YAŞLILARIN “GÖÇ” VE “YERİNDE YAŞLANMA” BAĞLAMINDA KENTSEL DÖNÜŞÜM İLE İLGİLİ DEĞERLENDİRMELERİ

Yıl 2020, Cilt: 20 Sayı: 46, 197 - 234, 26.05.2020

Emine Özmete , Bahadır Dinç

https://doi.org/10.21560/spcd.v20i54504.660460

Cited By: 6

Öz

Bu çalışma, yaşlı bireylerin göç ve yerinde yaşlanma bağlamında kentsel dönüşüme ilişkin görüşlerini ortaya koymak amacıyla yapılmıştır. Sanayileşme hareketi ile birlikte artan istihdamın ortaya çıkardığı konut ihtiyacının karşılanamaması kentlere göç eden bireylerin gecekondu tipi meskenler inşa etmelerine neden olmuştur. Son yıllarda artan kentsel dönüşüm uygulamaları, gecekondu bölgelerinde yaşayan bireyleri, özellikle de incinebilir bir grup olarak yaşlı bireyleri sosyal, psikolojik ve ekonomik anlamda etkilemeye başlamıştır. Bu çalışmada, önceki yıllarda yoğun sanayi faaliyetlerinin yapıldığı ve günümüzde büyük bir gecekondu nüfusunun yaşadığı İstanbul ilinin Beykoz ilçesinde bulunan Paşabahçe mahallesindeki yaşlı bireylerin kentsel dönüşüm sürecinden nasıl etkilendiklerinin belirlenmesi ve bu konudaki değerlendirmelerinin ortaya konulması amacıyla yürütülmüştür. Bu çalışmada nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Yarı yapılandırılmış olarak oluşturulan soru formu Paşabahçe mahallesinde yaşayan 30 yaşlı bireye derinlemesine görüşme yöntemi ile uygulanmış ve veriler elde edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre; yaşlı bireyler çoğu akrabalarından oluşan komşularıyla birlikte, komşuluk ilişkilerinin ve mahalle kültürünün sağlamış olduğu güvenli çevre içinde yaşamak istediklerini ifade etmişlerdir. Yaşlı bireylerin tamamına yakını bahçesi olan bir evde yaşadıklarını ve bahçenin kendileri için vazgeçilmez olduğunu belirterek apartmanda yaşamak istemediklerini açıklamışlardır. Yaşlı bireylerin her ne kadar altyapı, şehir hizmetleri ve planlı bir çevre olmasa da yaşadıkları yeri sevdikleri ve kentsel dönüşüm ile yaşam alanlarının değiştirilmesini istemedikleri belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kentsel Dönüşüm, Yerinde Yaşlanma, Göç ve Yaşlanma, Kentsel Bellek, Sosyal Destek

THE EVALUATONS OF THE ELDERLY ON URBAN TRANSFORMATION IN THE CONTEXT OF “MIGRATION” AND “LOCAL AGING”

Öz

This study was conducted to reveal the views of elderly individuals about urban transformation in the context of migration and aging in place. The inability to meet the housing needs caused by the increasing employment with the industrialization movement caused the migrants to the cities to build shanty houses. In recent years, increasing urban regeneration practices have started to affect social, psychological and economic aspects of individuals living in shanty towns, especially elderly individuals as a vulnerable group. In this study, the purpose of this study was to determine how the elderly individuals in the Paşabahçe neighborhood in Beykoz district of Istanbul province, where intensive industrial activities were carried out in the previous years and where there is a large shanty population, are affected by the urban transformation process. Qualitative research method was used in this study. The semi-structured questionnaire was applied to 30 elderly individuals living in Paşabahçe neighborhood by in-depth interview method and the data were obtained. According to the results of the research; The elderly individuals, along with their neighbors, most of whom were relatives, expressed that they wanted to live in a safe environment provided by neighborhood relations and neighborhood culture. Almost all of the elderly individuals stated that they live in a house with a garden and that the garden is indispensable for them and they do not want to live in the apartment. Although elderly people do not have infrastructure, city services and a planned environment, they like their place of residence and do not want to change their living spaces through urban transformation.

Anahtar Kelimeler

Urban Transformation, Aging in Place, Migration and Aging, Urban Memory, Social Support

Kaynakça

• Akkar, Z. M. (2006). Kentsel Dönüşüm Üzerine Batı’daki Kavramlar, Tanımlar, Süreçler ve Türkiye. Planlama Dergisi, 36(2), 29-38.
• Astin, F. and Long, A.f. (2009). Qualitative Resarch: An Overview. British Journal of Cardiac Nursing, 4(8), 390-393.
• Bacsu, J., Jeffrey, B., Abonyi, S., Johnson, ST., Novik, N., Martz, D. and Oosman, S. (2014). Healthy Aging in Place: Perceptions of Rural Older Adults. Educational Gerontology, 40(1), 327-337.
• Baş T., Akturan U. (2017). Derinlemesine Görüşme. İçinde: Sosyal Bilimlerde Bilgisayar Destekli Nitel Araştırma Yöntemleri, Ed.: Baş, T., Akturan, U., Seçkin Yayıncılık. Ankara. s: 113-117.
• Bogdan, R. C. and Biklen, S. K. (1992). Qualitative Research For Education: An Introdiction to Theory and Methods. Boston: Allyn and Bacon.
• Çelik, F. (2005). İç Göçler: Teorik Bir Analiz. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 14(2), 167-184. Erişim adresi: http://dergipark.ulakbim.gov.tr/cusosbil/article/view/5000001063/5000001754
• Esendemir, Ş. (2016). Türkiye’de Yerinde Yaşlanma ve Mekan Gerontolojisinin Temel Parametlerleri. Sosyoloji Dergisi, 36(1), 13-31.
• Evcil, N., Dökmeci, V. and Kıroğlu, G. B. (2006). Regional Migration in Turkey: Its directions and Determinants. 46th European Congress of the Regional Science Association. Greece.
• Glaser, B. (1978). Theoretical Sensitivity. San Francisco: University of California.
• Gözübüyük Tamer, M. (2017). Yaşlı Hastalarına Bakım Veren Kadınların Deneyimleri Işığında “Evde Bakım Hizmetinin” Değerlendirilmesi Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 26(1), s. 157-186 Erişim adresi: http://search.ebscohost.com/login.aspx?direct=true&db=a9h&AN=124258817&lang=tr&site=eds-live&authtype=ip,uid
• Hablemitoğlu, Ş. ve Özmete, E. (2010). Yaşlı Refahı. Ankara: Kilit Yayınları
• Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. (2008). Türkiye’nin Demografik Dönüşümü. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü.
• İmamoğlu, V. (2015). İleri Yaşlardaki Türklerin Yaşam Çevreleri ve Daha İyi Bir Yaşam İçin Öneriler. Journal of the Faculty of Architecture, 32(1), 105-119.
• Köroğlu, C. Z. ve Köroğlu, M. A. (2015). Mekanın Dönüşümü ve Yaşlılık Üzerine: Kentleşme ve Yaşlılık Olgusu. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 41(8), 812-821.
• Özmete, E. (2016). Türkiye Aktif ve Sağlıklı Yaşlanma Araştırması. Ankara: T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlığın Geliştirilmesi Genel Müdürlüğü.
• Özmete, E. (2017). Türkiye’de Kuşaklararası Dayanışmanın Değerlendirilmesi. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Phillips, D. R., Siu, O. L., Yeh, A. G. O. and Cheng, K. H. C. (2004). Factors Influencing Older Persons’ Residential Satisfaction In Big and Densely Populated Cities in Asia: A Case Study in Hong Kong. Ageing International, 29(1), 46-70.
• Rantz, M. J., Dorman Marek, K., Myra, A., Rebecca, A., Jhonson, D. O. ve Porter, R. (2005). Tiger Place: A New Future Of Older Adults. Journal of Nursing Care Quality, 20(1), 1-4.
• Rioux, L. (2005). The Well-Being of Aging People Living Their Own Homes. Journal of Enviromental Psychology, 25(1), 231-243.
• Sarıipek, D. (2016). Demographic Shift and Elderly Care in Turkey. Journal of Social Security 2(6), 93-112. Erişim adresi: http://dergipark.gov.tr/download/article-file/297671
• Sivam, A. and Karuppannan, S. (2000). Factors Influencing Old Age Persons’ Residential Satisfaction: A Case Study of South Australia. Sociology Conference, University of South Australia.
• Steels, S. (2015). Key Characteristics of age-friendly cities and communities: A review. Cities, 47(1), 45-52.
• Şentürk, M. ve Kurtkapan, H. (2017). Yaşlılığın Mekansallaşması: Kadıköy Moda’daki Bir Apartman Üzerine Nitel Bir Çalışma. Yaşlılık Çalışmaları Dergisi, 1(1), 4-19.
• Tekten Aksürmeli, Z. S. (2017). Yaşlılık Ekseninde Türkiye’de İç Göç ve Kent. Akademik Bakış Dergisi, 64(1), 703-716.
• Timmermann, S. (2012). To “Age in Place” or Not… That Is the Question. Journal of the Financial Service Professionals, 66(1), 24-26.
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2013). Nüfus Projeksiyonları, 2013-2075. Erişim Adresi: www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=15844
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). (2014). İstatistiklerle Yaşlılar. Ankara: TÜİK.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). (2017b). Temel İstatistikler. Ankara:TÜİK.
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2017c). Aile Yapısı Araştırması, 2016. Erişim Adresi: www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=21869
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2017a). İstatistiklerle Yaşlılar, 2016. Erişim Adresi: www.tuik.gov.tr/PdfGetir.do?id=24644
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), (2018). Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2017. Türkiye İstatistik Kurumu Haber Bülteni.
• United Nations. (2017). World Population Prospects. Erişim adresi: https://esa.un.org/unpd/wpp/Publications/Files/WPP2017_KeyFindings.pdf
• Ünalan Cöbek, P., Uzuner, A., Dinç, D. ve Çifçili, S. (2009). Bakıcıların Sesi; Yaşlılar ve Bakıcılık Hakkındaki Algı ve Tutumları. Türk Geriatri Dergisi, 21(1), 18-24.
• Weber, R.P. (1990). Basic Content Analysis. Newbury Park, CA: Sage Publications.
• Wiles, J. L., Neibing, A., Guberman, N., Reeve, J. and Allen, R. E. S. (2011). The Meaning of “aging in place” to Older People. The Gerontologist, 52(3), 357-366.
• World Health Organization. (2011). Global Health and Aging. Erişim adresi: http://www.who.int/ageing/publications/global_health.pdf
• Yakar, M. (2012). İç ve Dış Göçlerin Kırsalda Nüfusun Yaş Yapısına Etkisi: Emirdağ İlçesi Örneği. Coğrafi Bilimler Dergisi, 10(2), 129-149.
• Yaylagül, N.K. (2015). Yerinde Yaşlan(ama)ma: Kentsel Dönüşüm ve Yaşlılık. 8. Ulusal Yaşlılık Kongresi: Yerinde Yaşlanma. 66-71.