Edirne Arkeoloji ve Etnografya Müzesi Üzerine Bir İnceleme: Müze Metinleri Çevirilerinin Kalite Değerlendirmesi

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 1, 297 - 311, 29.04.2024

Harika Karavin Yüce

https://doi.org/10.29110/soylemdergi.1413145

Öz

Müzeler, kültürel mirasın ve kültürel değerlerin çeşitli şekillerde tanıtılması ve sunulmasında önemli rollere sahiptir. Müzelerdeki kültürlerarası iletişimin ayrılmaz bir parçası olan iki dilli müze metinleri (örneğin etiketler, broşürler, açıklayıcı metinler vb.) Çeviribilim çerçevesinde incelenmesi gereken önemli bir alan haline gelmiştir. Bu çalışma, müze metinleri çevirilerinin incelenmesine katkıda bulunmak amacıyla, Edirne Arkeoloji ve Etnografya Müzesi'ndeki metinlerin İngilizce çevirilerini için kalite değerlendirmesi yapmayı amaçlamaktadır. Müzede etiket, broşür ve açıklama metinleri gibi farklı metin türlerinin İngilizce çevirileri mevcut olsa da bu çalışma özellikle kentin etnografik kimliğini ve arkeolojik bulgularını tanıtan açıklama metinlerinin çevirisine odaklanmaktadır. Bu amaçla, bilgi panolarında sergilenen yirmi üç metin seçilmiş ve bu metinlerin çevirileri MMQ (Multidimensional Quality Metrics) çeviri kalite değerlendirme modeline göre incelenmiştir. Seçilen metinler üzerinde yapılan detaylı nitel ve nicel analizler sonucunda, seçilen bütüncedeki çeviri hatalarının türü, dağılımı ve sıklığı, metriğin sekiz boyutuna göre tanımlanmıştır. Metin temelli ve dilbilimsel odaklı bu metodolojiye dayanarak, çeviri müze metinlerinin işlevselliği değerlendirilmiştir. Bu çalışmanın, çeviribilim bölümlerindeki derslerin ve öğrencilerin yanı sıra müze çevirisi alanında çalışan profesyonel çevirmenlerin ve araştırmacıların kalite değerlendirme edinçlerini geliştirmek için kuramsal bir çerçeve ve yöntemsel bir rehber sağlayacağı sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Müze metinleri çeviris, işlevsellik, çeviri kalite değerlendirmesi, MQM, İngilizce çeviri

Quality Assessment for The Translations of Museum Texts: A Case Study of The Archaeology and Ethnography Museum of Edirne

Öz

Museums have significant roles in promoting and presenting cultural heritage and cultural values in various ways. An intrinsic part of intercultural communication in museums, bilingual museum texts (e.g. labels, brochures, explanatory texts etc.) have become an important field to be investigated within the framework of Translation Studies. In order to make a contribution to the analysis of translation of museum texts, this study aims to provide a quality assessment of English translations of texts in the Archeology and Ethnography Museum of Edirne. Even though English translations of different texts types such as labels, brochures and explanatory texts are available in the museum, this study specifically focuses on the translation of explanatory texts presenting the ethnographic identity and archeological findings of the city. For this purpose, twenty-three texts displayed in information boards have been selected and their translations have been analyzed according to translation quality assessment model of Multidimensional Quality Metrics (MMQ). As a result of a detailed qualitative and quantitative analysis of the selected texts, the type, distribution and frequency of translation errors encountered in the selected corpus have been described according to eight dimensions of the metric. Based on this text-based and linguistically-oriented methodology, the functionality of the translated museum texts has been evaluated. It is concluded that this study will provide a theoretical framework and methodological guide to improve the quality assessment competences of lectures and students at the departments of translation studies as well as professional translators and researchers working in the area of museum translation.

Anahtar Kelimeler

Translation of museum texts, functionality, translation quality assessment, Multidimensional Quality Metrics (MQM)

Kaynakça

• Halliday, M.A.K. (1994). An Introduction to Functional Grammar (2nd ed.). London: Edward Arnold.
• Hooper-Greenhill, E. (2000). Museums and the Interpretation of Visual Culture. London: Routledge. House, J. (1997). Translation Quality Assesment: A Model Revisited. Tübingen: Narr.
• Janes, R. J. (2007). “Museums, Social, Responsibility and the Future We Desire”, In Simon J. Kneel, S. M. and Sheila W. (Ed.), Museum Revolutions: How Museums Change and Rechanged. London: Routledge.
• Korkmaz, İ. (2023). “Turizm Metinleri Çevirisinde Terim Yoğunluğunun Okunabilirlik Düzeyine Etkisi” [The Effect of Terminology Density in Touristic Text Translations on the Readability Level.], In Yazıcı, M. & Güner E. S. (Ed.) Turizm Metinleri Çevirisi: Türkiye Örneği [Tourism Translation in Theory: The Case of Türkiye]. Ankara: Grafiker.
• Leiva Rojo, J. (2018). “Phraseology as an Indicator for Translation Quality Assessment of Museum Texts: A Corpus-based Analysis”. Cogent Arts & Humanities 5(1), 1442116, p. 1-16, <https://doi.org/10.1080/23311983.2018.1442116>.
• Lommel, A., Uszkoreit H., Burchardt, A. (2014). “Multidimensional Quality Metrics (MQM): A Framework for Declaring and Describing Translation Quality Metrics”. Tradumatica 12, p. 455-463.
• Lommel, A. et al. (2015). “Multidimensional Quality Metrics Issue Types”. Retrieved from <http://www.qt21.eu/mqm-definition/issues-list-2015-12-30.html>, (20 December, 2023).
• Melby, A., Fields, P., Housley, P. (2014). “Assessment of Post-editing via Structured Translation Specifications”, In O'Brien, S., Balling, L. W., Carl, M., Simard, M., & Specia, L. (Ed.), Post- Editing of Machine Translation: Processes and Applications, p. 274-298. Cambridge: Cambridge Scholars Publishing.
• Neather, R. (2022). “Translation, Memory, and the Museum Visitor”, In Deane-Cox, S. & Spiessens, A. (Ed.) The Routledge Handbook of Translation and Memory, p. 155-169. London: Routledge.
• O‘Brien, S. (2012). “Towards a Dynamic Quality Evaluation Model for Translation”. The Journal of Specialised Translation, 17(1), p. 55-77.
• Pireddu, S. (2022). “Quality in Translation: Planning and Assessing Museum Texts”.Status Quaestionis, (23), <https://doi.org/10.13133/2239-1983/18223>.
• Ravelli, L. (2007). Museum Texts: Communication Frameworks. London: Routledge.
• Rentschler, R. (2004). “Museum Marketing: Understanding Different Types of Audiences”, In Kerrigan, F., Fraser, P., & Ozbilgin, M. (Ed.), Arts Marketing, p. 139-158. Amsterdam & Netherlands: Elsevier.
• Skibitska, O. (2015). “The Language of Tourism: Translating Tourist Texts”. Translation Journal (Online), Retrieved from: <https://translationjournal.net/October-2015/the-language-of- tourism-translating-terms-in-tourist-texts.html>, (20 December, 2023).
• Sturge, K. (2007). Representing Others: Translation, Ethnography, and the Museum. Manchester: St. Jerome.
• Sturge, K. (2014). “The Other on Display: Translation in the Ethnographic Museum”, In Hermans, T. (Ed.), Translating Others (Vol.2). London: Routledge, p. 431-440.
• Yazıcı, M. (Ed.) (2018). Turizm Metinlerinin Çevirisi: İstanbul Örneği [Translation of Tourism Texts: The Case of İstanbul]. İstanbul: The Faculty of Letters Publishing.
• Yazıcı M., Güner E.S. (Ed.) (2023). Kuramsal Olarak Turizm Çevirisi: Türkiye Örneği [Tourism Translation in Theory: The Case of Türkiye]. Ankara: Grafiker Yayınları.