ile örgütsel mutluluk düzeyleri arasındaki ilişki (Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi). Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çetinkaya, B. (2006). Türkiye Türkçesinde mutluluk ve üzüntü göstergeleri (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Demir, H. (2020). Öğretmenlerin örgütsel adalet ve otantik liderlik algıları ile örgütsel mutluluk düzeyleri arasındaki ilişki (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Demiral, İ. (2021). Türkiye’de 2015-2020 Yılları Arasında İngilizce Eğitimi Alanında Yapılan Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
• Demircan, T. (2019). Öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeyleri ile örgütsel mutlulukları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Diener, E. (2000). Subjective well-being. American Psychologist, 55, 34-43.
• Diener, E., Suh, E. M., Lucas, R. E. & Smith, H. L. (1999). Subjective well-being: Three decades of progress. Psychologica lBulletin, 125 (2), 276.
• Doğan, Ü. (2021). Öğretmenlerin kaotik liderlik, örgütsel yabancılaşma ve örgütsel mutluluk algıları arasındaki ilişkinin yapısal eşitlik modellemesi ile incelenmesi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Döş, İ. (2013). Mutlu okul. Eğitim ve Bilim Dergisi, 38 (170), 265-280.
• Düzgün, O. (2016). Ortaokullarda görev yapmakta olan öğretmenlerin mutluluk düzeyleri ile sınıf yönetim becerileri arasındaki ilişki (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gaziosmanpaşa Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Eker, R. (2021). Okul müdürlerinin öğretimsel liderlik davranışlarının okul mutluluğuna etkisinin öğretmen görüşlerine göre incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Elmas, E. (2021). Öğretmenlerin iş yaşam kalitesi ve örgütsel mutluluk algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Ergüven, H. (2020). Okul müdürlerinin kullandıkları güdüleyici dil ile öğretmenlerin örgütsel mutluluk düzeyleri arasındaki ilişki (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Kültür Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Ertong, C. (2018). Okullarda öğretmenlerin örgütsel mutluluğunu etkileyen faktörlerin incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Ertugay, F. (2019). Sosyal bilimlerde nitel araştırma/esnek desen araştırması: Alana ilişkin zorluklar, sorunlar ve imkânlar. Nitel Sosyal Bilimler, 1 (1). https://dergipark.org.tr/tr/pub/nsb/issue/51274/643977
• Eryılmaz, A. (2011). Ergen öznel iyi oluşunun, öznel iyi oluşu artırma stratejilerini kullanma ile yaşam amaçlarını belirleme açısından incelenmesi. Düşünen Adam Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi, 24, 44-51.
• Field, L. K. &Buitendach, J. H. (2011). Happiness, work engagement and organisational commitment of support staff at a tertiary education institution in South Africa. Sa Journal of Industrial Psychology, 37(1),01 – 10. https://www.doi.org/10.4102/sajip. v37i1.946
• Fisher, C. D. (2010). Happiness at work. International Journal of Management, 12(4), 384-412.
• Fordyce M. W. (1977). Development of a program to increase personal happiness. Journal of Counseling Psychology 1 (6), 511-521.
• Gavin, J. H. & Mason, R. O. (2004). The virtuous organization: The value of happiness in the workplace. Organizational Dynamics, 33(4), 379-392.
• Gün, C. (2021). Yenileşme ve değişme kavramlarıyla ilgili 2000-2020 yılları arasında eğitim yönetimi alanında yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Gürbüz, G. (2020). Öğretmenlerin örgütsel mutluluk algıları ile örgütsel güven düzeyleri arasındaki ilişki (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Bahçeşehir Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Güzel, H. (2021). Psikolojik danışmanların psikolojik sağlamlıkları ile örgütsel mutlulukları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Hacıoğlu, M. (2021). Okullarda örgütsel mutluluğun yordayısıcı olarak örgüt kültürü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• İncekara, S. (2020). Özel okul öğretmenlerinin örgütsel mutluluk ve örgütsel bağlılık düzeyleri arasındaki ilişki (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Alanya Alaaddin Keykubat Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Karnak, B. (2020). Öğretmenlerin mesleki profesyonellikleri ile örgütsel mutlulukları arasındaki ilişki (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Koç, S. (2020). Ortaokul öğretmenlerinin iş yeri mutluluğu ile bireysel mutlulukları arasındaki ilişki (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Korkut, A. (2019). Öğretmenlerin örgütsel mutluluk, örgütsel sinizm ve örgütsel adalet algılarının analizi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Kotaoğlu, Z. (2019). Temel eğitim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin yöneticilerine güveni ile örgütsel mutluluk düzeyleri arasındaki ilişki (Sakarya ili örneği) (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Köse, Ö. (2020). Öğretmenlerin algılarına göre okulların dna profilleri ile örgütsel mutluluk düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kutlubay, S. (2021). Çalışan çocuklarla ilgili yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Üsküdar Üniversitesi.
• Myers, D., & Deiner, E. (1995). Who is happy. American Psychological Society, 6 (1), 1-19.
• Nalkıran, T. (2019). Sınıf öğretmenlerinin iş mutluluğunu etkileyen faktörlerin incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Amasya Üniversitesi sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Moçoşoğlu, B. & Kaya, A. (2018). Okul yöneticileri ve öğretmenlerin örgütsel sessizlik ile örgütsel mutluluk düzeyleri arasındaki ilişki: Şanlıurfa ili örneği. Harran Maarif Dergisi, 3(1), 52-70. https://www.doi.org/10.22596/2018.0301.52.70
• Öner, Ö. (2019). Türkiye’de eğitim denetimi alanındaki lisansüstü eğitim tezlerinin incelenmesi (1990-2017) (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Özer, A. (2020). Öğretmenlerin örgütsel değişime hazır olma durumları ile örgütsel mutluluk algıları arasındaki ilişki (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Bahçeşehir Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Özgen, M., K. (2005). Farabi’nin Mutluluk Anlayışı (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Erciyes Üniversitesi.
• Pazar, B. (2021). Öğretmen özerkliği ve örgütsel mutluluk arasındaki ilişki (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Kültür Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Pryce-Jones, J. (2010). Happiness at work: Maximizing your psychological capital for success. Wiley-Blackwell Publication.
• Seligman, M. (2007). Gerçek mutluluk (Çev. Semra Kunt Akbaş). HYB Basım.
• Sevencan, A. (2019). Türkiye’de matematik eğitimi alanında yapılmış lisansüstü tezlerin incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Sevim, H. İ. (2021). Okullardaki dağıtımcı liderlik ile örgütsel mutluluk ve sinerjik iklim arasındaki ilişki (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Şahin, B. (2020). Okul müdürlerinin liderlik stillerinin okul mutluluğunu yordama düzeyi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Tantan, M. (2019). Türkiye’de 1998-2018 yılları arasında sınıf eğitimi alanında yapılmış yüksek lisans tezlerinin incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Tatık, R. Ş. ve Doğan, S. (2014). Marmara üniversitesi eğitim yönetimi ve denetimi alanındaki yüksek lisans tezlerinin incelenmesi. The Journal of Academic Social Science Studies, 24, 399-410.
• TÜİK (2020). Yaşam memnuniyeti araştırması. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Yasam-Memnuniyeti-Arastirmasi-2020. (Erişim Tarihi: 07.02.2022)
• Uğur, S. (2019). Öğrenen okul ile okul mutluluğu arasındaki ilişki (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Uysal, Ş. (2013). Türkiye’de eğitim yönetimi teftişi planlaması ve ekonomisi alanındaki doktora tezlerinin incelenmesi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Warr, P. (2007). Work, happiness and unhappiness. Lawrence Erlbaum Associates.
• Wilson, W. R. (1967). Correlates of avowed happiness. Psychological Bulletin, 67(4), 294–306.
• Wood, W., Rhodes, N., &Whelan, M. (1989). Sex differences in positivewell-being: A consideration of emotional style and marital status, Psychological Bulletin, 106(2), 249-264.
• Yakar, L., Demir, H., & İğde, H. (2022). Investigation of graduate theses in educational sciences between 2005-2020. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 12(1), 294-321. https://doi.org/10.18039/ajesi.970639
• Yazıcıoğlu, Y., & Erdoğan, S. (2004). SPSS uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri. Detay.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin.
• Yıldız, H. (1997). Kur’an’da mutluluk (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yurtseven, S. (2019). Öğretmenlerin mesleki mutluluklarının incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü