TÜRKİYE’DE İSTİKRARSIZ VE SÜRDÜRÜLEBİLİR OLMAYAN ÇEVRE POLİTİKALARINA BİR ÖRNEK: ÇEVRESEL ETKİ DEĞERLENDİRME MEVZUATI

Yıl 2015, Sayı: 9, 45 - 58, 30.07.2015

Emre Aydilek , Alper Tunga Şen

Öz

Türkiye'de ekonomik büyümenin hızlandığı dönemlerde, bir yandan kentleşme ve doğal kaynakların tüketimi artarken, diğer yandan sanayinin ve kentleşmenin de etkisiyle endüstriyel ve çevresel atıklar da aynı doğrultuda artmıştır. Bu sebeple 1950’li yıllarda Türkiye sanayileşmenin de başlamasıyla çevre sorunlarıyla yüzleşmeye başlamıştır. Fakat bu konuda etkin bir politikanın uygulanması (yani çevre mevzuatlarının oluşturulması, uygulanması ve çevresel farkındalığın artırılması) için bir süre daha beklenmiştir.
1970’li yılların sonuna kadar ekonomik gelişme ile birlikte sanayileşme devam etmekte bununla birlikte her dakika, kentleşmeyle birlikte meydana gelen kirlilik katı atıklar, doğal yaşam alanlarının bozulması ile ilgili hukuki düzenlemeler yapılmışsa da düzenli ve istikrarlı bir çevre politikası uygulanmamıştır.
Buna rağmen Türkiye’de çevre konusunda günümüzde dahi tam anlamıyla yeterli bir farkındalık oluşmamıştır. Çevre, 1982 yılına kadar ancak genel sağlık politikaları içerisinde kendisine cılız bir yer bulabilmiştir. Bunun sebebi, ülkemizin kalkınmışlık düzeyi ile bağlantılıdır. Çevre her dönem kalkınma uğruna göz ardı edilen ve gerekli hassasiyetin gösterilmediği bir olgu olarak kalmıştır. Oysa çevre ve kalkınma olguları, aralarında tercih yapılması gereken iki kavramdan ibaret değildir. Her ikisini birden önemsemek, yani sürdürülebilir kalkınmayı başarabilmek, sözü edilen problemlerin çözümünde hayati öneme sahiptir. Bu çalışmada Türkiye’deki çevre politikaları Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) mevzuatı temel alınarak eleştirel bir bakışla analiz edilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Çevre, Çevre Mevzuatı, Sanayileşme

Kaynakça

• Aksu, Ceren (2011) “Sürdürülebilir Kalkınma ve Çevre”, Güney Ege Kalkınma Ajansı, Denizli
• Alıca, Süheyla Suzan (2011) “Çevresel Etki Değerlendirmesinin Yargı Kararları Çerçevesinde İrdelenmesi”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 15, Sayı: 3
• Bakan, Gülfem (2008) “Türkiye’de Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) Uygulamalarına Çarpıcı Bir Örnek: Samsun Mobil (Termik) Santralleri”, TMMOB Samsun Kent Sempozyumu Bildiriler Kitabı, ss.97-106
• Bilge, Özlem (2012) “Türkiye’de Çevresel Etki Değerlendirmesinin Yasal Ve Uygulama Boyutu”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi
• Cihan Haber Ajansı, (2014) “TZOB: Tarım alanları 18 yılda yüzde 11,3 azaldı”, Erişim Tarihi: 26.05.2014), http://www.cihan.com.tr/news/Tarim-alanlari-18-yilda-yuzde-11-3-azaldi_7527-CHMTM2NzUyNy8z
• Çevre Bakanlığı Çevresel Etki Değerlendirmesi İzin Denetim Genel Müdürlüğü, http://www.csb.gov.tr/gm/ced/
• Fişek, A. Gürhan (2012) “636, 644, 645, 648, 657 ve 658 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameler ve Çevre”, (der) Akdoğan, A. Argun, Kanun Hükmünde Kararnamelerle Yönetmek, (ss.125-178), Ankara: YAYED Yayınları
• Mutlu, Levent (2011) “Anayasal Bir Hak Olarak Çevre Hakkı ve Çevresel Etki Değerlendirmesi”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kars: Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Saygılı, Abdurrahman (2004) “Avrupa Birliğinin Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönergesine Kısa Bir Bakış”, Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi, Cilt:3, Sayı: 2, ss.65-79
• Serter, G. (2004) “Çevresel Etki Değerlendirme Sürecinin Türkiye’deki Tarihsel Gelişimi ve Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) – Stratejik Çevresel Değerlendirme (SÇD) İlişkisi”, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi
• Turan, Abdulmenaf ve Güler Mahmut (2013) “Türkiye’de Sürdürülebilir Çevre Politikaları: İklim Değişikliği Örneği”, Internatıonal Conference On Eurasıan Economıes 2013, http://www.eecon.info/papers/603.pdf
• Yıldız, Nural (2005) “Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne Uyum Sürecinde Çevre Politikalarının Karşılaştırmalı Analizi”, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:6, Sayı:1, ss164-173