AR-GE HARCAMALARI FİNANSAL PERFORMANSI ve FİRMA DEĞERİNİ ETKİLER Mİ? BİST TEKNOLOJİ ENDEKSİNDE YER ALAN İŞLETMELER ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2023, Sayı: 95, 304 - 318, 15.09.2023

Süreyya Yılmaz Özekenci

https://doi.org/10.17753/sosekev.1281421

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmanın amacı, Borsa İstanbul Teknoloji endeksinde pay senedi işlem gören 30 işletmenin yaptığı AR-GE harcamalarının finansal performansa ve firma değerine olan etkisini ortaya koymaktadır. Örneklemde yer alan 30 işletmenin 7’sinin verisine ulaşılabilmesi bu çalışmanın kısıtını oluşturmaktadır. AR-GE harcamalarının hem finansal performansa hem de firma değerine olan etkisinin incelenmesi bu çalışmanın özgünlüğüdür. Bu doğrultuda kurulan iki model arasındaki eş bütünleşme ilişkisini tespit etmek amacıyla Westerlund ve Edgerton (2007) LM Bootstrap panel eş bütünleşme testi kullanılmıştır. Eş bütünleşme ilişkisinin tespit edildiği finansal performans modelinde uzun dönemli katsayılarının tahmininde Ortak İlişkili Etkiler Grup Ortalaması (CCEMG) yöntemi kullanılmıştır. Bu yöntemde, aktif karlılık oranı ile AR-GE harcamaları arasında %10 anlamlılık düzeyinde pozitif ve istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki tespit edilirken, kaldıraç oranıyla %10 anlamlılık düzeyinde negatif ve istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Ayrıca çalışmada, finansal performans ile piyasa değeri/defter değeri, AR-GE yoğunluğu ve işletme büyüklüğü arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki tespit edilememiştir.

Anahtar Kelimeler

AR-GE harcamaları, Finansal performans, Firma değeri, Eş bütünleşme testi

Do R&D Expenditures Affect Financial Performance And Firm Value? A Research on The Companies Listed in The BIST Technology Index

Öz

The aim of this study is to reveal the effect of R&D expenditures on the financial performance and firm value of 30 companies whose stocks are traded in the Borsa Istanbul Technology index. The restriction of this study is that data from 7 of the 30 sampled organizations could only be accessed. The uniqueness of this research is in its examination of the relationship between R&D spending and firm value as well as financial performance. In order to determine the cointegration relationship between the two models established in this direction, Westerlund and Edgerton (2007) LM Bootstrap panel cointegration test was used. In the financial performance model where the cointegration relationship is established, the estimation of the long-term coefficients uses the Common Correlated Effects Mean Group (CCEMG). According to this methodology, the return on assets ratio and R&D spending showed a positive and statistically significant association at the 10% significance level, whereas the leverage ratio showed a negative and statistically significant relationship at the same level. Additionally, there was no statistically significant correlation between financial performance and market value/book value, R&D intensity, or firm size.

Anahtar Kelimeler

R&D expenditures, Financial performance, Firm value, Cointegration test

Kaynakça

• Altınbay, A., Altunal, I., & Karaş, G. (2017). BİST sürdürülebilirlik endeksindeki firmaların Ar-Ge harcamaları ve Ar-Ge harcamalarının karlılık üzerindeki etkisi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 4(12), 37-46.
• Altıntaş, H., & Mercan, M. (2015). Ar-Ge harcamaları ve ekonomik büyüme ilişkisi: OECD ülkeleri üzerine yatay kesit bağımlılığı altında panel eş bütünleşme analizi. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 70 (2), 345-376.
• Bai, J., & Ng, S. (2004). A PANIC attack on unit roots and cointegration. Econometrica, 72(4), 1127-1177.
• Başgoze, P., & Sayin, C. (2013). The effect of R&D expenditure (investments) on firm value: Case of Istanbul stock exchange. Journal of Business Economics and Finance, 2(3), 5-12.
• Breusch, T. S., & Pagan, A. R. (1980). The Lagrange multiplier test and its applications to model specification in econometrics. The review of economic studies, 47(1), 239-253.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları. Pegem Akademi
• Demirhan, D., & Aracıoğlu, B. (2017). İnovasyon ve finansal performans arasındaki ilişki: Bıst teknoloji endeksindeki firmalar üzerine bir araştırma. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 195-218.
• Ehie, I. C., & Olibe, K. (2010). The effect of R&D investment on firm value: An examination of US manufacturing and service industries. International Journal of Production Economics, 128(1), 127-135.
• Freihat, A. R. F., & Kanakriyah, R. (2017). Impact of R&D expenditure on financial performance: Jordanian evidence. European Journal of Business and Management, 9(32), 73-83.
• Gharbi, S., Sahut, J. M., & Teulon, F. (2014). R&D investments and high-tech firms' stock return volatility. Technological Forecasting and Social Change, 88, 306-312.
• Gujarati, D. N. (2004). Basic econometrics. McGraw-Hill Companies.
• Güriş, S. (2018). Uygulamali panel veri ekonometrisi. Der.
• Hajiheydari, A., Dastgir, M., & Soltani, A. (2011). The effect of research and development costs on the profitability of pharmaceutical companies. Journal of Contemporary Research in Business, 3(8), 914-918.
• Hsu, F. J., Chen, M. Y., Chen, Y. C., & Wang, W. C. (2013). An empirical study on the relationship between R&D and financial performance. Journal of Applied Finance and Banking, 3(5), 107.
• Huang, Z. (2020). Empirical study on the relationship between r&d expenditure and financial performance of healthcare ındustry. In Proceedings of the 2020 4th International Conference on Management Engineering, Software Engineering and Service Sciences (pp. 118-122).
• Keskin H. İ., & Aksoy E. (2019). OECD ve gelişmekte olan ülkelerde gelir artışı ve işgücüne katılım arasındaki ilişki: panel eşbütünleşme analizi. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi, 54(1), 1-20.
• Kılıç, M. (2020). BİST bilişim sektöründeki firmaların Ar-Ge harcamalarının finansal performans üzerindeki etkisi. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (49), 219-234.
• Kocamış, T. U., & Güngör, A. (2014). Türkiye’de Ar-Ge harcamaları ve teknoloji sektöründe ar-ge giderlerinin kârlılık üzerine etkisi: borsa istanbul uygulaması. Maliye Dergisi, 166, 127-138.
• Lopez-Rodriguez, J., & Martinez-Lopez, D. (2017). Looking beyond the R&D effects on innovation: The contribution of non-R&D activities to total factor productivity growth in the EU. Structural Change and Economic Dynamics, 40, 37-45.
• McCoskey, S., & Kao, C. (1998). A residual-based test of the null of cointegration in panel data. Econometric reviews, 17(1), 57-84.
• Nandy, M. (2022). Impact of R&D activities on the financial performance: Empirical evidence from Indian pharmaceutical companies. International Journal of Pharmaceutical and Healthcare Marketing, 16(2), 182-203.
• Nord, L. J. (2011). R&D investment link to profitability: a pharmaceutical industry evaluation. Undergraduate Economic Review, 8(1), 1-14.
• Özcan, M., Ağırman, E., & Yılmaz, Ö. (2014). Ar-Ge yatırımlarının hisse senedi getirisi üzerine etkisi: BİST teknoloji ve bilişim firmaları üzerine bir uygulama. Maliye Dergisi, 166(1), 139-158.
• Özekenci, E. K. (2021). An Overview of Industry 4.0 and Society 5.0 Paradigms Kolukirik, S. (Ed) Digitalization and Future of Digital Society (pp. 99-121). Peter Lang GmbH, Internationaler Verlag der Wissenschaften.
• Özer, A. Öztürk, M., & Özer, N. R. (2019). BİST imalat sanayi firmalarının araştırma ve geliştirme giderlerinin piyasa değeri ve firma kârlılığı üzerindeki etkisi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (82), 135-146.
• Özsoylu, A. F. (2017). Endüstri 4.0. Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(1), 41-64.
• Öztürk, M. B. (2008). Araştırma-geliştirme yatırımlarının firma değeri üzerindeki etkisi: İMKB'de bir uygulama. Verimlilik Dergisi, (1), 25-34.
• Pantagakis, E., Terzakis, D., & Arvanitis, S. (2012). R&D investments and firm performance: An empirical investigation of the high technology sector (Software and Hardware) in the EU. 1-20, Available at SSRN 2178919.
• Pesaran, M. H. (2004). General diagnostic tests for cross section dependence in panels. 1-41. Available at SSRN 572504.
• Pesaran, M. H. (2006). Estimation and inference in large heterogeneous panels with a multifactor error structure. Econometrica, 74(4), 967-1012.
• Pesaran, M. H., & Yamagata, T. (2008). Testing slope homogeneity in large panels. Journal of econometrics, 142(1), 50-93.
• Polat, M., & Elmas, B. (2016). Firmaların finansal performansı Ar-Ge yatırımlarından etkilenir mi? panel veri analizi ile bir araştırma. UNIDAP Uluslararası Bölgesel Kalkınma Konferansı, 28(30), 476-490.
• Rabiei, M., & Dadkhah, H. (2014). Effects of R&D expenditure on the profitability of Iran industrial firms. Research Journal of Applied Sciences, Engineering and Technology, 7(14), 2846-2850.
• Radas, S., & Božić, L. (2009). The antecedents of SME innovativeness in an emerging transition economy. Technovation, 29(6-7), 438-450.
• Rashkin, M. D. (2007). Practical guide to research and development tax incentives: Federal, state, and foreign. CCH.
• Rosli, M. M., & Sidek, S. (2013). Innovation and firm performance: evidence from malaysian small and medium enterprises. The 20th International Business Information Management Conference (IBIMA) (pp. 794-809). International Business Information Management Association.
• Tekin Turhan, G. (2014). Ar-Ge harcamalarının finansal performansa etkisi: BİST’te işlem gören şirketler analizi. Bilim-Teknoloji-Yenilik Ekosistemi Dergisi, 2(1), 45-55.
• Türkiye İstatistik Kurumu (2023). Araştırma-geliştirme faaliyetleri araştırması haber bülteni. Erişim tarihi: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Arastirma-Gelistirme-Faaliyetleri-Arastirmasi-2021-45501 (11.03.2023)
• VanderPal, G. A. (2015). Impact of R&D expenses and corporate financial performance. Journal of Accounting and Finance, 15(7), 135-149.
• Westerlund, J., & Edgerton, D. L. (2007). A panel bootstrap cointegration test. Economics letters, 97(3), 185-190.