TÜRKİYE'DE PERAKENDE SEKTÖRÜNDE SATIŞ HACMİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN İNCELENMESİ

Yıl 2024, Sayı: 98, 52 - 61, 30.06.2024

Enes Emre Başar , Bengü Tosun

https://doi.org/10.17753/sosekev.1452952

Öz

Bu çalışma, Türkiye'de perakende sektörü güveni, tüketici güveni, sanayi üretimi ve tüketici fiyatlarının perakende satış hacmi üzerindeki etkilerini incelemektedir. Resmi istatistik kurumlarının 2011:01 – 2023:11 dönemini kapsayan aylık verilerini kullanan çalışma, ilk olarak Fourier eşbütünleşme testini (FSHIN) kullanarak bu değişkenler arasındaki eşbütünleşme ilişkisini tespit etmektedir. Daha sonra, uzun dönem katsayılarını hesaplamak için Dinamik Sıradan En Küçük Kareler (DOLS) tahmincisi kullanılmıştır. Bulgular, sanayi üretim endeksi, tüketici güven endeksi ve tüketici fiyat endeksinin perakende satış hacmi üzerinde pozitif bir etkiye sahip olduğunu ortaya koymaktadır. Ancak analiz sonuçları, perakende sektörü güven endeksinin incelenen dönem boyunca perakende satış hacmini önemli ölçüde etkilemediğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Perakende satışlar, Sektör güveni, Tüketici güveni, Makro pazarlama, Fourier eşbütünleşme testi

Kaynakça

• Akyol, H., & Can, H. (2018). Perakende satış hacmini etkileyen faktörler: ARDL sınır testi yaklaşımı. Erzurum Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(5), 117-130.
• Allenby, G. M., Jen, L., & Leone, R. P. (1996). Economic trends and being trendy: The influence of consumer confidence on retail fashion sales. Journal of Business & Economic Statistics, 14(1), 103-111.
• Aras Okumuş, F., & Bulduk, S. (2003). Tüketicilerin süpermarketlerdeki alışveriş alışkanlıkları ve ürün seçimini etkileyen etmenler. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(4), 70-83.
• Arı, T., & Kayabaşı, A. (2020). Özel markalı ürünlere (ÖMÜ) yönelik tüketici tutumları ve satın alma niyetini etkileyen faktörlerin analizi. Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Çalışmalar Dergisi, 1(1), 13-26.
• Bakır, N. O. (2019). Tüketicilerin alışveriş merkezi tercih etme unsurlarının ilişkiyi sürdürme isteklerine ve sadakate etkisi: Capacity ve Carousel alışveriş merkezi örnekleri. Beykoz Akademi Dergisi, 7(1), 36-61.
• Becker, R., Enders, W., & Lee, J. (2006). A stationarity test in the presence of an unknown number of smooth breaks. Journal of Time Series Analysis, 27(3), 381-409.
• Canöz, İ., & Erdoğdu, A. (2019). Sektörel güven endeksleri ve BİST sektör endeksleri arasındaki ilişkilerin simetrik ve asimetrik nedensellik analizi. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 26(3), 833-849.
• Ene, S., & Özkaya, B. (2013). A study regarding the attitudes that are effective on the price perception of consumers that shop from the retail stores. Mediterranean Journal of Social Sciences, 4(11), 451-462.
• Eren, A. S., Eryer, A., & Eryer, S. (2022). Üretici fiyat endeksi, tüketici fiyat endeksi, perakende satışlar ile perakende sektörü güven endeksi arasındaki ilişkilerin incelenmesi: 2011-2018 yılları aralığı. International Journal of Disciplines in Economics & Administrative Sciences Studies, 6(24), 973-983.
• Gavcar, E., Noyan, E., & Çalıkoğlu, G. (2018). Tüketicilerin süpermarket tercihinde etkili olan faktörlerin belirlenmesine yönelik bir araştırma Fethiye örneği. Social Sciences Studies Journal (SSSJournal), 4(20), 2574-2582.
• Kwiatkowski, D., Phillips, P. C., Schmidt, P., & Shin, Y. (1992). Testing the null hypothesis of stationarity against the alternative of a unit root: How sure are we that economic time series have a unit root? Journal of econometrics, 54(1-3), 159-178.
• Mermod, A. Y., & Dudzevičiūtė, G. (2011). Frequency domain analysis of consumer confidence, industrial production and retail sales for selected European countries. Journal of Business Economics and Management, 12(4), 589-602.
• Polat, C., & Külter, B. (2007). Tüketicilerin perakende mağaza tercihini etkileyen faktörler: Niğde ili örneği. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(3), 109-126.
• Shin, Y. (1994). A residual-based test of the null of cointegration against the alternative of no cointegration. Econometric theory, 10(1), 91-115.
• Tatlı, H., & Koç, B. (2021). The relationship between sales volume and consumer confidence index in the Turkish retail industry. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (22), 773-790.
• Topuz, Y. V. (2014). Tüketici güveni perakende satışlardaki değişimi öngörebilir mi? Bir örnek uygulama. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 10(23), 243-254.
• Tsong, C.-C., Lee, C.-F., Tsai, L.-J., & Hu, T.-C. (2016). The Fourier approximation and testing for the null of cointegration. Empirical Economics, 51(3), 1085-1113.
• TÜİK (2023a). Perakende Satış Endeksleri, Kasım 2022. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Perakende-Sat%C4%B1%C5%9F-Endeksleri-Kas%C4%B1m-2022-49615&dil=1#:~:text=Perakende%20sat%C4%B1%C5%9F%20hacmi%20y%C4%B1ll%C4%B1k%20%12,ise%20%253%2C9%20artt%C4%B1 adresinden 22.02.2024 tarihinde erişilmiştir.
• TÜİK (2023b). Tüketici Güven Endeksi, Aralık 2023. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Tuketici-Guven-Endeksi-Aralik-2023-49442&dil=1#:~:text=T%C3%BCrkiye%20%C4%B0statistik%20Kurumu%20ve%20T%C3%BCrkiye,oran%C4%B1nda%20artarak%2077%2C4%20oldu.&text=Bu%20konu%20ile%20ilgili%20bir,tarihi%2023%20Ocak%202024't%C3%BCr adresinden 22.02.2024 tarihinde erişilmiştir.
• (TÜİK, 2024a). Hizmet, Perakende Ticaret ve İnşaat Güven Endeksleri, Ocak 2024. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hizmet,-Perakende-Ticaret-ve-Insaat-Guven-Endeksleri-Ocak-2024-53625 adresinden 23.02.2024 tarihinde erişilmiştir.
• (TÜİK, 2024b). Sanayi Üretim Endeksi, Aralık 2023. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Sanayi-Uretim-Endeksi-Aralik-2023-49709 adresinden 23.02.2024 tarihinde erişilmiştir.
• (TÜİK, 2024c). Tüketici Fiyat Endeksi, Ocak 2024. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Tuketici-Fiyat-Endeksi-Ocak-2024-53622#:~:text=T%C3%9C%C4%B0K%20Kurumsal&text=T%C3%9CFE'deki%20(2003%3D100,%54%2C72%20olarak%20ger%C3%A7ekle%C5%9Fti adresinden 23.02.2024 tarihinde erişilmiştir.