IN THE CONTEXT OF INTERTEXTUAL RELATIONS AN EXAMPLE OF REWRITING: THE TALE OF RAPUNZEL

Yıl 2024, Sayı: Edebiyat Kuramları ve Eleştiri Özel Sayısı, 224 - 238, 31.10.2024

Özlem Bay Gülveren

https://doi.org/10.29110/soylemdergi.1557036

Öz

Fairy tales, which can be characterized as reflections of collective imagination, are integral components of societies' cultural heritage, transmitted from generation to generation initially through oral tradition and subsequently through written form. These tales, originally transformed from oral culture to written narratives, are now undergoing a second metamorphosis through the process of intertextual rewriting. According to intertextual theory, every text constitutes a rewriting. Regardless of the method employed (whether explicit or implicit), the new text invariably bears traces of preceding texts. This act of rewriting may manifest as limited quotation, implicit reference, explicit emulation, or the transformation and reproduction of an entire work. This study examines Gamze Arslan’s rewritten version of the Rapunzel fairy tale as an exemplar of intertextuality, employing the comparative method as the primary intertextual technique, given the text's nature as a rewriting. Recognizing that rewriting entails transformation, this study compares the source fairy tale and the rewritten version in terms of both structure and meaning (discourse). For the initial stage, Roland Barthes' model from "Introduction to the Structural Analysis of Narratives" serves as the foundation for comparing the source and rewritten tales at the levels of functions and actions. In the subsequent stage, Barthes' semiotic analysis model guides the comparison of the common signs within both versions. The analyses reveal that the rewritten fairy tale engenders significant structural transformation. These structural transformations are mirrored at the level of meaning. Despite the presence of common indicators, the rewritten tale imbues them with different and novel meanings, highlighting social attitudes and behaviours over individual ones. Thus, Gamze Arslan's rewritten Rapunzel fairy tale exhibits significant divergences from the Brothers Grimm’s version in both structural and semantic dimensions.

Anahtar Kelimeler

intertextuality, rewriting, transformation, fairy tale, Rapunzel

Metinlerarası İlişkiler Bağlamında Bir Yenidenyazma Örneği: Rapunzel Masalı

Öz

Kolektif hayal gücünün yansımaları olarak da nitelendirilebilecek olan masallar, toplumların önce söz sonra ise yazı ile nesilden nesile aktardıkları kültürel mirasları arasında yer alır. Önce sözlü kültürden yazıya aktarılarak yeniden yaratılan masallar, günümüzde ise metinlerarasılık bağlamından bir yenidenyazma eylemi ile ikinci bir dönüşüm geçirmektedirler. Metinlerarası yaklaşıma göre, her metin bir yenidenyazmadır. Kullanılan yöntem (açık ya da örtük) hangisi olursa olsun, yeni metin eski metinlerden mutlaka izler taşımaktadır. Söz konusu yenidenyazma, sınırlı bir alıntılama, örtük bir gönderme veya açık bir öykünme olabileceği gibi, bir eserin tamamını dönüştürerek yeniden üretme şeklinde de gerçekleşebilir. Bir metinlerarasılık örneği olarak Gamze Arslan tarafından yenidenyazılan Rapunzel masalının incelendiği bu çalışmada, söz konusu metnin bir yenidenyazma olması sebebiyle metinlerarasılığın temel yöntemi olan karşılaştırma yöntemine başvurulmuştur. Yenidenyazma eyleminin bir dönüşümü de ifade ettiği gerçeğinden yola çıkarak, kaynak masal ile yenidenyazılan masal hem yapı hem de anlam (söylem) boyutunda karşılaştırılmaya çalışılmıştır. İlk aşama için Roland Bathes’ın “Anlatıların Yapısal Çözümlemesine Giriş” te öne sürdüğü model temel alınmış ve kaynak masal ile yenidenyazılan masal, işlev ve eylemler düzeyinde karşılaştırılmıştır. İkinci aşamada ise, yine Roland Bathes’ın göstergebilimsel çözümleme modeli temel alınarak, kaynak masal ile yenidenyazılan masal, içerdikleri ortak göstergeler üzerinden karşılaştırılmıştır. Yapılan incelemeler sonucunda, yenidenyazılan masalın, yapısal olarak da bir dönüşüme neden olduğu ortaya konmuştur. Anlam düzeyinde yapılan karşılaştırmada tüm ortak göstergelere rağmen, onlara yüklenen farklı ve yeni anlamlar nedeniyle, yenidenyazılan masalda bireysel tutum ve davranışlardan çok toplumsal tutum ve davranışların ön planda olduğu görülmüştür. Bu yönleriyle, yenidenyazılan Rapunzel masalı, Grimm Kardeşler’in masalından hem yapısal hem de anlamsal boyutta önemli farklılıklar içermektedir.

Anahtar Kelimeler

metinlerarasılık, yenidenyazma, dönüşüm, masal, Rapunzel

Kaynakça

• Aktulum, Kubilay (2014). Metinlerarası İlişkiler. Ankara: Kanguru Yayınları.
• Arslan, Gamze (2020). Rapunzel. İstanbul: Can Yayınları.
• Bathes, Roland (2023). Göstergebilimsel Serüven. Mehmet Rifat,-Sema Rifat (Çev.). İstanbul: Y.K.Y.
• Boratav, Pertev Naili (2013). 100 Soruda Türk Halk Edebiyatı. İstanbul: 85.
• Grimm Kardeşler (2021). “Rapunzel”. Grimm Masalları II. Saffet Günersel (Çev.). İstanbul: Pinhan Yayınları: 440-445.
• Joosen Vanessa (2011). “Sanat ve Pedagoji Arasında Peri Masalı Uyarlamaları”. Reyhan Gökben Saluk (Çev.). Milli Folklor, 92: 152-160.
• Ölçer -Özünel, Evrim (2011). “Yazının İzinde Masal Haritalarını Okuma Denemesi: Masal Tarihine Yeniden Bakmak”. Milli Folklor, 91: 60-71
• Propp, Vladimir (1985). Masalın Biçimbilimi. Mehmet Rifat,-Sema Rifat (Çev.). İstanbul: Bilim-Felsefe-Sanat Yayınları.
• Sakaoğlu, Saim (2019). Masal Araştırmaları 1 (8. Baskı). Ankara: Akçağ Yayınları.
• Sezer, M. Özlem (2012). Masallar ve Toplumsal Cinsiyet (3. Baskı). İstanbul: Evrensel Basım Yayın.
• Şirin, M. Ruhi (2019). Masal Atlası (3. Baskı). İstanbul: Uçan At yayınları.
• Tatar, Maria (2022). The Annotated Classic Fairy Tales. New York/London: W.W. Norton Company.
• Temellioğlu, Ş. H. (2021). “Andersen Masallarında Toplumsal Cinsiyet Rolleri”. Artvin Çoruh Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi. 7 (1) , 165-178. DOI:10.22466/acusbd.945013