PROF. DR. EROL GÜNGÖR’ÜN KAVRAMSAL ÇERÇEVESİ

Yıl 2023, Sayı: 95, 174 - 191, 15.09.2023

Mehmet Değirmenci

https://doi.org/10.17753/sosekev.1225555

Öz

1970 li yılların siyasi atmosferinde ülkücülük formunda etkili olan milliyetçiliği sosyal psikolog olmasının verdiği avantajı ile sosyal bilim yöntemi kullanarak işleyen Erol Güngör, o dönemde yaşamış olan aydın zümresi içerisinde farklı bir konuma yerleşmiştir. Erken yaşta vefat etmesine rağmen çok sayıda yazı kaleme almıştır. Sosyal meselelere hem tarihsel açıdan hem de farklı fikirlerden araştırarak yaklaşması, hem farklı perspektifler ortaya koymasını sağlamış, hem de eleştirel yaklaşımını güçlendirmiştir. Yaşadığı dönemde kaleme alsa da halen güncelliğini koruyan bazı meseleleri detaylıca anlayabilmek için Erol Güngör’ün Milliyetçilik, kültür, medeniyet ve din gibi kavramlara bakış açısının ortaya konması zorunluluk haline gelmiştir. Böylece günümüz araştırmacılarının söz konusu meseleler üzerindeki araştırmalarına katkı yapmak amaçlanmıştır. Erol Güngör’ün kavramlara bakışını incelerken çalışmamızda metin analizi yöntemini kullanılmış, kendi eserleri üzerinden kavramsal çerçevesi ortaya konulmaya çalışılmıştır. Erol Güngör, o dönemde hem dünyada hem de Türkiye’de yoğun tartışmalara konu olan kültür, modernleşme, islam, din, milliyetçilik, aydınlar ve tarih gibi konuları sadece salt birer başlık olarak ele almamış, fikirlerini beyan ederken veya bir başka konuda açıklama yaparken de bu temel kavramlar hakkındaki fikirlerini ön planda tutmuş ve yansıtmıştır. Bu ise bu kavramların Erol Güngör tarafından sadece tanımlamak değil, içselleştirerek eserlerinde işlemesine yol açmıştır

Anahtar Kelimeler

Erol Güngör, Kültür, Milliyetçilik, Modenrleşme

Conceptual Framework of Prof. Dr. Erol Güngör

Öz

Erol Güngör, who studied nationalism, which was one of the effective ideologies in the political atmosphere of the 1970s, using the social science method with the advantage of being a social psicologist, acquired a different position among the intellectuals who lived in that period. His approach to social issues both historically and by researching from different ideas enabled him to reveal different perspectives and strengthened his critical approach. It has become a necessity to reveal his point of view on concepts such as nationalism, culture, civilization and religion to understand in detail some of the issues that are still current even though he wrote in his lifetime. Thus, it is aimed to contribute to the researches of today's researchers on these issues. While examining Erol Güngör's view of concepts, the text analysis method was used in our study, and its conceptual framework was tried to be revealed through his own works. Erol Güngör did not only deal with topics such as culture, modernization, Islam, religion, nationalism, intellectuals and history, which were the subject of intense debates both in the world and in Turkey at that time. While declaring his ideas or making a statement on another subject, he prioritized and reflected his ideas about these basic concepts. This has led Erol Güngör to not only define but internalize these concepts in his works.

Anahtar Kelimeler

Erol Güngör, Culture, Nationalism, Modernity

Kaynakça

• Alkan, A. T. (2000). Halefi olmayan bir bilim adamı: Erol Güngör. Doğu-Batı, (11), 159-163.
• Alptekin, M. Y. (2008). Erol Güngör. Ç. Özdemir (Ed.), Türkiye'de Sosyoloji (İsimler-Eserler) II içinde (ss. 425-433). Phoenix.
• Aydın, M. (1998). Prof. Dr. Erol Güngör ve İslam’ın bugünkü meseleleri. A. Sevgi (Ed.), Prof. Dr. Erol Güngör'ün Anısına Armağan içinde (ss. 148-157). Selçuk Üniversitesi.
• Çalık, M. (1999). Teorik Denemeler. Cedit.
• Ercan, G. S., & Danış P. (2019). Söylem, söylem çözümlemesi ve eleştirel söylem çözümlemesi: Tanımları ve kapsamları. DEÜ Edebiyat Fakültesi Dergisi, (6) 2, 527-552
• Ergil, D. (1986). Muhafazakâr düşüncenin temelleri. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 41 (1-4), 269-292.
• Ergüç, V. (2013). Türkiye'de Muhafazakâr Milliyetçilik: Erol Güngör Örneği (Tez No.339084), [Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Güler, G. (2012). Erol Güngör: Hayatı, düşünceleri ve eserleri. Türk Akademisi Siyasi Sosyal Stratejik Araştırmalar Vakfı.
• Güngör, E. (2010). Ahlak psikolojisi ve sosyal ahlak (6. baskı). Ötüken.
• Güngör, E. (2011). Sosyal meseleler ve aydınlar (7. baskı). Ötüken.
• Güngör, E. (1996). İslam Tasavvufunun meseleleri (6. baskı). Ötüken.
• Güngör, E. (2010). İslam’ın bugünkü meseleleri (12. baskı). Ötüken.
• Güngör, E. (1994). Kültür değişmesi ve milliyetçilik (8. baskı). Ötüken.
• Güngör, E. (1995). Türk kültürü ve milliyetçilik (11. baskı). Ötüken.
• Güngör, H. (1998). Erol Güngör'ün hayatı, ilmi ve fikri şahsiyeti. A. Sevgi (Ed.), Prof. Dr. Erol Güngör anısına içinde (ss. 107-112). Selçuk Üniversitesi.
• Güngör, Ş. (1996). “Erol Güngör”. TDV İslam Ansiklopedisi, İstanbul, XIV. 305–307
• Kayalı, K. (1994). Türk düşünce dünyası. Ayyıldız.
• Kocabaşoğlu, U. (2007). Sunuş. U. Kocabaşoğlu (Ed.), Modern Türkiye'de Siyasi Düşünce-Modernleşme ve Batıcılık içinde (ss. 13-17). İletişim.
• Lune, B., & Howard, B.L. (2019). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (Çev. A. Arı) (4. baskı). Eğitim.
• Sökmen, C. (2016). Aydınların iletişim ortamı olarak eski İstanbul kahvehaneleri (2. baskı). Ötüken.
• Sözen, E. (2009). Erol Güngör. A. Çiğdem (Ed.), Modern Türkiye'de Siyasi Düşünce-Muhafazakarlık içinde (ss. 204-211). İletişim.
• Turhan, M. (1980). Garplılaşmanın neresindeyiz. (7. baskı). Yağmur.
• Vayni, C. (2014). Türk düşünce hayatında Erol Güngör. Akıl Fikir.
• Yıldız, H. (1998). Erol Güngör'ün hayatı ve eserleri. A. Sevgi (Ed.), Prof. Dr. Erol Güngör'ün anısına içinde (ss. 15-63). Selçuk Üniversitesi.
• Yıldız, M. A. (2015). Beyazıt'ta bir kültür ortamı: Küllük kahvesi. Mavi Atlas Dergisi (4), 96-107. https://doi.org/10.18795/ma.45918
• Yılmaz, M. (2009). Erol Güngör. Modern Türkiye'de siyasi düşünce: Milliyetçilik içinde (4. baskı, ss. 650-657). İletişim.