Sabitfikir Güncel Edebiyat Dergisi'nde Neoliberal Söylem

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 3, 917 - 936, 31.12.2021

Betül Bayraktar

https://doi.org/10.29110/soylemdergi.988350

Öz

Bu çalışmada Sabitfikir Güncel Edebiyat Dergisi’nde neoliberal söylemin üretilip üretilmediği Foucaultcu Söylem Analizi yöntemi ile araştırılmaktadır. Bilindiği üzere neoliberalizm temelde ekonomik bir anlayış olsa da bireyi ve toplumu şekillendiren yeni bir yönetimsellik biçimidir. Yönetimsellik üzerine çalışan Michel Foucault’ya göre neoliberalizm de diğer hakikat söylemleri gibi belirli özneler yaratır. Bu öznenin genel özellikleri rekabetçi, girişimci ve tüketici olmasıdır. Söz konusu öznellik temsilleri insanlara medya ile aktarılmaktadır. Ancak medya bazen neoliberal söylemin de içinde olduğu pek çok egemen söylemi yeniden ürettiği gibi bazen de karşıt söylemler üretmektedir. Bu araştırmanın inceleme nesnesi 2011’den beri yayın hayatında olan Sabitfikir Güncel Edebiyat Dergisi’dir. Zira edebiyat dergileri tanıtımını yaptığı edebi eserlerle -neyi seçip tanıttığı ile- ve denemelerle belirli söylemlerin yeniden üretilmesinde ve Adornocu yaklaşımla kültürün endüstrileşmesini sağlayan önemli bir araçtır. Dergi 2018’de Doğan Medya’dan Turkuvaz Medya sahipliğine geçtiğinden söylemlerin değişip değişmediği de araştırmanın sorularından biridir. Araştırmanın yöntemi insanların birer özne olarak normalize edildiğini belirten Foucault’nun yöntemidir. Bu sayede insanların neoliberal özneye nasıl dönüştükleri gösterilip derginin bu söylem karşısındaki konumu sorgulanmaktadır. Sonuç olarak kitap tanıtım yazıları ve söyleşilerde neoliberal söylemin reddedilip karşıt söylemin üretildiği bununla birlikte derginin kültür endüstrisinin bir aracı olması nedeniyle bu konuda bir dilemma olduğu gözlemlenmektedir.

Anahtar Kelimeler

neoliberal söylem, tüketim, özgürlük, edebiyat dergisi, söylem analizi, Michel Foucault

The Neoliberal Discourse in Sabitfikir Literature Journal

Öz

In this study, it is examined whether neoliberal subjectivity is produced or not in Sabitfikir Journal of Contemporary Literature by using Foucauldian Discourse Analysis. In spite of the fact that neoliberalism is an economic policy, it is a new form of governance that shapes the individual and society. According to Michel Foucault, who works on governmentality, neoliberalism creates specific subjects like other truth discourses. The general characteristics of this subject are competitive, entrepreneurial and consumer. These representations of subjectivity are conveyed to people through the media. Nevertheless the media sometimes reproduces many dominant discourses including neoliberal discourse, sometimes they also produce opposing discourses. This study’s object is Sabitfikir Literature Magazine, which has been published since 2011. Because literary journals are an important tool for the reproduction of certain discourses with the literary works they promote - what they choose and promote - and the industrialization of culture with the Adornoist approach. The method of the research is Foucault’s method, which states that people are normalized as subjects. Thereby, it is shown how people become neoliberal subjects and the position of the magazine against this discourse. As a result, it is observed that neoliberal subjectivity is rejected and opposing subjectivities are produced in book reviews and interviews. Nonetheless there is a dilemma due to being a culture industry apparatus.

Anahtar Kelimeler

neoliberal discourse, consumption, freedom, literary journal, discourse analysis

Kaynakça

• Adorno, Theodor (2005). Minima Moralia: Reflections On A Damaged Life. Translator. Edmund Jepchott, London: Verso.
• Adorno, Theodor (2006). History And Freedom. Editor Rolf Tiedemann. Cambridge: Polity Press.
• Althusser, Louis (2014). On The Reproduction Of Capitalism: Ideology And Ideological State Apparatuses. Translator. G.M. Goshigarian. London: Verso.
• Anar, Turgay (2013). “Türk Edebiyatında Edebiyat Kanonu: Kanon, Kanona Girmek Ve Kanona Müdahale”. FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri. 1, 40-78.
• Arribas-Ayllon Michael. & Valerie Walkerdine (2008). “Foucauldian Discourse Analysis”. In Qualitative research in psychology, Editor Carla Willig and Wendy Stainton-Rogers. 91-108. Los Angeles: Sage.
• Artun, Ali (201)5. Çağdaş Sanatın Örgütlenmesi. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Aslan, Sümeyye Güllü (2018). “A Foucauldian Reading Of Power in Harry Potter Series: Speciesism And Discrimination Based On Blood Status”. Yüksek Lisans Tezi. Ortadoğu Teknik Üniversitesi.
• Baudrillard, Jean (1995). “Bir Tüketim Kuramı Üzerine”. Çeviren Olcay Kural. Cogito, 5, 89-102.
• Bauman, Zygmunt (2000). Siyaset Arayışı. Çeviren Tuncay Birkan. İstanbul: Metis Yayınları.
• Bayraktar, Betül (2020). “Kültür Endüstrisi ve Edebiyat Dergiciliği: Muhafazakârlığın Temel İlkeleri Bağlamında Sabitfikir (2011-2019)”, Doktora Tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi.
• Berger, John (1990). Ways Of Seeing. London. Penguin Books.
• Bıçakcı, Hakan (2011). “Kalp Şeklinde Tezgâh”. Sabitfikir, 1, 67.
• Bıçakcı, Hakan (2013a). “Karakter Pazarı”. Sabitfikir, 23, 27-33.
• Bıçakcı, Hakan (2013b). “Avm Çölünden Vaha Manzaraları”. Sabitfikir, 28, 14-15.
• Bourdieu, Pierre. 2000. “Neoliberalism, Utopia Of Unlimited Exploitation”, In Acts of Resistence, Translator Richard Nice. 94–105, London: Verso.
• Bozkurt, Abbas (2017). “Kadiri Mutlak Çember”. Sabitfikir, 76, 12-13.
• Chul Han, Byung (201)9. Psikopolitika. Çeviren Haluk Barışcan. İstanbul: Metis Yayınları.
• Coşkun, Sezai. 2006. “Türkiye’de Edebiyat Sosyolojisi Çalışmaları”, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi. 4(8), 405-414.
• Dardot Pierre & Christian Laval (2013). The New Way Of The World: Neoliberal Society. Translator Gregory Elliot. London: Verso.
• Davis, Anthony (2007). Mastering Public Relations. New York: Palgrave Macmillan.
• Debord, Guy (2005). Society Of Spectacle. Translator Ken Knabb. London: Rebel Press.
• Deleuze, Gilles (1995). Negotiations, Translator Martin Joughin. New York: Columbia University Press.
• Denizer Bozkurt, Serap (2019). “Foucauldian Concepts Of Madness, Sexuality And Power in Sarah Kane’s Blasted, Phaedra’s Love And Cleansed”. Yüksek Lisans Tezi. Kocaeli Üniversitesi.
• Eagleton, Terry (2000). The Idea Of Culture. Oxford: Blackwell Publishing.
• Enki, Yankı (2016). “Hayalet Kataloğu”. Sabitfikir, 59, 47-48.
• Featherstone, Mike (2007). Consumer Culture And Postmodernism, London: Sage.
• Foucault, Michel (1995). Discipline And Punish: The Birth Of The Prison, Translator Alan Sheridan. New York: Vintage Books.
• Foucault, Michel (2001). Kelimeler ve Şeyler, Çeviren M. Ali. Kılıçbay. Ankara: İmge Kitabevi.
• Foucault, Michel (2011a). Büyük Kapatılma, Çeviren Işık Ergüden ve Ferda Keskin. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Foucault, Michel (2011b). Entelektüelin Siyasal İşlevi, Çeviren Işık Ergüden. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Foucault, Michel. (2014). Özne ve İktidar, Çeviren Işık Ergüden ve Osman Akınhay İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Foucault, Michel. (2015). Biyopolitikanın Doğuşu, Çeviren Alican Tayla. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Güçlü, Abdülbaki, Erkan Uzun, Serkan Uzun, Hüsrev Yolsal. (2008). Felsefe Sözlüğü. İstanbul: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Gürpınar, Aydın Baran. (2016). “Ya İçindesindir Çemberin Ya Da Epey İçinde”. Sabitfikir, 66, 38-39.
• Hardt, Michael. & Antonio Negri. (2000). Empire, Cambridge: Harvard University Press.
• Harvey, David. 1992. The Condition Of Postmodernity. Massachusetts: Wiley-Blackwell.
• Horkheimer, Max &, Theodor Adorno. (2002). Dialectic Of Enlightenment, Translator Edmund Jephcott. California: Stanford University Press.
• Kendall, Elisabeth (2006). Literature, Journalism And The Avant-Garde: Intersection İn Egypt, Routledge, New York.Kendall, Gavin & Gary Wickham. 2003. Using Foucault’s Methods, London: Sage.
• Köseoğlu, Berna (2008). “Power And Pressure in Charles Dickens's The Pickwick Papers And Hard Times: A Foucaultian Approach”, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi.
• May, Todd. 2018. “Yeni Girişimciler: Foucault Ve Tüketim Toplumu”, Çeviren Maya Mandalinci. Cogito, (70-71), 96-105.
• Önen, Aysu (2011). “Bizim Gülünç Kıymetsizliğimiz”. Sabitfikir, 8, 50-51.
• Önen, Aysu (2012a). “İnsan Denen Kanser”. Sabitfikir, 16, 36-37.
• Önen, Aysu (2012b). “Aşk Var Distopya Yok”, Sabitfikir, 18, 40-41.
• Özmakas, Utku (2016). “Biyopolitika Kavramına Dair Bir Soruşturma”. Doktora tezi. Hacettepe Üniversitesi.
• Poster,Mike (1990). The Mode of Information, New York: Free Press.
• Postman, Neil (2005). Amusing Ourselves To Death: Public Discourse in The Age Of Show Business, New York: Penguin Books.
• Ritzer, George(2000). Büyüsü Bozulmuş Dünyayı Yeniden Büyülemek, Çeviren Şen Süer Kaya. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Sennett, Richard (1998). The Corrosion Of Character: The Personel Consequences Of Work in The Capitalism. New York: W.W. Norton and Company.
• Sennett, Richard (2011). Yeni Kapitalizmin Kültürü. Çeviren Aylin Onacak. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Uçar, Aslı (2007). “1950’ler Türkiye’sinde Edebiyat Dergiciliği: Poetikalar ve Politikalar”, Yüksek Lisans Tezi. Bilkent Üniversitesi.
• Willig, Carla (2013). Foucauldian Discourse Analysis, In Carla. Willig. Introducing Qualititive Research in Psychology. 378-420, New York: Open University Press.
• Yılmaz, Oylum (2011a) “Sefil Amerikan Tanrılarının Son Savaşı”. Sabitfikir, 4, 50-51.
• Yılmaz, Oylum (2012). “Sistemden Çıkma Planı-1: Evinizi Yakınız”. Sabitfikir, 14, 54-55.