İş Sağlığı ve Güvenliği ile İş Hijyeni İlişkisinin SWOT Analizi Üzerine Örnek Bir Araştırma

Yıl 2025, Sayı: 27, 1550 - 1567, 30.01.2025

Emre Güneş , Ahmet Gökcan , Hilal Arslan , Fatih Özbey , Göksel Demir

https://doi.org/10.21441/sosyalguvence.1515182

Öz

Bu çalışmanın amacı, gıda sektöründe üretim yapan yumuşak şekerleme firmasının iş hijyenini, iş sağlığı ve güvenliği ile beslenme ve diyetetik alanlarıyla birlikte incelemektir. Çalışma, iş hijyeni gerekliliklerinin belirlenmesine yönelik bir anketle gerçekleştirilmiştir. Elde edilen sonuçlar, SWOT analizi ile değerlendirilerek iş hijyeninin etkinliği ve sürdürülebilirliğinin geliştirilmesi açısından incelenmiştir. Anket çalışmasının iç tutarlılığı Cronbach alfa katsayısıyla 0,949 olarak belirlenmiş olup 97 katılımcı ile çalışmanın gücü %80 seviyelerine ulaşmıştır. 16 farklı ölçeğin sorgulandığı ankette katılımcılar yüksek oranda olumlu yanıtlar vermiştir. Elde edilen sonuçlar, SWOT analizi ile değerlendirilmiş ve firmanın güçlü yönlerinin baskın olduğu saptanmıştır. Güçlü yönler arasında havalandırma, bilinçli personel ve hijyen malzemelerinin düzenli temini bulunmaktadır. Suni aydınlatma ise iyileştirilmesi gereken bir zayıf yön olarak belirlenmiştir. Sonuç olarak, firmanın iş sağlığı ve güvenliği ile iş hijyeni prosedürlerinin başarılı bir şekilde uygulandığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İş hijyeni, iş sağlığı ve güvenliği, SWOT analizi, şekerleme endüstrisi

Kaynakça

• Akbulut, N., Öztaş, D., Eraslan, E. (2020). İş Hijyeni Bakış Açısıyla Meslek Hastalıklarının Görünüşü. Nesibe 5. Uluslararası Sağlık Bilimleri Kongresi, Ankara; Türkiye.
• Aktuna, A., Aktuna, A. (2017). İnşaat Sektöründe İş Sağlığı ve Güvenliği: Tekirdağ Süleymanpaşa Örneği, III. IBANESS Kongreler Serisi, Edirne, Türkiye.
• Akturfan, M., Sormaz, Ü., Çiftkaya, B. (2023). Unlu mamul çalışanlarının iş sağlığı ve güvenliği yönünden farkındalık düzeyinin belirlenmesi. Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(2), 35-46.
• Ataş, A. (2004). Kişisel Kulak Koruyucuları. E. Belgin ve M. Çalışkan (Ed.) Çalışma Yaşamında Gürültü ve İşitmenin Korunması (1. baskı, s. 83-88) içinde, Türk Tabipleri Birliği Yayınları.
• Bulut, H. (2012). Havalandırma ve iç hava kalitesi açısından CO2 miktarının analizi. Tesisat Mühendisliği Dergisi, 128, 61-70.
• Çetinkaya, F. ve Baykent, G. (2017). İş yeri çalışma ortamı koşullarının ergonomik yönden incelenmesi (Örnek: Şekerleme Firması). Uşak Üniversitesi Fen ve Doğa Bilimleri Dergisi, 1(1), 15-31.
• Durmaz, M.A. (2022). Gıda sektöründe iş sağlığı ve güvenliği risklerinin çok kriterli karar verme yöntemi ile değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi.
• Erdoğan, E., Genç, K.G. (2023). İş sağlığı ve güvenliği profesyonellerinin temel sorunları. Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi, 25(1), 57-93. https://doi.org/10.54838/bilgisosyal.1289671
• Eren, M. N. (2016). Fırınlarda iş sağlığı ve güvenliği risklerinin değerlendirilmesi (İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanlık Tezi). Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı.
• Ersoy, N., Bingöl, N. ve Ekmekci, İ. (2022). Kömürlü Termik Santrallerdeki İSG Çalışmalarının Değerlendirilmesi. OHS Academy, 5(2), 103-130.
• Girgin, S. (2019). Bitkisel gıda takviyesi üretim firmasında iş hijyeni ve ergonomi değerlendirmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Esenyurt Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Gökcan, A., Oluk, F., ve Demir, G. (2022). Gece çalışmalarında kullanılan aydınlatma kaynaklarının iş sağlığı ve güvenliği üzerine etkilerinin değerlendirilmesi; Metal sektörü örneği. Afet ve Risk Dergisi, 5(2), 591-600. https://doi.org/10.35341/afet.1095051
• Göktaş, M. A. (2019). İstanbul'da bazı gıda işletmelerinde hijyenik kalitenin saptanması, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi.
• Greig, J.D., Todd, E.C., Bartleson, C.A., Michaels, B.S (2007). Outbreaks where food workers have been implicated in spread of foodborne disease, Part 1. description of the problem, methods, and agents involved, Journal of Food Protection, 70: 1752-1761
• IOHA. (2017). What is Occupational Hygiene? (İnternette). (Erişim tarihi: 25.12.2023) http://ioha.net/faq/
• İlhan, M. N., Gözükara, M.G. ve Aksu, E. (2017). Turizm sektöründe iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili sorunlar ve çözüm önerileri. Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2(2), 1-8.
• İncekara, Ç.Ö. (2020). Enerji Sektöründe Faaliyet Gösteren Bir İşletmede İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Dergisi, 4(1), 152-177.
• Kanat, Ş. (2015). Gıda üretim sistemlerinin iş sağlığı ve güvenliği açısından incelenerek önleyici tedbirlere yönelik risk analizlerinin yapılması. Yüksek Lisans Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul Aydın Üniversitesi.
• Kelleci, S.Ç., Goncagül, G. (2022). Çalışma Hayatında İş Hijyeni ve Biyogüvenlik. B. Işık, F. Köse, S. Küççüktürk (Ed.), İçinde Sağlık Bilimlerinde Güncel Tartışmalar 4. İzmir: Duvar Yayınları; 75-92.
• Kurt, E. (2019). Kuruyemiş Fabrikasındaki İş Kazalarının İncelenmesi. OHS Academy, 2(3), 88-118.
• Memiş, Ö. (2019). İnsan odaklı aydınlatma. International Periodical of Recent Technologies in Applied Engineering, 1(1), 30-35.
• Mesgari, F. (2020). Süt fabrikalarında iş sağlığı ve güvenliği risk analizi: Uygulamaya ilişkin bir örnek. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi.
• Nazlı, B. ve Çetin. Ö. (1999). Gıda İşletmelerinde Tehlike Analizleri Çalışmaları. İstanbul Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi Dergisi, 25(1), 23-32.
• Nazlı, B. ve İzgi, Ş. (1997). Gıda İşletmelerinde Hijyen ve Sanitasyon, İstanbul Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi Dergisi, 23(1), 73-89, 1997.
• Olgun, P., Kılıç, M.M., Yücel, K., Güler, S., Demiral, Y. (2020). İş Hijyeni. N. Yıldız, A. Sandal (Ed.), İçinde İş Sağlığı ve Güvenliği Meslek Hastalıkları, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları; 273-288.
• Öz, S.B. (2018). Gıda işletmesinde iş hijyeni açısından denetim parametrelerinin sorgulanması. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Yeni Yüzyıl Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Pamuk, Ş., Erdoğan, M., Yıldırım, Y., Hızlısoy H., vd. (2018). Üniversite Kampüs Kantinlerindeki Gıdaların Mikrobiyolojik Kalitesinin ve Gıda Çalışanlarının El Hijyen Durumlarının Değerlendirilmesi, Kocatepe Veterinary Journal, 11(4), 363-373.
• Uğur, M., Nazlı, B., Bostan, K. (2003). Gıda Hijyeni, Teknik Basımevi: İstanbul.
• Tarakçı, E. (2019). İş hayatında iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması ve geliştirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Medeniyet Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Tözün, M., Sözmen, M.K. (2014). Halk sağlığının tarihsel gelişimi ve temel kavramları, Smyrna Tıp Dergisi, 2(2), 58-62.
• Yaman, G. (2020). İş hijyeni, iş güvenliği uygulamaları ve yem işletmesinde araştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Kırklareli Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kırklareli.
• Yılmaz, G. (2016) Gıda İmalat Sanayi Sektöründe Yaşanan Teknolojik Gelişmelerin İş Sağlığı ve Güvenliğine Etkiler. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Aydın Ünı̇versı̇tesı̇, Fen Bı̇lı̇mlerı̇ Enstitüsü.
• Zaman, O. (2015). Tersanelere tamir ve bakım amaçlı gelen gemilerde oluşabilecek yangınların iş hijyeni açısından değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Yeni Yüzyıl Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.