Subliminal Bir Güç Göstergesi: Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Ders Kitapları

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 1, 252 - 277, 23.06.2020

Ramazan Şimşek , İlhan Erdem

https://doi.org/10.29110/soylemdergi.729519

Cited By: 4

Öz

İçinde bulunduğumuz yüzyılda kullanılan iletişim araçlarından, eğitim materyallerine kadar her kaynakta alıcıya yönlendirilen örtük ya da açık mesajlar bulunmaktadır. Yazılı ya da sözlü metinlerin ana gövdesini oluşturan bu mesajlar eğitim sürecinde de çeşitli materyaller aracılığıyla kendine oldukça geniş yer bulmaktadır. Bu kapsamda özellikle son 10 yılda kayda değer bir ivme kazanan Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi süreci ile birlikte çeşitli ders materyalleri geliştirilmiştir. Bu çalışma ders kitaplarının sadece mekanik gramer bilgisiyle donatılmış aktörler olmadığı gözetilerek yürütülmüştür. Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kullanılan ders kitaplarındaki metinler sayısallaştırılmış, Wordsmith 7.0 yazılımı ile analiz edilmiş, her ünitede öne çıkan ilk 3 içerik kelimesinin eşdizimlilik analizi yapılmıştır. Bu aşamanın ardından Fairclough'nun (2001) eleştirel söylem analizi yöntemi ile ders kitaplarında yer alan ideoloji, fikir, dünya görüşleri ortaya çıkarılmış; Maarif Vakfı, Türkoloji kürsülerinde bu ders kitaplarıyla Türkçe öğrenen yabancılara yönelik verilen yüzey yapı ve derin yapıdaki içerikler, mesajlar, alt metinler eleştirel söylem analiziyle açığa çıkarılarak yorumlanmıştır. Nye'ın (2005) "Yumuşak Güç" teorisi etrafında Türkçe öğrenen yabancıların davranış ve tutumlarının şekillendirilmeye çalışıldığı; Batı medeniyetiyle müsemma olan kapitalizm, tüketim kültürü, popüler kültür, modernite kavramlarının ders kitabı söyleminde örtük olarak yoğun şekilde eleştirildiği tespit edilmiştir

Anahtar Kelimeler

Ders kitabı, Söylem Çözümlemesi, Yabancı dil olarak Türkçe Öğretimi

A SUBLIMINAL POWER INDICATOR: COURSE BOOKS IN TURKISH TEACHING AS A FOREIGN LANGUAGE

Öz

All There are implicit or explicit messages directed to the receivers in every resource, from the communication tools used in the the last century to educational materials. These messages, which constitute the main body of written or spoken texts, find themselves quite wide in the education process through various materials. In this context, especially with the process of teaching Turkish as a foreign language, which has gained considerable momentum in the last 10 years, various course materials have been developed. This study was carried out considering that the textbooks are not only actors equipped with mechanical grammar knowledge. The texts used in the textbooks are digitized, analyzed with computer software, and collocation analysis of the first 3 content words that stand out in each unit is made. After this stage, the texts in the textbooks were analyzed by Fairclough's (2001) critical discourse analysis method. It has been determined that as part of Nye's (2005) theory of "Soft Power", the books attempt to shape the behaviors and attitudes of foreigners learning Turkish, and the concepts of capitalism, consumer culture, popular culture and modernity belonging to Western civilization are implicitly criticized in the textbook discourse.

Anahtar Kelimeler

Textbook, Discourse, Critical Discourse Analysis

Kaynakça

• Apple, Michael. W. & King, Nancy (1977). What do schools teach? Curriculum Inquiry, 6(4), 341-358.
• Arkonaç, Sibel A. (2012). Söylem Çalışmaları. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık
• Banguoğlu, Tahsin (2015). Türkçenin Grameri. 10. Baskı. TDK Yayınları, (528).
• Barın, Erol (1992). Yabancılara Türkçenin Öğretiminde Bir Metod Denemesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara
• Baş, Türker, Akturan, Ulun. (2008). Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.
• Çelik, Hilal, Ekşi, Halil (2008). Söylem analizi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, (27)27, 99-117.
• Durmuş, Mustafa (2013). İkinci/yabancı dil öğretiminde sadeleştirilmiş metin sorunları üzerine. Bilig, 65, 135-150.
• Erdem, İlhan (2009). Yabancılara Türkçe öğretimiyle ilgili bir kaynakça denemesi [A bibliography essay on the teaching Turkish to the foreigners]. Turkish Studies: International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 4 (3), 888-937.
• Fairclough, Norman (1992). Discourse and social change. London: Polity.
• Fairclough, Norman (1995) Media Discourse, London: Edward Arnold
• Fairclough, Norman, Wodak, Ruth (1997). Critical discourse analysis. Discourse studies: A multidisciplinary introduction, 2, 258-284.
• Fairclough, Norman (2001). ) Language and Power (2nd edition), London: Longman.
• Foucault, Michel (1972). Discipline and Punish. New York: Routledge
• Foucault, Michel (2003). Society must be defended. New York: Picador
• Gee, James P.(2005). An introduction to discourse analysis: Theory and method(2nded.). New York: Routledge.
• Güllüoğlu, Özlem (2012). “Söylen(mey)enin‟ analizi: Bellona markasına yönelik tüketici algısı üzerine bir söylem çözümlemesi. Ö. Güllüoğlu (Ed.), İletişim bilimlerinde araştırma yöntemleri: Yazılı metin çözümleme (s. 225-276). Ankara: Ütopya Yayınları
• Günay, Doğan (2018). Söylem Çözümlemesi. İstanbul: Papatya.
• HOLSTI, Kalevi J. (1964). “The Concept of Power in the Study of International Relations,” Background, 7/4: 179-194.
• Kalın, İbrahim (2012). Türk dış politikası ve kamu diplomasisi. Kamu Diplomasisi, 44-56.
• Kocaman, Ahmet (2009). Söylem üzerine. Ankara. ODTÜ Yayıncılık
• Korkmaz, Zeynep (1992). Gramer terimleri sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Kress, Gunter. Hodge, Robert. (1979). Language as ideology. London: Routledge and Kegan Paul.
• Morgenthau, Hans J. (1985). Politics Among Nations, rev. Kenneth W. Thompson.
• Nixon, Anne, Power, Charmaine (2007). Towards a framework for establishing rigour in a discourse analysis of midwifery professionalisation. Nursing Inquiry, 14(1), 71-79.
• Nye, Joseph, (2005). Soft power and higher education. Forum for the Future of Higher Education, s.11.
• Nye, Joseph, (2008). Public Diplomacy and Soft Power. The Annals of the American Academy of Political and Social Science, 616(1), 94-109.
• Nye, Joseph (2017). Yumuşak Güç (Çev. R. İnan Aydın). Ankara: BB101 Yayınları.
• Parker, Ian (1992). Discourse Dynamics: Critical Analysis for Social and Individual Psychology. London, Routledge
• Özdemir, Emin (1983). Ana dili öğretimi. Türk dili (Dil öğretim özel sayısı). Ankara: Türk Dil Kurumu
• Punch, K. F. (2014). Sosyal araştırmalara giriş: nicel ve nitel yaklaşımlar. D. Bayrak, H. B. Arslan ve Z. Akyüz (Çev.), Ankara: Siyasal Kitapevi.
• Sözen, Edibe (1999). Söylem. İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Türk Dil Kurumu Yayınları (2017) Türkçe Sözlük, (Ankara: TDK Yayınları)
• Van Dijk, Teun. A. (1988). Semantics of a Press Panic: The TamilInvasion'. European journal of communication, 3(2), 167-187.
• Van Dijk, Teun A. (2000). Ideology and discourse. On www.discourses.org
• Van Dijk, Teun A. (2011). Discourse, knowledge, power and politics: Towards critical epistemic discourse analysis. C. Hart (Ed.), Critical discourse studies in context and cognition (pp. 27-64). Amsterdam: John Benjamins Publishing Company.
• Wallace, Catherine (1998). Critical language awareness in the foreign language classroom. Unpublished PhD dissertation. University of London: London.
• Wodak, Ruth (1995). Critical linguistics and critical discourse analysis. Discursive pragmatics, 50-70.
• Wodak, Ruth (1997). Critical discourse analysis and the study of doctor-patient interaction. In Gunnarsson et al (1997), 173-200.
• Yıldırım, Ali, Şimşek, Hasan. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (6. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.