ÖRGÜT İÇİ FAKTÖRLERİN YENİLİK VE YARATICILIK PERFORMANSINA ETKİSİ: HİZMET SEKTÖRÜNDE BİR UYGULAMA

Yıl 2016, Sayı: 11, 114 - 132, 01.07.2016

Rifat İraz , İsa Altınışık

Öz

Bu çalışmada ilk olarak yenilik ve yaratıcılık performansını etkileyen faktörleri, örgüt içi faktörlerle sınırlayarak incelemektir. İkincisi ise, bir amaç için bir araya gelen örgütlerin ve örgütlerin en önemli unsuru olan kişilerin (hem yönetici hem çalışan) bu konudaki farkındalıklarını artırabilmek ve onların yaratıcılık ve yenilikçilik performanslarına katkı sağlayabilmektir. Yaratıcılık ve yenilikçilik kavramlarının tanımı verilmiştir. Yenilik ve yaratıcılığı etkileyen örgüt içi faktörler incelenmiş ve bir kamu kurumunda bir uygulama yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yenilikçilik, yaratıcılık, örgütiçi faktörler

Kaynakça

• Acuner, T., Baki, B., & Cengiz, E. (2004). Yaratıcı Örgüt Kültürü Faktörlerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma: Trabzon Yurdu Müdürlüğü Örneği. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(2), 325-335.
• Akkoç, İ., Turunç, Ö., & Çalışkan, A. (2011). Gelişim Kültürü Ve Lider Desteğinin Yenilikçi Davranış ve İş Performansına Etkisi: İş-Aile Çatışmasının Aracılık Rolü. "İş, Güç" Endüstrİ İlişkileri Ve İnsan Kaynakları Dergisi, 13(4), 92.
• Aksay, K. (2011). Yenilikçilik Kültürünün Örgütsel Yenilikçilik Üzerine Etkisi: Konya İlinde Faaliyet Gösteren Özel Hastanelerde Bir Uygulama (Doktora Tezi), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (308824)
• Atik, H. (2005). Yenilik ve Ulusal Rekabet Gücü. Ankara: Detay
• Aydın, E., & Çakar, U. (2014). Ekogirişimcilik ve Yaratıcılık İlişkisi: Geri Dönüşüm Sektörü Üzerinde Bir Araştırma. Relationship Between Ecopreneurship and Creativity: A Research on Recycling Sector., 21(1), 77-89.
• Balay, R. (2010). Öğretim elemanlarının örgütsel yaratıcılık algıları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 43(1), 41-78.
• Balay, R., Kaya, A., & Melik, G. (2015). Ortaokul Öğretmenlerinin örgütsel Yaratıcılık İle Yönetsel Etkililik Algıları Arasındaki İlişki. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(2), 439-466.
• Bedük, A. (2012). Karşılaştırmalı İşletme-Yönetim Terimleri Sözlüğü (3. Baskı). Ankara: Nobel.
• Bektaş, M., & Erdem, R. (2015). Örgütlerde İnformal İletişim Süreci: Kavramsal Bir Çerçeve. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(1), 126. doi: 10.5578/jeas.9446
• Bozkurt, Ö. (2015). Sosyal Hizmet İşletmelerinde Yenilik Yönetimi. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi(Özel), 92-94.
• Burmaoğlu, S., & Şeşen, H. (2011). Türk Firmalarının Organizasyonel İnovasyon Yeteneğini Etkileyen Faktörler Üzerine Bir Araştırma. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 66(04), 6.
• Bülbül, T. (2012). Okullarda Yenilik Yönetimi Ölçeği’nin geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(1), 159
• Cengiz, E., Acuner, T., & Baki, B. (2007). Örgütsel Yaratıcıliğı Belirleyen Faktöler Arası Yapısal ilişkiler Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(1), 101.
• Ceylan, A., & Savi, F. Z. (2003). Örgütsel Yaratıcılığı Etkileyen Faktörler Üzerine Bir Araştırma. İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi(29), 157.
• Coşkun, S., Mesci, M., & Kılınç, İ. (2013). Stratejik Rekabet Üstünlüğü Sağlama Aracı Olarak İnovasyon Stratejileri: Kocaeli Otel İşletmeleri Üzerine Bir Araştırma. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 28(28), 108.
• Çalışkan, A. (2013). İç Odaklı Örgüt Kültürünün Yenilikçi Davranışa Etkisinde Personel Güçlendirmenin Aracılık Rolü. "İş, Güç" Endüstrİ İlişkileri Ve İnsan Kaynakları Dergisi, 15(1), 95 doi: DOI: 10.4026/1303-2860.2013.0221.x
• Çavuş, M. F., & Akgemci, T. (2008). İşletmelerde Personel Güçlendirmenİn Örgütsel Yaratıcılık ve Yenilikçiliğe Etkiiİ: İmalat Sanayiinde Bir Araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi(20), 229.
• Demirel, Y., & Seçkin, Z. (2008). Bilgi ve Bilgi Paylaşımının Yenilikçilik Üzerine Etkileri. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(1), 195-196.
• Doğan, B., & Altunoğlu, E. (2014). Bilgi Yönetimi, Örgüt Kültürü, Örgüt Yapısı ve Performans İlişkileri: Sivil Toplum Kuruluşları Üzerine Bir İnceleme. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(3), 42-43.
• Duran, C., & Saraçoğlu, M. (2009). Yeniliğin yaratıcılıkla olan ilişkisi ve yeniliği geliştirme süreci. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(1), 57-71.
• Dursun, İ. T. (2013). Örgüt Kültürü ve Strateji İlişkisi: Hofstede’nin Boyutları Açısından Bir Değerlendirme. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 1(4), 55.
• Ercan, T., & Begenirbaş, M. (2013). Çalışanların Yenilikçi Davranışları Üzerinde Sosyal Sermaye Ve Yenilikçi İklimin Rolü: Sağlık Sektöründe Bir Araştırma. KHO Bilim Dergisi, 23(2), 110.
• Eren, H., & Kılıç, A. (2013). Örgütlerde Yenilikçilik Ortamı; Özellikli Bir Sektör Olarak Savunma Sanayiinde Durum. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 27(3), 225-226.
• Ergen, A. (2011). Stratejik Düşünce Yaratma: Mavi Okyanusa Yelken Açma. Pazarlama ve Pazarlama Araştırmaları Derneği Dergisi, 4(7), 19.
• Güçlü, N. (2003). Örgüt kültürü. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23(2), 148.
• Gümüşlüoğlu, L. (2009). İnovasyon ve liderlik. Savunma Sanayii Gündemi, Ekim 38.
• Halis, M., & Yaşar Uğurlu, Ö. (2008). Güncel Çalışmalar Işığında Örgüt İklimi. "İş,Güç” Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 10(2), 105.
• İmamoğlu, S. Z., Keskin, H., & Erat, S. (2004). Ücret, Kariyer ve Yaratıcılık İle İş Tatmini Arasındaki İlişkiler: Tekstil Sektöründe Bir Uygulama. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(1), 172.
• İraz, R. (2010). Yaratıcıcılık ve Yenilik Bağlamında Girişimcilik ve Kobiler (2. Baskı). Konya: Çizgi
• İraz, R., Çakıcı, A. B., & Tekin, İ. Ç. (2014). Yenilik Yönetimi Açısından Kobilerde Dış Kaynak Kullanımının Araştırılması: Konya İli Örneği. Global Journal of Economics and Business Studies, 3(6), 53.
• Kale, E. (2010). Konaklama İşletmelerinde Örgüt İçi Faktörlerin Yenilik Ve Yaratıcılık Performansına Etkileri. (Doktora), Erciyes Üniversitesi, Kayseri. (270831)
• Karkın, A. M. (2008). Yaratıcılık Kavramı Ve Müzik Eğitiminde Yaratıcılığın Rolü Ve Önemi. Journal Of Fine Arts(14), 1.
• Korkmaz, S., Ermeç, A., & Yücedağ, N. (2009). İşletmelerin Yenilikçi Kabiliyetleri Ve İhracat Performanslarına Etkileri. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 85.
• Naktiyok, A. (2007). Yenilik Yönelimi ve Örgütsel Faktörler. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21(2), 215.
• Oğuztürk, B. S. (2003). Yenilik kavramı ve teorik temelleri. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(2), 254.
• Okakın, N., & Ayvacıoğlu, M. (2014). Kurumlarda Yaratıcılık Üzerine Bir Çalışma. Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi, 11(41), 289.
• Öğüt, A. (2009). Bilgi Çağında Yönetim (4.Baskı). Konya: Çizgi.
• Öğüt, A., Akgemci, T., & Demirsel, M. T. (2004). Stratejik İnsan Kaynakları Yönetimi Bağlamında Örgütlerde İşgören Motivasyonu Süreci. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi(12), 278.
• Örücü, E., Kılıç, R., & Savaş, A. (2011). KOBİ’lerde İnovasyon Stratejileri ve İnovasyon Yapmayı Etkileyen Faktörler: Bir Uygulama. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 12(1), 58-73.
• Özbağ, G. K. (2012). Örgüt İkliminin Yeniliğe Destek Algısı Üzerindeki Etkilerini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 27(2), 148.
• Özçifçi, V., & Sarıçay, H. (2014). İşletmelerde Yenilikçilik Faaliyetlerinin İncelenmesi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(1), 388.
• Özdaşlı, K. (2010). İşletmelerde Yenilikçi Örgüt Yapısı Oluşturmak: Çok Unsurlu Bir Model. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl:14(1), 109.
• Özkan, Ö., & Turunç, Ö. (2015). Örgüt Kültürü İle Yenilikçilik İlişkisinde Rekabet Şiddetinin Düzenleyici Etkisi: Savunma Sanayinde Bir Uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(1), 345.
• Özsağır, A. (2013). Yenilik Ekonomisi. Ankara: Seçkin.
• Öztürk, E. (2001). Yaratıcılık ve Eğitim. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi(1), 158.
• Pekdemir, I., Koçoğlu, M., & Gürkan, G. Ç. (2014). Özerklik ve Ödüllendirme Algılarının Çalışan Performansı Üzerindeki Etkisinde Çalışanın İnovasyona Yönelik Davranışının Aracılık Rolüne Yönelik Bir Araştırma. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 43(2), 335-336.
• Sabuncuoğlu, Z., & Vergiliel Tüz, M. (2013). Örgütsel Davranış (5.Baskı). Bursa: Aktüel.
• Samen, S. (2008). İşletmelerde Yaratıcılığın Önemi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(2), 367-368.
• Saraçoğlu, M., Duran, C., & Taşkın, E. (2010). Girişimcilikte Yaratıcılığın Üç Boyutu: Birey, Süreç Ve Ürün. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 1-14.
• Sözbilir, F., & Yeşil, S. (2015). Kurumsal Yaratıcılık: Yaratıcılığı Etkileyen Faktörler Açısından Türkiye’de Bir Kamu Kurumunda Alan Araştırması. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 33(4), 91-94-95.
• Şahin, A. (2011). Mersin’de faaliyet gösteren küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin yenilik faaliyetlerinin ölçülmesi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 10(2), 259-271.
• Şimşek, M. Ş. (2010). Yönetim ve organizasyon (12.Baskı). Konya: Eğitim Akademi.
• Şimşek, M. Ş., Akgemci, T., & Çelik, A. (2011). Davranış Bilimlerine Giriş ve Örgütlerde Davranış (6. Baskı). Ankara: Gazi
• Taşkın, E. (2014). İşletmelerde Yenilik Yönetiminin Önemi. Politik Ekonomik Durum(202), 7.
• Tekin, Y., & Durna, U. (2012). Otel İşletmelerinde Yenilik Yönetimi Uygulamaları Alanya’da Beş ve Dört Yıldızlı Otel İşletmelerinde Bir Araştırma. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 4(3), 94.
• Timuroğlu, M. K. (2015). Örgütsel ve Çevresel Faktörlerin Örgütsel Yenilik Üzerine Etkisi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(1), 42-43.
• Uğurlu, C. T., & Ceylan, N. (2014). Öğretmenlerin Örgütsel Yaratıcılık ve Etik Liderlik Algılarının İncelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2), 98-99.
• Uzkurt, C. (2010). İnovasyon Yönetimi: İnovasyon Nedir, Nasıl Yapılır ve Nasıl Pazarlanır? Ankara Sanayi Odası Yayın Organı, Temmuz/ Ağustos, 45.
• Uzkurt, C., & Şen, R. (2012). Örgüt Kültürü ve Örgütsel Yeniliğin Pazarlama Yeniliğine Etkisi: Gazlı İçecek Sektöründe Bir Araştırma. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(3), 34, 48.
• Yahyagil, M. Y. (2001). Örgütsel Yaratıcılık Ve Yenilikçilik. İstanbul Üniversitesi Işletme Iktisadi Enstitüsü, Yönetim Dergisi, Yıl:12(38), 10-11.
• Yeloğlu, H. O. (2007). Örgüt, birey, grup bağlamında yenilik ve yaratıcılık tartışmaları. Eğe Akademik Bakış, 7(1), 133-152.
• Yiğit, S. (2014). Kültür, Örgüt Kültürü ve İnovasyon İlişkisi Bağlamında “İnovasyon Kültürü”. KMÜ Sosyal ve Ekonomı̇k Araştırmalar Dergı̇si, 16(27), 1,4,5.
• Yıldırım, E. (2007). Bilgi Çağında Yaratıcılığın Ve Yaratıcılığı Yönetmenin Önemi. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal Ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2007(1), 109-120. Yılmaz, A., & İraz, R. (2013). Örgütsel Yaratıcılık Kültürü Bağlamında Çalışanların Yaratıcılık Yönetimine İlişkin Tutumlarının Değerlendirilmesi: Konya İli Devlet ve Katılım Bankaları Örneği. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(5), 833.
• Yılmaz, E., & Izgar, H. (2009). İlköğretimde çalışan öğretmenlerin iş doyumlarının okullardaki örgütsel yaratıcılık açısından incelenmesi. İlköğretim Online, 8(3), 944.
• Yilmaz, H., & Karahan, A. (2010). Liderlik Davranışı, Örgütsel Yaratıcılık ve İşgören Performansı Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi: Uşak'ta Bir Araştırma. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(2), 158.
• Zerenler, M., Türker, N., & Şahin, E. (2007). Küresel Teknoloji, Araştırma-Geliştirme (Ar-Ge) Ve Yenilik İlişkisi. Manangement, 6(1), 261-262.