AFETLERDE KRİZE MÜDAHALE: KAHRAMANMARAŞ DEPREMİ’NDE AİLE VE SOSYAL HİZMETLER BAKANLIĞININ ÇALIŞMALARI

Yıl 2024, , 17 - 50, 05.10.2024

Murat Şahin

https://doi.org/10.69514/sosyalsaglik.1474413

Öz

Bu çalışma, deprem sonrası Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı'nın (ASHB) sunduğu hizmetlerin kapsamlı bir değerlendirmesini sunmaktadır. Araştırma, depremzedeler ve ASHB çalışanları ile yapılan görüşmeler üzerinden elde edilen bulguları içermektedir. Depremzedelerin yaşadıkları ve hizmetlere erişimdeki zorluklar, ASHB çalışanlarının karşılaştığı sorunlar ve öneriler detaylı bir şekilde incelenmiştir. Çalışma sonucunda, ASHB'nin depremzedelere yönelik sağladığı hizmetlerde barınma, beslenme ve psikososyal destek gibi temel ihtiyaçların öncelikli olduğu belirlenmiştir. Ancak, depremzedelerin birçoğu bu hizmetlerden yeterince faydalanamadığını, bilgilendirme ve erişim konusunda sorunlar yaşadığını ifade etmiştir. Özellikle psikososyal destek hizmetlerine duyulan ihtiyaç vurgulanırken, bu hizmetlere erişimin kolaylaştırılması gerektiği üzerinde durulmuştur. ASHB çalışanları, afet müdahalesi sırasında koordinasyon eksikliği ve personel eğitimindeki yetersizlikler gibi zorluklarla karşılaştıklarını belirtmiştir. Gelecekteki doğal afetlere daha iyi hazırlanmak için personel eğitiminin güçlendirilmesi, psikososyal destek hizmetlerinin genişletilmesi ve kurumlar arası işbirliğinin artırılması önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Psikososyal Destek, Afet Yönetimi, Sosyal hizmet, Acil durum

Kaynakça

• AFAD, (2022). Türkiye Afet Risk Azaltma Planı. https://www.afad.gov.tr/kurumlar/afad.gov.tr/e_Kutuphane/Planlar/28032022-TARAP-kitap_V6.pdf. Erişim Tarihi: 20.02.2024.
• AFAD, (2024). “Açıklamalı Afet Terimleri Sözlüğü”. https://www.afad.gov.tr/aciklamali-afet-yonetimi-terimleri-sozlugu. Erişim Tarihi: 10.02.2024.
• Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (2024a). Psikososyal destek Nedir? Rehber dokümanı. https://www.aile.gov.tr/uploads/athgm/uploads/pages/goc-afet-ve-acil-durumlarda-psikososyal-destek/psi-kososyal-destek-nedi-r.pdf. Erişim Tarihi: 20.02.2024.
• Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (2024b). Engelli Hakları Ulusal Eylem Planı 2023-2025. https://aile.gov.tr/media/133056/engelli_haklari_ulusal_eylem_plani_23-25.pdf. Erişim Tarihi: 20.02.2024.
• Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü (2024). Psikososyal Destek Rehberi. https://www.aile.gov.tr/uploads/athgm/uploads/pages/goc-afet-ve-acil-durumlarda-psikososyal-destek/psi-kososyal-destek-nedi-r.pdf. Erişim Tarihi: 20.02.2024.
• Akdağ, S. E. (2002). Mali Yapı ve Denetim Boyutlarıyla" Afet Yönetimi". Sayıştay Dergisi, (44-45), 35-65. ALTUN, F. (2014). Afetlere Yönelik Sosyal Yardım ve Sosyal Hizmetler. İstanbul Üniversitesi.
• Altun, F. (2016). Afetlerde psikososyal hizmetler: Marmara ve Van depremleri karşılaştırmalı analizi. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(8-9), 183-197.
• Baz, A. (2023). Türkiye'de afetlerde sosyal hizmet uygulamaları: 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş depremleri örneği (Yüksek lisans tezi). T.C. Bitlis Eren Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Acil Durum ve Afet Yönetimi Anabilim Dalı, Bitlis.
• Chen, F., Guo, H., & Shirazi, Z. (2019). Disaster risks and response strategies in process of urbanization in China. In Contributing Paper to GAR; World Economic Forum: Cologny, Geneva, Switzerland.
• Çetin, H. (2014). Türkiye'de Sosyal Hizmetler ve Sosyal Yardımların Yeniden Yapılanması Üzerine Bir Değerlendirme.
• Çiftçi, B. (2023). Afet sonrası süreçlerin yalın uygulamalar ile yönetimi (Yüksek lisans tezi). Gebze Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İnşaat Mühendisliği Anabilim Dalı, Deprem ve Yapı Mühendisliği Programı, Gebze.
• Dilley, M. (2005). Natural disaster hotspots: a global risk analysis (Vol. 5). World Bank Publications. Dudasik, S. W. (1980). Victimization in natural disaster. Disasters, 4(3), 329-338.
• Duman, H. (2024). 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş depremleri ve Türkiye afet yönetimi sistemine ilişkin bir değerlendirme (Yüksek lisans tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Dynes, R. R. (2005). Coming to Terms With Community Disaster1. In What is a Disaster? (pp. 109-126). Routledge.
• Ergünay, O. (2009). Afet yönetimi: genel ilkeler, tanımlar, kavramlar. Ankara.
• Erkan, E. A. (2010). Afet yönetiminde risk azaltma ve Türkiye'de yaşanan sorunlar. DPT Sosyal Sektörler ve Koordinasyon Genel Müdürlüğü.
• Ersöz, H. Y. (2005). Sosyal Politika-Refah Devleti Yerel Yönetimler İlişkisi. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 55(1).
• Gough, I. (2013). Social policy regimes in the developing world. In A Handbook of Comparative Social Policy, Second Edition (pp. 205-224). Edward Elgar Publishing.
• Gu, D. (2019). Exposure and vulnerability tonatural disasters for world'scities.
• Hallegatte, S., Jooste, C., & McIsaac, F. (2022). Modeling the Macroeconomic Consequences of Natural Disasters.
• İlhan, A. (2023). Türkiye’de Doğal Afet Sonrası Sosyal Politikalar: Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Örneği (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Anabilim Dalı, İstanbul.
• KADIOĞLU, M. (2008). Modern, bütünleşik afet yönetimin temel ilkeleri. Afet Zararlarini Azaltmanin Temel İlkelerİ, 1.
• Kadıoğlu, M. (2012). Türkiye’de İklim Değişikliği Risk Yönetimi, Birinci Baskı, Türkiye’nin İklim Değişikliği II. Ulusal Bildiriminin Hazırlanması Projesi Yayını, Ankara, 2, 219-257.
• KARA, İ., TOKMAK, A., & İNANOĞLU, A. (2024). 6 ŞUBAT 2023 KAHRAMANMARAŞ DEPREMİNİN SONUÇLARI VE AFET EĞİTİMİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME. Eğitim Bilimleri Alanında Uluslararası Araştırmalar XX, 6.
• Karakuş Kaçmaz, F. (2020). Bir sosyal politika sorunu olarak küresel iklim değişikliği: Türkiye Akdeniz ikliminde bir alan araştırması. Gazi Üniversitesi.
• Koç, M., & YALÇIN, S. (2023). Afetlerde Krize Müdahale: Kahramanmaraş Depremi’nde Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın Çalışmaları. Uluslararası Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 3(2), 93-105.
• Mani, M. M., Keen, M. M., & Freeman, M. P. K. (2003). Dealing with increased risk of natural disasters: challenges and options. International Monetary Fund.
• Ortiz, I. (2007). Social policy. UN DESA Policy Notes.
• Öztürk, Ş. (2011). Sosyal yatırım devletinin yükselişi: Pasif sosyal harcamalardan aktif sosyal harcamalara geçiş (Doctoral dissertation, Marmara Universitesi (Turkey)).
• Poulin, J. E. (2000). Collaborative social work: Strengths-based generalist practice. (No Title).
• Sheafor, B. W., & Horejsi, C. J. (2016). Sosyal Hizmet Uygulaması Temel İlkeler ve Teknikler. Nika Yayınevi, Ankara.
• Strateji ve Bütçe Başkanlığı (2023). 2023 Kahramanmaraş ve Hatay Depremleri Raporu https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2023/03/2023-Kahramanmaras-ve-Hatay-Depremleri-Raporu.pdf. Erişim Tarihi: 13.02.2024.
• Şahin, K. (2013). Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Hukukunda, Doğal Afetlerde Yaşam Hakkı ve Mülkiyet Hakkı Bağlamında Devletin Sorumluluğu: Budayeva Kararı. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 19(3), 53-146.
• TANYAŞ, M., GÜNALAY, Y., AKSOY, L., & KÜÇÜK, Ö. G. B. (2013). İSTANBUL İLİ AFET LOJİSTİK PLANI KILAVUZU. İstanbul: Lojistik Derneği Yayınları, 481-487.
• Taşçı, F. (2017). Türkiye'de sosyal politika ve dönüşüm: Zihniyet, aktörler, uygulamalar. SETA.
• Taylor, A. J. W., & Frazer, A. G. (1981). Psychological sequelae of operation overdue following the DC10 aircrash in Antarctica. Department of Psychology, Victoria University of Wellington.
• Tomanbay, İ. (1999). Sosyal çalışma sözlüğü. Ankara: Selvi Yayınevi.
• Tomanbay, İ. (2000). Deprem, insan ve sosyal hizmetler. Toplum ve Sosyal Hizmet, 12(1), 123-137.
• Tufan, B. (2000). Afet Durumlarında Sosyal Destek Hizmetleri ve Sosyal Hizmet Uzmanları. İçinde, Beril Tufan ve diğ.(Der.). Travma Tedavisi Uzman Eğitimi, 118-121.
• Tuncay, T. (2004). Afetlerde sosyal hizmet-17 Ağustos 1999 Marmara ve 12 KLasım 1999 Bolu-Düzce depremleri sonrasında sosyal hizmet uzmanları tarafından gerçekleştirilen meslek uygulamaların incelenmesi (Master's thesis, Sosyal Bilimler Enstitüsü).
• Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği, (2023). Türkiye Afet Yönetimi Planlaması. https://www.tmmob.org.tr/sites/default/files/tmmob_deprem_raporu-part-2.pdf. Erişim Tarihi: 17.02.2024.
• Twigg, J. (2004). Disaster risk reduction: mitigation and preparedness in development and emergency programming. Overseas Development Institute (ODI).
• Uluğ, A. (2009). Nasıl bir afet yönetimi. TMMOB İzmir Kent Sempozyumu, 1-18.
• UNDHA, G. (1992). Internationally agreed glossary of basic terms related to disaster management. UNDoH Affairs, Editor, 81.
• Yaman, M., & Düger, Y. (2017). Afet yönetiminde kavramsal çerçeve ve Türkiye’de afet yönetiminin genel tarihsel gelişimi. Afet Yönetimi, 1-26.
• Yenihan, B. (2017). Bir sosyal politika aracı olarak sosyal güvenlik: Dünya’da ve Türkiye’de gelişimi üzerine bir inceleme. Yönetim Bilimleri Dergisi, 15(30), 177-196.
• YEŞİLYURT, Ö. Ü. Ş., & TEKDOĞAN, Ö. F. (2022). Zekât ve Sosyal Harcamalar: Türk Vergi Sisteminden Yansımalar. Vergi Sorunları Dergisi, 45(401), 129-143.