Engelli Kadınların Yaşadıkları Sorunları Pierre Bourdieu'nun Sosyal-Ekonomik-Kültürel Sermaye Terimleri Bağlamında Düşünmek

Yıl 2022, Cilt: 2 Sayı: 2, 36 - 66, 30.09.2022

Özlem Şakar

Öz

Öz
Engelli kadınların toplumsal hayat içerisinde yaşadıkları sorunlar, kendilerini gerçekleştirebilmelerinin önünde bariyer teşkil etmektedir. Bu durum bir anlamda engelli kadınların sosyalleşme süreçlerinde, ilişki ağlarında yani özel ve kamusal alanda rol ve statü elde edememelerine yol açmaktadır. Engelli kadınların sosyal hayatta karşılaştıkları sorunların tespit edilmesi sorunların ortadan kaldırılmasında ve farkındalık oluşturmak açısından önemlidir. Bu doğrultuda araştırmanın amacı Bourdieu’nun sosyal sermaye ve sosyal sermayenin dönüştürülmüş biçimi olan ekonomik ve kültürel sermaye terimleri bağlamında engelli kadınların yaşadıkları sorunları ortaya koymak, benlik algılarını ve kendilerini gerçekleştirebilmelerini desteklemektir. Araştırma fenomenoloji deseni ile şekillendirilmiştir. Bu çalışma aynı zamanda kuramsal arka plana sahiptir. Araştırmada Bourdieu’nun sosyal sermaye ve sosyal sermayenin dönüştürülmüş biçimi olan ekonomik ve kültürel sermaye terimleri ile temalar belirlenmiştir. Bu temalar doğrultusunda engelli kadınların hayatlarında birçok alana nasıl yön verdikleri tespit edilmiştir. Kartopu örneklem yöntemi ile 15 engelli kadına ulaşılarak görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın verilerine yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak ulaşılmıştır. Görüşmeler sonucunda ulaşılan veriler arasında anlamlı ve tutarlı ilişkiler kurmak amacıyla MAXQDA programı kullanılmıştır. Sosyal-ekonomik-kültürel sermayeleri incelenen engelli kadınların toplumsal hayat içerisinde çeşitli sorunlar yaşadıkları saptanmıştır. Engelli kadınların yaşadıkları sorunları çözmede mikro-mezzo-makro anlamda sosyal sermayelerine yönelik işlevsel çalışmaların yapılması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler: Engelli Kadınlar, Sosyal Sermaye, Kültürel Sermaye, Ekonomik Sermaye, Sosyal Sorunlar

Anahtar Kelimeler

Engelli kadınlar,, Sosyal sermaye, Kültürel sermaye,, Ekonomik sermaye, Sosyal sorunlar

Kaynakça

• Altıntaş, Ö. (2020). İşitmek engelli kadın olmak. Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 13(73), 1121-1128.
• Bourdieu, P. (1977). Cultural reproduction and social reproduction. (J. Karabel ve A. H. Halsey (der.). Power and Ideology in Education. (ss. 487-511). New York: Oxford University Press. piggottsclass.weebly.com/uploads/2/3/1/7/23179512/bourdieup_cultural_and_social_reproduction.pdf
• Bourdieu, P. (1983). Ökonomisches kapital, kulturelles kapital, soziales kapital. Hrsg: Kreckel, Reinhard, Soziale Ungleichheit, Soziale Welt, Sonderband 2. Göttingen. 183-198. bourdieukapital.pdf (blogsport.de)
• Bourdieu, P. (1986). The field of capital. In Handbook of Theory and Research For The Sociology of Education. J. Richardson (Ed.). New York: Greenwood. 241-258. rbasicsbourdieu1986-theformsofcapital.pdf
• Bourdieu, P., & Wacquant, L. (1992). An invitation to reflexive sociology. Chicago: University of Chicago Press. reflexive-sociology-b-and-w.pdf (middlebury.edu)
• Buz, S., ve Karabulut, A. (2015). Ortopedik engelli kadınlar: Toplumsal cinsiyet çerçevesinde bir çalışma. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (7), 25-45.
• BM ENGELLİ HAKLARINA İLİŞKİN SÖZLEŞME (BM EHİS). (2006).
• Creswell, J. W. (2013). Nitel araştırma yöntemleri: Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma Deseni. (Mesut Bütün ve Selçuk Beşir Demir Çev. Ed.). Ankara: Siyasal Kitabevi. John W. Creswell - Nitel Araştırma Yöntemleri.pdf - Free Download PDF (kupdf.net).
• Çelik, Ş. N. ve Çalık Var, E. (2021). İşitme engeli olan kadınların sosyal uyumlarının incelenmesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(52), 425-451.
• Dursun, O. (2018). Toplumu Pierre Bourdieu ile düşünmek. Global Media Journal TR Edition, 8 (16), 68-123.
• Erdoğan, O. (2017). İnsan hakları bağlamında engelli kadınların sosyo-ekonomik sorunları: Trabzon ili örneği. HAK-İŞ Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 6(14), 90-114.
• Erdurak, Y. (2022). Dezavantajlı grupların toplumla bütünleşmesinde sosyal sermaye ve sosyal hizmet yaklaşımı. Fatma Kahraman Güloğlu (Ed.). Sosyal Hizmet Çalışmaları 3 içinde, (ss. 13-47). Bursa: Ekin Yayınevi.
• Hawkins, R., & Maurer, K. (2012). Unravelling social capital, disentangling a concept for social work. British Journal of Social Work, 42(1), 353-370. untitled (nyu.edu)
• Mayer-Steven, E. (2003). What is a “disadavantaged group?”. Effective Communities Project. What is a “Disadvantaged Group?” (studylib.net)
• Meekosha, H. (2005). A feminist/gendered critique of the intersections of race and disability: The Australian experience. http://www.womenaustralia.info/leaders/bib/WLP004466.htm
• Makkonen, L. M. T. (2002). Multiple, compound and intersectional discrimination: Bringing the experiences of the most marginalized to the fore. institute for human rights. Åbo Akademi University. http://hdl.handle.net/20.500.12389/20334
• Mathbor, G. M. (2007). Enhancement of community preparedness for natural disasters: The role of social work in building social capital for sustainable disaster Relief and Management. International Social Work, 50(3), 357-369. http://doi.org/10.1177/0020872807076049
• Kahraman-Güloğlu, F. (2019). Uluslararası çalışmaların gündeminde engelli kadın ayrımcılığının ifadesi. Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi, 30 (1), 260-285.
• Karataş, K ve Gökçearslan-Çifci, E. (2010) Türkiye’de engelli kadın olmak: Deneyimler ve çözüm önerileri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3 (13), 147-153.
• Orhan, S. ve Özkan, E. (2020). Engelli kadın olmak. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(1), 1-19.
• Özkul, M., Kalaycı, I., Aslan, A. (2017). Yaşlılık ve kadın sorunlarını toplumsal sermaye perspektifinden düşünmek. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (27), 366-386.
• Özkan, Y. (t.y.). Araştırma yöntem ve teknikleri II. Nitel araştırmanın kuramsal temelleri ve nicel araştırmadan farkı içinde. Erzurum: ATA-AÖF yayını. https://itunesu-assets.itunes.apple.com/itunes assets/CobaltPublic/v4/45/37/66/453766d5-e3e9-af29-bc36-0090a0399042/329-801164026181427611-2._nite.pdf
• Palabıyık, A. (2011). Pierre Bourdieu Sosyolojisinde “habitus”, “sermaye” ve “alan” üzerine. Liberal Düşünce Dergisi, (62), 1-21.
• Pearson, H. E. (2012). A methodological approach to examining racial and ethnic minorities with disabilities: intersecting and interlocking race/ethnicity, disability, and gender. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Iowa: Iowa State University Graduate College. https://dr.lib.iastate.edu/entities/publication/c339c29b-aab3
• Pekin Deklarasyonu. (1995). Dördüncü Dünya Kadın Konferansı.
• Stubbs, D., & Tawake, S. (2009). Pasific sisters with disabilities: At the intersection of discrimination. United Nations Development Programme (UNDP) Pacific Center. https://pacificwomen.org/research/pacific-sisters-with-disabilities.
• Singleton, T. L., Breslin, M. L., Lewis, C. ve Metts, R. L. (2002). Gender and disability: A survey of interAction member agencies, findings and recommendations on inclusion of women and men with disabilities in international development programs. Mobility International USA (MIUSA). https://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/downloaddoi=10.1.1.531.4727&rep
• Sastry, T. S. N. (2012). University of pune human rights of vulnerable & disadvantaged groups course book-II. University of pune. Book_II_final (unipune.ac.in)
• The World Bank. (2022, April 14). Disability inclusion. https://www.worldbank.org/en/topic/disability#1
• UN Women. (2018). The Empowerment of Women and girls with disabilities- towards full and effective participation and gender equality. https://www.unwomen.org/en/digital-library/publications/2018/12/the empowerment-of-women-and-girls-with-disabilities
• Ünaldı, H. (2011). Türk Romanı ve Yabancılaşma: Bir Edebiyat Sosyolojisi Denemesi. Yüksek Lisans Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi SBE.
• Yarcı, S. (2011). Pierre Bourdieu’da sosyal sermaye kavramı. Akademik İncelemeler Dergisi, 6(1), 125-135.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.