ERGENLERİN İNSANİ DEĞER ALGILARI VE YAŞAM DOYUMLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ

Yıl 2023, Cilt: 3 Sayı: 1, 57 - 67, 31.03.2023

Hacer Söner Ünsal , Ramazan Şen , Mehmet Mustafa Ünsal , Asef Çalışkan , İsmail Yaylagül

Öz

Bu araştırmada liselerde eğitim görmekte olan ergenlerin insani değerler algıları ile yaşam doyumları arasındaki ilişkinin incelenmesi ve insani değerlerin yaşam doyumunu yordama düzeyini belirlemek için ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini İstanbul ve Sakarya ilindeki liselerde eğitim görmekte olan ergenler oluşturmaktadır. Çalışma grubunu ise uygun örnekleme yöntemi ile gönüllü olan 108 kız (% 49.1) ve 112’si (% 50.9) erkek olmak üzere 220 ergen oluşturmaktadır. Ayrıca araştırmaya katılanların 55’i (%25.0) 9. sınıf, 79’u (%35.9) 10. sınıf, 41’i (%18.6) 11. sınıf ve 20’si (%9.1) 12. sınıf öğrencisidir. Ergenlerin insani değerler algıları ile yaşam doyumları arasındaki ilişkinin belirlenmesi için pearson korelasyon analizi yapılmıştır. Yapılan bu analiz sonucunda ergenlerin yaşam doyumları ile insani değerler toplam ve insani değerler alt boyutları olan sorumluluk, barışçıl olma, saygı, dürüstlük, dostluk ve hoşgörü düzeyleri arasında pozitif yönlü anlamlı bir ilişki olduğu saptanmıştır. Son olarak ergenlerin insani değer algılarının yaşam doyumunu yordama düzeyini belirlemek için standart çoklu regresyon analizi yapılmış ve insani değer algılarından sorumluluk, barışçıl olma ve dürüstlüğün yaşam doyumu üzerinde anlamlı bir yordayıcı olduğu saptanmıştır. Araştırmada elde edilen bu bulgulara uygun olarak önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

ergen, yaşam doyumu, insani değerler

Kaynakça

• Alberoni, F. (2006). Dostluk (Çev. Meryem Mine Çilingiroğlu). İstanbul: Literatür Yayınları
• Aysan, F. ve Bozkurt, N. (2004). Okul psikolojik danışmanlarının yaşam doyumu, stresle başa çıkma stratejileri ile olumsuz otomatik düşünceleri: İzmir ili örneklemi. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, (6–9 Temmuz 2004) İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Bryman, A., & Cramer, D. (2001). Quantitative data analysis with SPSS release 10 for Windows: A guide for social scientists. London: Routledge.
• Çağlar, A. (2005). Okul öncesi dönemde değerler eğitimi. Erken çocuklukta gelişim ve eğitimde yeni yaklaşımlar. İstanbul: Morpa.
• Çalışkan, E.F., Yasul, A.F. ve Ulaş, A.H. (2017). Öğretmen adaylarının sosyal değer algıları ile yaşam doyumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Education Sciences (NWSAES), 12(3), 133-146.
• Çarkoğlu, A. ve Kalaycıoğlu, E. (2009). The rising tide of conservatism in Turkey. Macmillan US: Palgrave.
• Dilmaç, B. (1999). İlköğretim öğrencilerine insani değerler eğitimi verilmesi ve Ahlaki Olgunluk Ölçeği ile eğitimin sınanması (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Dilmaç, B. (2007). Bir grup fen lisesi öğrencisine verilen insani değerler eğitiminin insani değerler ölçeği ile sınanması. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Dilmaç, B. ve Ekşi, H. (2008). Meslek yüksek okullarında öğrenim gören öğrencilerin yaşam doyumları ve benlik saygılarının incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (20), 279-289.
• Diener, E., Emmons, R. A., Larsen, R. J., & Griffin, S. (1985). The satisfaction with life scale. Journal of Personality Assessment, 49(1), 71–75.
• Ekşi, H. (2003). Temel insani değerlerin kazandırılmasında bir yaklaşım: Karakter eğitimi programları. Değerler Eğitimi Dergisi, 1(1), 79-96.
• Johnson, D. W. and Johnson, R. T. (2003). Controversy and peace education. Journal of Research in Education, 13(1), 79-91.
• Johnson, F.L., Cook, E., Foxall, M.J., Kelleher, E., Kentopp, E., & Mannlein, E.A. (1986). Life satisfaction of the elderly American Indian. International Journal of Nursing Studies, 23(3), 265-273.
• Karasar, N. (2021). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel Yayınları.
• Karakitapoğlu-Aygün, Z. ve İmamoğlu, E. O. (2002). Value domains of Turkish adults and university students. TheJournal of Social Psychology, 142(3), 333–351.
• Kıral, E. (2018). Kayıp giden bir değer: Saygı. Çağdaş Yönetim Bilimleri Dergisi, 1(5), 4-10.
• Ng, T.K., Ye, S. (2016). Human values and university life satisfaction among hong kong chinese university students: A cross-lagged panel analysis. Asia-Pacific Educational Researcher, 25, 453–461.
• Oyserman, D., Coon, H. M. ve Kemmelmeier, M. (2002). Rethinking individualism and collectivism: Evaluation of theoretical assumptions and meta-analyses. Psychological Bulletin, 128(1), 3–72.
• Ölmez Atalay, Y. (2008). Felsefi açıdan tolerans ve hoşgörü (Yüksek lisans tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı, Isparta.
• Özen, Y. (2015). Sorumluluk eğitimi. Ankara: Vize Yayıncılık
• Özkan, R. ve Soylu, A. (2014). Eğitim fakültesi öğrencilerinin benimsedikleri temel insani değerler (Niğde il örneği). Turkish Studies, 9(2), 1253-1265.
• Özkul, A.S. ve Özkul, R.F. (2022). Yaşam doyumunu etkileyen değerler: Üniversite öğrencileri üzerine bir araştırma. İktisadi ve İdari Araştırmalar Dergisi, 11(2), 1-12.
• Öztürk, M. ve Ünal, V. (2019). Temel insani değerler ile yaşam doyumu arasındaki ilişki: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Örneği. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 36(1), 61-74.
• Pavot, W., Diener, E., Colvin, C.R., & Sandvik, E. (2010). Further validation of the satisfaction with life scale: Evidence fort he cross-method convergence of well-being measures. Journal of Personality Assesment, 57(1), 149-161.
• Pavot, W., & Diener, E. (2008). The satisfaction with life scale and the emerging construct of life satisfaction. The Journal of Positive Psychology, 3(2), 137-152. https://doi.org/10.1080/17439760701756946 Rokeach, M. (1968). Beliefs, attitudes, and values: A theory of organization and change. San Francisco: Jossey-Bass.
• Shin, D. C, & Johnson, D. M. (1978). Avowed happiness as an overall assessment ofthe quality of life. Social Indicators Research, 5, 475-492.
• Sortheix, F. M., & Lönnqvist, J.-E. (2014). Personal value priorities and life satisfaction in europe: the moderating role of socioeconomic development. Journal of Cross-Cultural Psychology, 45(2), 282–299.
• Şimşek, D. (2010). Yatılı ilköğretim bölge okulu ve ailesi yanında kalan ilköğretim sekizinci sınıf öğrencilerinin akran ilişkileri, sosyal destek algıları ve yaşam doyumlarının incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics. (6th edition). Boston: Pearson. Vara, S. (1999). An investigation of job satisfaction and life satisfaction in intensive care unit nurses. (Unpublished master dissertation). Ege University, İzmir.
• Veenhoven, R. (1996). The study of life-satisfaction. Budapest: Eötyös University Press.
• Yalnız, A. ve Yıkmaz, Y. (2018). Değerler eğitimi kavramı olarak dürüstlük ve dürüstlük ölçeği (DÖ) Türkçe formu: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 17(34), 649-666.