DİJİTAL VATANDAŞLIĞIN DOKUZ BOYUTU VE E-DEVLET UYGULAMALARI

Yıl 2024, Sayı: 97, 15 - 27, 21.03.2024

Ayşegül Dede

https://doi.org/10.17753/sosekev.1365162

Öz

Dijitalleşme ile birlikte toplumsal yaşamda bir değişim yaşanmaktadır. Bu değişimlerden biri de vatandaşlık olgusudur. Geleneksel vatandaşlıktan dijital vatandaşlığa geçiş ile birlikte vatandaşlık anlayışı bazı noktalarda dönüşmektedir. Nitekim bazı geleneksel vatandaşlık uygulamaları dijital vatandaşlıkta varlığını devam ettirmekle birlikte dijital vatandaşlık, dijital çağ konseptine uygun olarak her geçen gün kendisini güncellemekte ve yeni uygulamalar ile alanını genişletmektedir. Dijital çağa uygun konsept geliştiren devletler daha etkili iletişim ağı ve kamu yönetimi politikası ile vatandaşlarına daha hızlı ve kolay bir şekilde ulaşmaktadır. Bu durum devlet ve vatandaş arasındaki iletişimin artmasına, demokrasinin gelişmesine ve katılımcı bir toplumun ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Bu araştırmanın amacı Türkiye’de e-Devlet uygulamaları ve dijital vatandaşlık arasındaki ilişkiyi saptamaktır. Dijital vatandaşlık tanımına ilişkin farklı kavramsal çerçeveler bulunmak ile birlikte çalışmada temel olarak Mike Ribble tarafından oluşturulan “Dijital Vatandaşlığın Dokuz Boyutu” temel kavramsal çerçeve olarak ele alınmıştır. Çalışmada Türkiye’de e-Devlet uygulamaları bu kavramsal çerçeveye göre nitel araştırma yöntemi olan doküman analizi ile incelenmiştir. Çalışmada mevcut Türkiye’de e-Devlet uygulamalarının dijital vatandaşlığın pratik boyutunda hayata geçtiği ve bu uygulamaların vatandaşlık bilincinin ve demokrasi kültürünün alanını genişlettiği vurgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Dijital vatandaşlık, E-devlet uygulamaları, Demokrasi

9 Essential Elements of Digital Citizenship and e-Goverment Applications

Öz

With digitalization, there is a change in social life. One of these social life is the phenomenon of citizenship. With the transition from traditional citizenship to digital citizenship, the understanding of citizenship is transforming at some points. As a matter of fact, although some traditional citizenship practices continue to exist in digital citizenship, digital citizenship updates itself day by day in accordance with the digital age concept and expands its field with new applications. States that develop concepts suitable for the digital age reach their citizens more quickly and easily. The situation leads to increased communication between the state and citizens, the development of democracy and the emergence of a participatory society. The aim of the research is to determine the relationship between e-Goverment applications and digital citizenship in Turkey. Although there are different conceptual frameworks regarding the definition of digital citizenship, in this study, the “9 Elements of Digital Citizenship” created by Mike Ribble is considered as the basic conceptual framework. In the study, e-Goverment applications in Turkey were examined according to this framework by literature review and document analysis method. In the study, it is emphasized that that current e-Goverment applications in Turkey have brought digital citizenship to life practice and culture of democracy have been expaded.

Anahtar Kelimeler

Digital citizenship, E-goverment applications, Democracy

Kaynakça

• Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (2022). Türkiye’de dijital dönüşüm ve dijital okuryazarlık. https://www.btk.gov.tr/uploads/pages/arastirma-raporlari/tu-rkiyede-dijital-do-nu-s-u-m-ve-dijital-okuryazarlik.pdf adresinden 27 Temmuz 2023 tarihinde erişilmiştir.
• Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı (2023). Kamu yönetiminde bir dönüşümün hikayesi: CİMER. https://www.iletisim.gov.tr/images/uploads/dosyalar/kamu-yonetiminde-bir-donusumun-hikayesi-cimer.pdf adresinden 15 Temmuz 2023 tarihinde erişilmiştir.
• Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı (2023). 50 soruda CİMER. https://www.cimer.gov.tr/50sorudacimer.pdf adresinden 15 Temmuz 2023 tarihinde erişilmiştir. Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi (2023). KAYSİS projesi. https://cbddo.gov.tr/projeler/kaysis/ adresinden 27 Temmuz 2023 tarihinde erişilmiştir.
• Çuhadar, C. (2021). Dijital haklar dijital haklar ve sorumluluklar. A. Kurt & F. Odabaşı (Ed.), Pandemi döneminde sınan dijital vatandaşlık içinde (ss. 221-244). Anı.
• Çolakoğlu, H. (2015). Antik Yunan ve Platon’da cinsiyet sorunu. Atatürk İletişim Dergisi (9), 223-229.
• Gelir İdaresi Başkanlığı (2023). Sık sorulan sorular. https://intvrg.gib.gov.tr/sss_ebyn_tr.html adresinden 15 Temmuz 2023 tarihinde erişilmiştir.
• Göksün, D. (2021). Dijital okuryazarlık. A. Kurt & F. Odabaşı (Ed.), Pandemi döneminde sınan dijital vatandaşlık içinde (ss. 1-26). Anı.
• Güllüpınar, F. (2012). Eşitsizlik ve toplumsal tabakalaşma açısından vatandaşlık üzerine sosyolojik bir analiz. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi 67(1), 81-109. https://doi.org/10.1501/SBFder_0000002239
• Durmuşoğlu, T., & Genel Z. (2022). Pasif paydaş olarak vatandaşın e-İletişim ile aktif paydaşa dönüşümü: CİMER uygulaması örneği. Denetişim Dergisi 13 (24), 70-90.
• Dede, A. (2024). Dijital iletişim, dijital vatandaşlık, dijital yönetişim ve CİMER. Abant Sosyal Bilimler Dergisi, 23 (4), 1-11.
• Demir, K., & Karaca, O. (2022). Dijital sağlık. A. Kurt & F. Odabaşı (Ed.), Pandemi döneminde sınan dijital vatandaşlık içinde (ss. 27-76). Anı.
• Doğan, E. (2021). Dijital hukuk. A. Kurt & F. Odabaşı (Ed.), Pandemi döneminde sınan dijital vatandaşlık içinde (ss. 203-220). Anı.
• Durul, S., S. (2020). İletişim nedir? İletişimin işleyişi, boyutları ve özellikleri. E. Yüksel (Ed.), Bütün yönleriyle sağlık İletişimi içinde (ss. 11-31). Literatürk Academia.
• Esendemir, Ş. (2008). Türkiye’de ve dünyada vatandaşlık. Birleşik.
• e-Nabız (2023). Hakkımızda. https://enabiz.gov.tr/ adresinden 15 Temmuz 2023 tarihinde erişilmiştir.
• Elçi, A., C., & Sarı, M. (2016). Bilişim teknolojileri ve yazılım dersi öğretim programına yönelik öğrenci görüşlerinin dijital vatandaşlık bağlamında incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 25 (3), 87-102.
• İçişleri Bakanlığı, (2023). KADES uygulaması. https://www.icisleri.gov.tr/kadin-destek-uygulamasi-kades. adresinden 27 Temmuz 2023 tarihinde erişilmiştir.
• İHBARWEB (2023). Hakkımızda. https://www.ihbarweb.org.tr/ adresinden 15 Aralık 2023 tarihinde erişilmiştir. Kadıoğlu, A. (2012). Vatandaşlığın dönüşümü. Metis.
• Kişisel Verileri Koruma Kurumu (2023). VERBİS sık sorulan sorular. https://verbis.kvkk.gov.tr/ adresinden 27 Temmuz 2023 tarihinde erişilmiştir.
• Kişisel Verileri Koruma Kurumu (2023). KVKK şikâyet modülü kılavuzu, https://kvkk.gov.tr/SharedFolderServer/CMSFiles/1624cbad-5ea1-4d73-8519 4a4835eebdb3.pdf adresinden 27 Temmuz 2023 tarihinde erişilmiştir.
• Kültür ve Turizm Bakanlığı (2023a). e-Kitap. https://ekitap.ktb.gov.tr/ adresinden 27 Temmuz 2023 tarihinde erişilmiştir.
• Kültür ve Turizm Bakanlığı (2023b). EKitabım. https://mobil.ktb.gov.tr/App/platform/1/Detail/49 adresinden 17 Temmuz 2023 tarihinde erişilmiştir.
• Kültür ve Turizm Bakanlığı (2023c). Etkin kütüphane. https://mobil.ktb.gov.tr/App/platform/1/Detail/44 adresinden 5 Temmuz 2023 tarihinde erişilmiştir.
• Mısırlı, Ö. (2021). Dijital iletişim. A. Kurt & F. Odabaşı (Ed.), Pandemi döneminde sınan dijital vatandaşlık içinde (ss. 87-95). Anı.
• Özer, M., A. (2017). Yönetişimden dijital yönetişime: paradigma değişiminin teknolojik boyutu. Hak-İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 6 (16), 457-479.
• Ribble, M. (2011). Digital citizenship in schools. International Society for Tecnology in Education. SİBERAY (2023). Tanıtım. https://www.siberay.com/ adresinden 15 Aralık 2023 tarihinde erişilmiştir.
• Şan, M., K., & Koç, A., K. (2021). Vatandaşlık ve çok kültürlü yurttaşlığın dönüşümü. F. Çakı (Ed.), 21. yüzyılda kalkınmaya yeniden bakış içinde (ss. 287-303). Nobel.
• Telli, E. (2021). Dijital erişim. A. Kurt & F. Odabaşı (Ed.), Pandemi döneminde sınan dijital vatandaşlık içinde (ss. 27-45). Anı.
• Topçuoğlu, A. (2012). Modern hukuk ve İslam’da vatandaşlık kavramının hukuki temeli. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 16 (3), 185-216.
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi (2023). KAYSİS projesi. https://cbddo.gov.tr/projeler/kaysis/ adresinden 15 Aralık 2023 tarihinde erişilmiştir.
• UYAP (2023). Hakkımızda. https://vatandas.uyap.gov.tr/main/vatandas/index.jsp adresinden 15 Aralık 2023 tarihinde erişilmiştir.
• VERBİS (2023). Hakkımızda. https://verbis.kvkk.gov.tr/ adresinden 27 Temmuz 2023 tarihinde erişilmiştir. Yıldırım, A., & Şimşek, H. (1999). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin.