AN INVESTIGATION OF EQUAL ACCESSIBILITY TO JUSTICE FOR INDIVIDUALS WITH DISABILITIES: THE CASE OF VAN PROVINCE

Yıl 2020, Erişilebilirlik Özel Sayısı Cilt 2, 249 - 284, 31.12.2020

Abdurrahman Mengi

https://doi.org/10.21560/spcd.vi.818505

Öz

In international legal documents and national laws, the right of individuals to access justice in equal conditions, as well as many rights, are guaranteed. Thus, when individuals experience any negativity regarding their fundamental rights, legally determined fundamental rights come into play and their access to justice institutions becomes mandatory. Disability can be defined as the occurrence of a physical, mental and mental disability in individuals for any reason and the exposure of the individual affected by the disability to obstacles in many areas of her life. Disability restricts the individual's equal access to services for his / her fundamental rights in institutions such as health, education and justice. Since disabled people have limited access to justice, it is very important to identify the problems faced by disabled people in access to justice. No research conducted on equal access to justice for persons with disabilities in Turkey is almost negligible. Therefore, the purpose of this study was determined to examine the equal access status of physically, visually and hearing impaired individuals to the Van Court of Justice. The study group of the study consists of 15 disabled individuals living in Tusba, İpekyolu and Edremit districts of Van and were born in 2018 in need of access to justice. The data were obtained as a result of face-to-face interviews with the participants through semi-structured interviews over a four-month period. The data obtained from the participants were presented by descriptive analysis. It was found that the disabled individuals faced difficulties in equal access to the Van Court of Justice outdoors, did not receive adequate consultancy services indoors, and were exposed to discrimination regarding equal access to justice. Thus, it has been concluded that persons with disabilities cannot benefit from equal access to justice rights in terms of accessibility. Thus, in general the access to justice of persons with disabilities in Turkey for further research are suggested to new research.

Anahtar Kelimeler

Accessibility, Equal Access, Disabled İndividuals, Equal Access to Justice, Discrimination

ENGELLİ BİREYLERİN ADALETE EŞİT ERİŞİLEBİLİRLİK KONUSUNUN İNCELENMESİ: VAN İLİ ÖRNEĞİ*

Öz

Engellilik, herhangi bir nedenle bireylerde fiziksel, ruhsal, zihinsel olarak bir yetersizliğin meydana gelmesi ve yetersizlikten etkilenen bireyin, yaşamının birçok alanında engellere maruz kalması olarak tanımlanabilir. Engellilik durumu bireyin, sağlık, eğitim ve adalet gibi kurumlarındaki temel haklarına yönelik hizmetlere eşit erişimini sınırlı kılmaktadır. Engelli bireylerin adalete erişimi sınırlı olduğu için engellilerin adalete erişim konusunda yaşadığı sorunların tespiti oldukça önemlidir. Türkiye’de engellilerin adalete eşit erişimi konusunda yapılan araştırmalar yok denecek kadar azdır. Dolayısıyla bu araştırmanın amacı, bedensel, görme ve işitme engelli bireylerin Van Adalet Sarayına eşit erişim durumlarının incelenmesi olarak belirlenmiştir. Araştırmanın çalışma grubu Van ilinin Tuşba, İpekyolu ve Edremit ilçelerinde yaşayan ve 2018 yılı içinde adalete erişim ihtiyacı doğan toplamda 15 engelli bireyden oluşmaktadır. Veriler yarı yapılandırılmış görüşmeler yoluyla katılımcılarla yüz yüze görüşme sonucu ve dört aylık süreçte elde edilmiştir. Katılımcılardan elde edilen veriler betimsel analize tabi tutularak sunulmuştur. Engelli bireylerin Van Adalet Sarayına eşit erişim konusunda dış mekânda güçlükler ile karşılaştıklarına, iç mekânda yeterli danışmanlık hizmeti almadıklarına, adalete eşit erişim konusunda ayrımcılığa maruz kaldıklarına ilişkin bulgulara ulaşılmıştır. Böylece, engelli bireylerin adalete eşit erişim haklarına erişebilirlik bağlamında yararlanamadıkları sonucuna ulaşılmıştır. Dolayısıyla, ileri araştırmalar için engelli bireylerin adalete erişimi konusunda Türkiye geneli yeni araştırmaların yapılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Erişilebilirlik, Eşit Erişim, Engelli Bireyler, Adalete Erişim Hakkı, Ayrımcılık

Kaynakça

• Akşit, M. A., Kuşku M., Oktay, G., Şaylıgil, Ö. (2018). Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşmenin Sorgulanması, Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Yenidoğan Dergisi No. 2018/2 https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/747263/adresinden erişildi.
• Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı. (2012). 2013-2017 Stratejik Planı. Ankara: Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı http://www.sp.gov.tr/tr/stratejik-plan/s/377/Aile+ve+Sosyal+Politikalar+Bakanligi+2013-2017/adresinden erişildi.
• Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonu. (2018, 11 Ağustos). Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı. Erişim Tarihi: 11 Ağustos 2018, https://www.avrupa.info.tr/ tr/avrupa-birligi-temel-haklar-bildirgesi-708.
• Avrupa Birliği Genel Sekreterliği. (2011). Avrupa Birliği’nin İşleyişi Hakkında Antlaşma. Erişim Tarihi: 11 Ağustos 2018, https://www.ab.gov.tr/files/ pub/antlasmalar.pdf.
• Baltacı, A. (2017). Nitel Veri Analizinde Miles-Huberman Modeli, Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (AEÜSBED), Cilt 3, Sayı 1, Sayfa 1-15.
• Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesi, Karar Sayısı: 2009/15137 Resmî Gazete/Sayı: 27288
• Burcu, E. (2007). Türkiye’de Özürlü Birey Olma Temel Sosyolojik Özellikleri ve Sorunları Üzerine Bir Araştırma, Hacettepe Üniversitesi Yayınları, Ankara.
• Çelik, H., Başer Baykal, N. ve Kılıç Memur, H. N. (2020). Nitel veri analizi ve temel ilkeleri. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi – Journal of Qualitative Research in Education, 8(1), 379-406. doi:10.14689/issn.2148-2624.1.8c.1s.16m.
• Çopuroğlu, Y. C. & Mengi A. (2014). Toplumsal dışlanma ve otizm. [Social exclusion and autism]. Turkish Studies, 9(5), 607-626, doi: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.6708.
• Engelliler Hakkına İlşkin Sözleşme [EHİS], (2006). https://humanrightscenter.bilgi.edu.tr/media/uploads/2015/08/03/EngellilerinHaklarinaIliskinSozlesme.pdf adresinden erişildi.
• Maxwell, J. A. (1992). Understanding in qualitative research. Harvard Educational Review, 62, 979-1000.
• Mengi, A. (2014). Sosyolojik boyutlarıyla otizm [Sociological dimensions of autism] (Doktora tezi). Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Mengi, A. (2019). Sosyal bilgiler ders kitabı ve öğretim programının engellilik açısından incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 20(4), 707-736. doi:10.21565/ozelegitimdergisi.123456
• Özgül, H. (2014). Erişilebilirlik. Erişim Tarihi: 11 Ağustos 2018, http://www. tohad.org/tohad/erisilebilirlik/.
• Türkiye İstatistik Kurumu [Turkish Statistical Institute] (2002). Türkiye özürlüler araştırması. (2002). https://kutuphane.tuik.gov.tr/pdf/0014899.pdf adresinden edinildi.
• World Health Organization [WHO] (2011). World report on disability. Retrieved from https://www.who.int/disabilities/world_report/2011/en/ adresinden erişildi.
• Yalçın, B. (2004). Basılı Yayınlarda Özürlülük İmajı: Tutumun Etkileri Hakkında İnceleme, Öz-Veri Cilt 1 Sayı (1), s111-128.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (5. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (6. Baskı).Ankara: Seçkin Yayıncılık.