Evaluation of the Turkish/Turkish Language and Literature Curriculum “Process” Stage Accordıng to Teacher Opinions Within the Cıpp Model

Yıl 2023, Sayı: Özel Sayı, 138 - 154, 27.10.2023

Emre Dağaşan

https://doi.org/10.17753/sosekev.1363887

Öz

In the processes of designing and evaluating educational programs, the opinions of teachers who implement educational activities play a significant role. Teachers can assess the effectiveness of the educational programs they implement based on exemplary practices, challenges they encounter, and their observations. Therefore, in this research, it is aimed to evaluate the "Process" stage of the Turkish/Turkish Language and Literature Instructional Program according to teacher opinions within the context of Stufflebeam's CIPP (Context, Input, Process, and Product) model. The study was designed as a case study using the qualitative research method. Eighteen Turkish/Turkish Language and Literature teachers working in schools affiliated with the Ministry of National Education in the city center of Kars in the 2023-2024 academic year participated in the study. Research data were obtained through open-ended interview questions prepared for the Process stage of the Instructional Program, based on the CIPP model. Descriptive analysis, commonly used for analyzing qualitative data, was employed for data analysis. As a result of the analyses, it was observed that teachers mentioned a wide range of methods and techniques that could be suitable for the programs; however, they applied a limited number of methods and techniques. The reasons limiting teachers varied, but student and program-related factors were most frequently emphasized. Moreover, the most common problem encountered by teachers in the process dimension of the program was students' reading, comprehension, and listening problems.

Anahtar Kelimeler

Turkish instructional program, Turkish language and literature instructional program, Teacher opinions, CIPP model, Program evaluation

TÜRKÇE/TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI EĞİTİM PROGRAMLARININ “SÜREÇ” AŞAMASININ CIPP MODELİ KAPSAMINDA ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİNE GÖRE DEĞERLENDİRİLMESİ

Öz

Eğitim programlarının tasarımı ve değerlendirilmesi süreçlerinde, eğitim etkinliklerini gerçekleştiren öğretmenlerin program hakkındaki düşünceleri büyük bir öneme sahiptir. Öğretmenler, kendi uyguladıkları eğitim programlarının etkililiği konusunda örnek uygulamalara, karşılaştıkları zorluklara ve gözlemlerine dayalı olarak değerlendirmeler yapabilirler. Bu değerlendirmeler, öğretim programların yararlarının ve sınırlılıklarının gözden geçirilerek güncellenmesine katkı sağlamaktadır. Bu nedenle araştırmada Türkçe/Türk Dili ve Edebiyatı Eğitim Programları’nın “Süreç” aşamasının Stufflebeam’in CIPP (Bağlam, girdi, süreç ve ürün) modeli bağlamında öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Çalışma nitel araştırma yöntemi kullanılarak durum çalışmasıyla desenlenmiştir. Çalışmaya 2023-2024 eğitim öğretim yılında Kars il merkezinde bulunan Millî Eğitim Bakanlığına bağlı okullarda görev yapan 18 Türkçe/Türk Dili ve Edebiyatı öğretmeni katılmıştır. Araştırma verileri CIPP modeli temel alınarak Türkçe/Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Programı’nın süreç aşamasına yönelik hazırlanmış açık uçlu görüşme soruları yoluyla elde edilmiştir. Verilerin analizinde nitel verilerin analizinde kullanılan betimsel analiz kullanılmıştır. Analizler sonucunda, öğretmenlerin programlara yönelik uygun olabilecek yöntem ve tekniklerin geniş olduğunu belirtmesine rağmen sınırlı sayıda yöntem ve teknik uyguladığı görülmüştür. Öğretmenleri sınırlayan sebepler farklı olup bu sebeplerin başında öğrenci ve program kaynaklı faktörler öne çıkmaktadır. Ayrıca öğretmenlerin programın süreç boyutunda en çok karşılaştıkları problem ise öğrencilerin okuma, anlama ve dinleme problemleridir.

Anahtar Kelimeler

Türkçe öğretim programı, Türk dili ve edebiyatı öğretim programı öğretmen görüşleri, CIPP modeli, Program değerlendirme

Kaynakça

• Akman, G. N. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri ders notları. Nicel ve nitel araştırma yöntemleri. T.C. Afyon Kocatepe Üniversitesi.
• Arcagök, S. (2021). 2019 Türkçe Dersi Öğretim Programı 6. sınıf kazanımlarının değerlendirilmesi. Journal of Mother Tongue Education/Ana Dili Eğitim Dergisi, 9(2), 589-602.
• Ay, Y., Acat, M. B., & Yüksel, İ. (2016). İlkokul programında yer alan serbest etkinlik uygulamalarının iyileştirilmesi: Öğretmen, yönetici ve uzman görüşleri üzerine nitel bir araştırma. Turkish Studies, 11(3), 112-123. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9316
• Aydın, S., Şentürk, Ş., & Duran, V. (2018). Okul öncesi programının Stufflebeam bağlam, girdi, süreç ve ürün modeline göre değerlendirilmesi. Turkish Studies, 13(27), 163-181. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies
• Ayrancı, B. B., & Mutlu, H. H. (2017). 2006, 2015 ve 2017 Türkçe dersi öğretim programlarının karşılaştırılması. International Journal of Language Academy, 119-130. http://dx.doi.org/10.18033/ijla.3793
• Barası, M. (2020). 2018 ortaokul Türkçe dersi öğretim programının 21. Yüzyıl becerileri açısından incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Creswell, J. W. (2016). Araştırma deseni nicel nitel ve karma yöntem yaklaşımları (Çev. Ed.: Selçuk Beşir Demir). Eğiten.
• Demirel, Ö. (2007). Kuramdan uygulamaya eğitimde program geliştirme. Pegem.
• Dinçer, B. (2013). 7. Sınıf İngilizce öğretim programının Stufflebeam'in bağlam-girdi-süreç-ürün (CIPP) modeline göre değerlendirilmesi (Tez No. 350692) [Doktora tezi Adnan Menderes Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Direkçi, B., Akbulut, S., & Şimşek, B. (2019). Türkçe dersi öğretim programı (2018) ve ortaokul türkçe ders kitaplarının dijital okuryazarlık becerileri bağlamında incelenmesi. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 7(16), 797-813.
• Epçaçan, C. & Erzen, M. (2008). İlköğretim Türkçe dersi öğretim programının değerlendirilmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(4), 182-202
• Erden, M. (1998). Eğitimde program değerlendirme (3. baskı). Anı.
• Fitzpatrick, J. L., Sanders, J. R., & Worthen, B. R. (2004). Evaluation's basic purpose, uses and conceptual distinctions. Program Evaluation: Alternative Approaches and Practical Guidelines, 3, 3-29.
• Gömleksiz, M. N., Sinan, A. T., & Demir, S. (2010). İlköğretim Türkçe dersi proje ve performans görevlerinin gerçekleştirilme sürecine yönelik öğrenci görüşleri (Malatya ili örneği). Turkish Studies, 5(3), 1320-1349.
• Gözütok, F. Dilek (2003). Türkiye’de program geliştirme çalışmaları. Milli Eğitim Dergisi, 160, http://yayim.meb.gov.tr/yayimlar/160/gozutok.htm adresinden 11 Eylül 2023 tarihinde alınmıştır.
• Gültekin, M. (2007) İlköğretim I: 1924-1973. Türk eğitim tarihi. Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi.
• Günay, V. D. (2006). Liselerdeki yazın eğitimine yeni bir yaklaşım. Milli Eğitim Dergisi Edebiyat Eğitimi ve Öğretimi Özel Sayısı, 169, 8-17.
• Kalaycı, N., & Yıldırım, N. (2020). Türkçe dersi öğretim programlarının karşılaştırmalı analizi ve değerlendirilmesi (2009-2017-2019). Trakya Eğitim Dergisi, 10(1), 238-262. https://doi.org/10.24315/tred.580427
• Kalkan, K. (2019). Edebiyat didaktiği ve edebiyat öğretiminin hedefleri. 21. yüzyılda eğitim ve toplum. Eğitim Bilimleri ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(24), 393-407.
• Kaplan, K., & Demir, M. (2023). Türkçe dersi öğretim programının (2019) bağlam-girdi-süreç-ürün (CIPP) modeli ile değerlendirilmesi. Trakya Eğitim Dergisi, 13(1), 770-785. https://doi.org/10.24315/tred.1125160
• Karagöz, B. (2019). KKTC birinci sınıf müzik öğretim programının Stufflebeam (CIPP) modeline göre değerlendirilmesi. [Yayımlanmamış doktora tezi]. Yakın Doğu Üniversitesi, Lefkoşa
• Kayhan, E., & Gürol, M. (2019). Türkçe öğretim programı (2017)’nın Stufflebeam'in (CIPP) modeline göre değerlendirilmesi. Türkiye Eğitim Dergisi, 4(1), 48-67.
• MEB. (2017). Türk dili ve edebiyatı dersi öğretim programı. Devlet Kitapları Müdürlüğü.
• Menteşe, H. (2013). Türkçe dersi öğretim programının öğretmen görüşlerine göre incelenmesi (Aydın ili örneği) (Tez No. 375789) [Yüksek lisans tezi, Adnan Menderes Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. Sage.
• Stufflebeam, D. L. (2000) Lessons in contracting for evaluations. American Journal of Evaluation, 21, 293-314.
• Stufflebeam, D.L., & Shinkfield, A.J. (1990). Systematic evaluation (4th ed.). Kluwer Nijhoff Publishing.
• Tarakcı, A., Bilgen, D. Y., & Karagöl, E. (2021). Ortaokul Türkçe ders kitabı yazarlarının Türkçe dersi öğretim programındaki anlatma becerisi kazanımlarına yönelik görüşleri. Uluslararası Türkçe Öğretimi Araştırmaları Dergisi, 1(2), 148-170. http://dx.doi.org/10.47834/utoad.20.
• TTKB. (2019). Öğretim programlarını izleme ve değerlendirme sistemi. Ankara: Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı, http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=663 adresinden 11 Eylül 2023 tarihinde alınmıştır.
• Yalçın, N., & Özyurt, M. (2021). Okul öncesi eğitim programının CIPP modeline göre öğretmen görüşleri bağlamında değerlendirilmesi. Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(2), 140-164.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8. Baskı). Seçkin.
• Yin, R. K. (2009). Case study research: Design and methods. Sage.
• Yolcu, O. (2019). Ortaokul fen bilimleri öğretim programının Stufflebeam değerlendirme modeli temelinde öğretmen özerkliği açısından incelenmesi (Tez No. 603087) [Doktora tezi, Adnan Menderes Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Yüksel, S., & Işıktaş, S. (2023). Türk dili ve edebiyatı öğretmenlerinin 10. sınıf Türk dili ve edebiyatı ders kitabına ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Kıbrıs Araştırmaları ve İncelemeleri Dergisi, 6(12), 50-75. https://doi.org/10.58607/kaid.1316981