EĞİTİM ÖĞRETİM KURUMLARININ ÖRGÜTSEL VİZYON İFADELERİNİN ANALİZİ

Yıl 2025, Sayı: 101, 258 - 272, 24.03.2025

Cebrail Öztürk

https://doi.org/10.17753/sosekev.1581759

Öz

Bir örgütün belirlenmiş bir vizyonunun olması, o kurumda planlı bir gelişmenin var olduğunun önemli işaretidir. Çevre şartlarını dikkate alarak ve paydaşların katılımıyla belirlenmiş bir vizyon ifadesi, kurumun gelişmesine ve hedeflerine ulaşmasına önemli katkılar sağlar. Bu nedenle her örgütün bir vizyonunun olması hayati öneme sahiptir. Bu araştırmanın amacı, Mardin ilinde yer alan eğitim öğretim kurumlarının vizyon ifadelerini genel anlamda incelemek ve vizyon belgelerinde kullandıkları öğeleri tematik açıdan değerlendirmektir. Bu çalışma nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi ile yürütülmüştür. Araştırma analizi için çok aşamalı örnekleme yöntemiyle belirlenen okulların resmî Web sayfalarında yayınlanan vizyon ifadeleri veri olarak toplanmıştır. Araştırma sonucunda; bazı okulların vizyon belgelerinin olmadığı, eğitim kurumları tarafından hazırlanan vizyon belgelerinin sadelikten uzak, önemli bir kısmının başka kurumların vizyon ifadeleriyle benzerlik gösterdiği söylenebilir. Araştırmada en çok işlenen temalar sırasıyla; temel öğretim faaliyetleri, idealist hedefler, bilim ve teknoloji, kişisel gelişim, sosyal gelişim ve millî manevi gelişim temaları olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Vizyon, Okul, Mardin

Analysis of Organizational Vision Statements of Educatıonal İnstitutions

Öz

The presence of a defined vision within an organization is an important indicator of planned development within that institution. A vision statement that has been formulated with the consideration of environmental factors and with the involvement of stakeholders significantly contributes to the growth of the institution and the achievement of its goals. Therefore, having a vision is of vital importance for every organization. This study aims to examine, in general terms, the vision statements of educational institutions in the province of Mardin and to thematically evaluate the elements used in their vision documents. This research was conducted through document analysis, a qualitative research method. Vision statements published on the official websites of schools, selected through multi-stage sampling, were collected as data for analysis. Findings indicate that some schools lack vision documents, and many of the vision statements prepared by educational institutions are overly complex, with a significant portion showing similarities to the vision statements of other institutions. The most frequently addressed themes in the research were, in order: core educational activities, idealistic goals, science and technology, personal development, social development, and national and moral development

Anahtar Kelimeler

Vision, School, Mardin

Kaynakça

• Abelman, R., & Dalessandro, A. (2008). The institutional vision of community colleges. Community College Review, 35(4), 306-335. https://doi.org/10.1086/430220
• Akgemci, T., & Güleş, H.K. (2009) İşletmelerde stratejik yönetim. Gazi.
• Altınkurt, Y., & Yılmaz, K. (2011). İlköğretim ve ortaöğretim okullarının vizyon, misyon ve değerleri ile ilgili bir çözümleme. Akademik Bakış Dergisi, 23(1), 1-15. https://www.acarindex.com/dosyalar/makale/acarindex-1423868165.pdf
• Arabacı, İ. B. (2018). Eğitim örgütlerinde stratejik planlama. Pegem A.
• Aytaç, T. (2014). Okul vizyonu nedir, nasıl geliştirilir. E.Cevat & K. Demir (Ed.), Yönetimde çağdaş yaklaşımlar: uygulamalar ve sorunlar içinde (ss.1-15). Anı.
• Balcı, A. (2001). Sosyal bilimlerde araştırma. Yöntem, teknik ve ilkeler. PegemA.
• Başpınar, N. Ö. (2020). Vakıf üniversitelerinin web sayfalarındaki misyon ve vizyon ifadelerinde etik vurgular üzerine bir araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 12(1), 469-488. 10.20491/isarder.2020.856
• Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27-40. https://doi.org/10.3316/QRJ0902027
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem.
• Çakmak, Ö. (2008). Eğitimin ekonomiye ve kalkınmaya etkisi. D.Ü. Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 33-41. https://dergipark.org.tr/en/pub/zgefd/issue/47957/606767
• Dinçer, Ö. (1998). Stratejik yönetim ve işletme politikası. Timaş.
• Doğan, B. (2007). Stratejik yönetim alanında vizyon kavramının içeriği üzerine bir çalışma. Öneri Dergisi, 7(27), 37-47. https://doi.org/10.14783/maruoneri.684596
• DPT (2006). Kamu idareleri için stratejik planlama kılavuzu (2. Baskı). DPT.
• Durmuş, Ş. (2013). İstanbul ilçe millî eğitim müdürlüklerinin stratejik belgelerindeki misyon ve vizyon ifadelerinin içerik analizi (Tez No. 342375) [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Haliç Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Emekçi, M. (2019). Türkiye'deki üniversitelerin misyon ve vizyon ifadelerinin tematik olarak incelenmesi (Tez No. 544845) [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Eren, E. (2005). Stratejik yönetim ve işletme politikaları. Beta.
• Gül, O. (1997). Öğretmenlerin okul müdürlerinin vizyonlarını algılama ve paylaşma düzeyleri (Ankara ili Yenimahalle İlçesi örneği) (Tez No. 63860) [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Halaç, H. H., Önaçan, M. B. K., Dağlı, H., & Gülşen, M., (2022). Türkiye dünya mirasları yönetim planlarında vizyon ifadeleri: Bir içerik analizi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24(2), 707-723. https://doi.org/10.55119/artuklu.1156556
• Hoài, V. T. T. (2011). A discourse analysis of missionstatements of american and vietnamese universities (english versus vietnamese) (No: 602215) [Master’s Thesis, İnistry of Educationand Training University]. University Danang.
• Işıkoğlu, N., Özdemir, A. A., Altun, M., & Ergenekon, E. (2021). Erken çocukluk eğitimi öğretmen ve yöneticilerinin covid-19 pandemi deneyimleri: yorumlayıcı fenomenolojik analiz. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 5(2), 567-590. https://doi.org/10.24130/eccdjecs.1967202152341
• Kanbur, E., Mazioğlu, V., & Kanbur, A. (2023). Küresel havayolu işbirliklerinin girişimcilik özellikleri: üye havayolu işletmelerinin misyon ve vizyon ifadeleri açısından bir inceleme. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 30(2), 239-256. https://doi.org/10.18657/yonveek.1055359
• Karabulut, T. E. (2007, 25–27 Mayıs). Büyük işletmelerin misyon ve vizyon ifadelerinin içerikleri bakımından incelenmesi [Sözlü sunum]. XV. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi. Sakarya, Türkiye.
• Karaman, A. (2005). Vizyon Yönetimi Nasıl ve Niçin? IQ.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemleri. Nobel.
• Kılıç, M. (2010). Stratejik yönetim sürecinde değerler, vizyon ve misyon kavramları arasındaki ilişki. Sosyoekonomi, 13(2), 82-98. https://doi.org/10.17233/se.16108
• Köse, H., & Özdilek, Ç. (2023). Türkiye'deki Üniversitelerde spor bilimleri fakülteleri, beden eğitimi ve spor yüksekokulları ile beden eğitimi ve spor bölümlerinin web sayfalarındaki misyon ve vizyon ifadelerinin tematik olarak analizi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 21(3), 12-45. https://doi.org/10.33689/spormetre.1215890
• Köseoğlu, M. A., & Temel, E.K. (2008). Sektörlere göre misyon ifadelerinde kullanılan öğelerdeki farklılaşmalar: İmkb şirketleri üzerine bir araştırma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 71-88.
• Kuduz, N., & Atasever, M. (2022). Finans İşletmelerinin Stratejik Yönetim Bağlamında Misyon ve Vizyon İfadesi Bileşenlerine Göre Girişimcilik Özellikleri. İzmir İktisat Dergisi, 37(1), 53-76. https://doi.org/10.24988/ije.793444
• Küçüksüleymanoğlu, R., Emen, N., & Polat, G. (2019). İmam hatip liselerinin misyon, vizyon ve değerler bağlamında karşılaştırılması. Dumlupınar Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 3(2), 14-28.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber (3. Baskıdan Çeviri, Çeviri Editörü: S. Turan). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2023). Millî eğitim temel kanunu. 5101 (mevzuat.gov.tr).
• Mumcu, A., Anaç, A. S., & Toper, M. (2023). Yaşayan asırlık türk işletmelerinin misyon ve vizyon bildirgeleri, temel değerler ile etik ilke ve politikalar yönüyle incelenmesi. Yönetim ve Örgüt Tarihi Dergisi, 2(1), 29-43.
• Murgatroyd, S. J., & Morgan, C. (1993). Total quality management and the school. Open University. Nanus, B. (1992). Visionary leadership: creating a compelling sense of direction for your or ganization. Jossey-Bass.
• Nartgün, Ş. S. (2004). Öğrenen örgütlerde strateji ve planlama. K. Demir & C. Elma (Ed.), Öğrenen Örgütler içinde (ss. 161–194). Sandal.
• Özdemir, B. (2019). Esenyurt'taki okulların misyon ve vizyon ifadelerinin incelenmesi (Tez No. 537940) [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Özden, Y. (2002). Eğitimde yeni değerler. Pegem A.
• Sökmen, A. (2014). İşletmelerde yönetim ve organizasyon. Detay.
• Taşar, H. H. (2021). Fen liselerinin vizyon, misyon ve değer ifadelerinin incelenmesi: Ankara ili örneği. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum Eğitim Bilimleri ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(28), 205-224.
• Turan, S., Durceylan, B., & Şişman, M. (2005). Üniversite yöneticilerinin benimsedikleri idari ve kültürel değerler. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(13), 181-202.
• Tutar, H. (2004). Kriz ve stres yönetimi. Seçkin.
• Yalçın, İ. (2005). Küçük ve orta ölçekli işletmelerde yeniden yapılandırma stratejileri. Nobel.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin.
• Yıldırım, F. (2023). Hastanelerin misyon ve vizyon ifadelerinin incelenmesi: Samsun ili örneği. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 13(1), 677-706. https://doi.org/10.48146/odusobiad