AİLE MAHKEMELERİNDE GÖREV YAPAN SOSYAL ÇALIŞMACILARIN BOŞANMA OLGUSUNA İLİŞKİN DÜŞÜNCELERİ ÜZERİNE NİTEL BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2022, Cilt: 22 Sayı: 57, 825 - 862, 16.12.2022

Tuğba Yüce , Ömer Miraç Yaman

https://doi.org/10.21560/spcd.vi.990349

Öz

Bu araştırma, yaptıkları işin içeriği gereği sürekli olarak boşanma olgusunu deneyimlemekte olan veya deneyimlemiş ailelerle çalışan ve Aile Mahkemelerinde görev yapan sosyal çalışmacıların, çalışma sürecinde edindikleri deneyimler çerçevesinde boşanma olgusuna ilişkin düşüncelerini, görüş ve önerilerini ortaya koymak amacıyla yapılmıştır. Nitel araştırma deseninin kullanıldığı bu araştırma kapsamında İstanbul iline bağlı adliyelerde en az bir yıldır görev yapan 24 sosyal çalışmacı ile derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Saha araştırmasından elde edilen veriler 3 ana tema ve onların altında yer alan alt temalar çerçevesinde ele alınmıştır. Araştırmada elde edilen bulgular incelendiğinde; verilerin, sosyal çalışmacıların boşanma hakkındaki düşünceleri, çiftleri boşanmaya götüren sebeplerin neler olduğuna dair görüşleri, boşanmaların azalmasında topluma ve devlete ne gibi görevler düştüğüne ilişkin ifadeleri ve boşanma aşamasında olanlara tavsiyelerini içeren başlıklar altında toplandığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Aile Mahkemesi, sosyal çalışmacı, boşanma olgusu

A QUALITATIVE RESEARCH ON THE OPINIONS OF THE SOCIAL WORKERS EMPLOYED IN FAMILY COURTS ON THE PHENOMENON OF DIVORCE

Öz

This study was carried out in order to reveal the thoughts, opinions and suggestions of the social workers, who work with families who are constantly experiencing or have experienced the phenomenon of divorce due to the content of their work, and who work in Family Courts, within the framework of their experiences during the working process. The qualitative research patterns were used in this study, and under the study, in-depth interviews were made with 24 social workers who have served at least for one year in the courthouses affiliated to Istanbul province. The findings obtained from the field survey were handled around 3 main themes. When the findings obtained in the research are examined; It was seen that the data were collected under the headings of social workers' opinions about divorce, their views on the reasons that led couples to divorce, their statements about the duties of society and the state in reducing divorces, and their advice to those who are in the divorce phase.

Anahtar Kelimeler

Family Court, social worker, divorce phenomenon

Kaynakça

• 2003 tarih ve 4787 Sayılı Aile Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yargılama Usullerine Dair Kanun.
• Abalı, S. (2006). Boşanmak İçin Başvuran Kadınların Evlilikteki Cinsel Yaşamlarını Boşanma Nedeni Olarak Görme Durumları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Adak, N. (2013). Evlilik Dışı Birlikte Yaşam Çiftleri Evliliğe Hazırlar mı?. Uluslararası Katılımlı 7. Ulusal Sosyoloji Kongresi. Yeni Toplumsal Yapılanmalar: Geçişler, Kesişmeler, Sapmalar. Bildiri Kitabı 3. Editör Muammer Tuna. Muğla. 265-273.
• Altunışık, R., Coşkun, R. ve Yıldırım, E. (2017). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri: SPSS Uygulamalı. Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
• Arıkan, Ç. (1996). Halkın Boşanmaya İlişkin Tutumları Araştırması. Ankara. T.C Başbakanlık ve Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı.
• Arpacı, F., Tokyürek, Ş. ve Şanlı N. (2013). Boşanmaların Azaltılması ve Ailenin Korunmasına Yönelik Görüşler. Uluslararası Aile Çocuk ve Eğitim Dergisi. 1 (2), 36-55.
• Atamtürk, E. (2010). Aile Mahkemeleri Uygulamalarında Yaşanan Sorunların Aile Mahkemesi Uzmanlarının Tükenmişlik Düzeylerine ve İş Doyumlarına Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Hizmet Anabilim Dalı. Ankara.
• Ayhan, S. (2018). Sebep ve Sonuçlarıyla Türkiye'de Boşanma Sorunu. Strateji Düşünce ve Analiz Merkezi.
• Battal A. (2008). Boşanma Sebepleri. Bilimsel Araştırma Projesi Uygulama Sonuçları. T. C. Başbakanlık Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü. İstanbul.
• Başaran, E. (2013). Ailenin İşleyişi veya Gerçekleştirimi. İçinde Mustafa Aydın (Ed.) Sistematik Aile Sosyolojisi. Konya: Çizgi Kitabevi.
• Bayer, A. (2018). Ailede Yaşanan Anlaşmazlıklar ve Çözüm Önerileri. ANTAKİYAT/Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 1 (2), 215-234.
• Berg, L. B. ve Lune, H. (2015). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Konya: Eğitim Kitabevi.
• Binay, M. (2018). Türkiye'de Boşanma Nedenlerinin Analizi ve Alternatif Uyuşmazlık Yöntemleri. Ombudsman Akademik. 9, 237-267.
• Booth, A. ve White, L. (1980). Thinking About Divorce. Journal of Marriage and The Family. 3, 605-616.
• Campbell, G. (2012). Evliliğe Karşı-Bir İlişkinin Sosyal, Yasal, Ekonomik ve Psikolojik Sonuçları. (Çev. Habibe Şentürk). İstanbul: Geoaktif Yayınları.
• Can, Y. ve Aksu N. B. (2016). Boşanma Sürecinde ve Sonrasında Kadın. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. 15 (58), 888-902.
• Clarke-Steward, A. ve Brentino, C. (2006). Divorce: Causes and Consequences. New Haven: Yale University Press.
• Çapcıoğlu, İ. (2018). Sekülerleşen Toplumda Bireyselleşen Aile. Turkish Studies. 13 (2), 19-34.
• Çiçek, Z. (2014). Boşanmanın Sosyolojik Analizi: Denizli Kenti Örneği. Doktora Tezi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Sosyoloji Anabilim Dalı. Pamukkale Üniversitesi. Denizli.
• Demirel, R. (2020). Toplumsal Cinsiyet Bağlamında Erkeklerin Boşanma Deneyimlerine İlişkin Nitel Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Konya.
• Doğan, Ş. (2016). Boşanma Nedenlerine Yönelik Tutumlar: Boşanmayı Artırıcı veya Engelleyici Faktörlere Yönelik Tutum Ölçeği Geliştirme Çalışması. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştirmalari Dergisi. 5 (4), 991-1011.
• Ergin, H. (2004). Eşler Arası İletişim Çatışmaları. Haluk Yavuzer (Editör). Evlilik Okulu. Birinci Basım. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Erkal, M. E. (2006). Sosyoloji. (13. Baskı). İstanbul: Der Yayınları.
• Gaulier, B., Margerum, J., Price, A. J., Windell, J. (2007). Defusing The High-Conflict Divorce. California: Impact Publishers.
• Geniş, M., Toker, B. ve Şakiroğlu, M. (2019). Boşanmanın Çocuklara Etkisi, Çocuğa Söylenmesi ve Ebeveyn Yabancılaşması: Derleme Çalışması. Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi. 3 (3), 190-199.
• Gladding, S. T. (2002). Aile Terapisi: Tarihi, Kuram ve Uygulamaları. Ed. İbrahim Keklik ve İbrahim Yıldırım. Ankara: Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Derneği.
• Hamamcı, Z., Buğa, A. ve Duran, Ş. (2011). Üniversite Öğrencilerinin Evlilik Yaşantısı ile İlgili Bilgi Kaynaklarının ve Evlilik Öncesi Eğitim İhtiyaçlarının İncelenmesi. Aile ve Toplum. 7 (26), 33-50.
• İnan Kırmızıgül, E. (2014). Yeni Evlenecek Çiftlerin Evliliğe Yönelik Görüşleri İle Üreme Sağlığı Bilgi ve Gereksinimleri. Yüksek Lisans Tezi. Yıldırım Beyazıt Üniversitesi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Hemşirelik Anabilim Dalı. Ankara.
• Kalaman, S. ve Çeli̇k, F. (2019). Türkiye'deki Evli Bireylerin Sosyal Medya Kullanımlarının Evlilikleri Üzerine Etkisi: Nitel Bir Araştırma. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi. 13 (19), 424-453. DOI: 10.26466/opus.589684
• Kara, B. ve Doğan, S. (2018). Türk Aile Yapısında Boşanma Nedenleri: Aksaray İli Örneği. Uluslararası Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi. 1 (2), 48-66.
• Karasar, N. (2013). Bilimsel Araştırma Yöntemi. (25. Baskı). Ankara: Nobel.
• Köroğlu, T. (2013). Üniversite Gençliğinin Evlilik, Aile Ve Boşanma Konusundaki Düşünce ve Görüşleri Üzerine Sosyolojik Bir Araştırma: Karabük Üniversitesi Örneği. Yüksek Lisans Tezi. Karabük: Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyoloji Anabilim Dalı.
• Kutlar, A., Erdem, E. ve Aydın, F. F. (2012). Kadınların İşgücüne Katılması ile Doğurganlık, Boşanma ve Ücret Haddi Arasındaki İlişki: Türkiye Üzerine Bir Araştırma. Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi. 7 (1): 149-168.
• Küçükcan, T. (2011). Toplumun Kültür Politikaları ve Medyanın Kültürel Süreçlere Etki Algısı Araştırması. Ankara: SETA.
• Levinger, G. (1970). Marital Cohesiveness and Dissolution: An Integrative Review. Families In Crisis. New York: Harper and Row Publishers. 107-132.
• McDaniel, B. T., Coyne, S. M. ve Holmes, E. K. (2012). New Mothers And Media Use: Associations Between Blogging, Social Networking, And Maternal Well-Being. Maternal And Child Health Journal. 16 (7), 1509-1517.
• Merriam S. B. (2013). Nitel Araştırma: Desen ve Uygulama İçin Bir Rehber. Turan, S. (Ed.) Ankara: Nobel.
• Nazlı, S. (2012). Aile Danışmanlığı. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Ottaway, A. K. C. (1968). Education and Society: An Introduction to the Sociology of Education. London: Routledge and Kegan Paul.
• Özel, Ç. ve Tatar E. (2008). Aile Mahkemelerinin Yapısı ve Kararları Üzerine Genel Bir Değerlendirme. Sosyoekonomi Dergisi. 1, 49-88.
• Özgüven, İ. E. (2001). Ailede Yaşam ve İletişim. Ankara: Pedrem Yayınları.
• Özuğurlu, K. (2006). Eşlerde Problem Çözme. Ana – Baba Okulu (12. Baskı). İçinde (201-219). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Rose, P., Beeby, J. ve Parker, D. (1995). Academic Rigour İn The Lived Experience Of Researchers Using Phenomenological Methods İn Nursing. Journal of Advanced Nursing. 21 (6). 1123-1129.
• Sahler, Z. J. O. (1987). Understanding and Caring for The Child in Crisis. When Children Suffer: A Sourcebook for Ministry with Children in Crisis. Lester, A. D. (Ed.). Pennsylvania: The West-minster Press.
• Saygılı, S. (2005). Ruhen ve Bedenen Sağlıklı Çocuk Yetiştirmek. İstanbul: Hayat Yay.
• Sürerbiçer, F. S. (2008). Boşanmış Bireylerin Deneyimlerine Göre Evlilik Eğitimi Gereksinimi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Eğitimin Kültürel Temelleri Anabilim Dalı. Yaşam Boyu Öğrenme Bilim Dalı. Ankara.
• Şentürk Dızman, Z. (2019). Sosyal Medyanın Boşanmaya Etkileri. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi. 6 (4), 548-555.
• Tarhanacı, M. (2017). Boşanma Avukatlarının Anlatısıyla Trabzon’da Aile ve Boşanma Olgusu. İMGELEM. 1, 89-120.
• T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü (2014). Türkiye Boşanma Nedenleri Araştırması. İstanbul.
• T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı. (ASAGEM) (2009). Boşanma Nedenleri Araştırması. Ankara: T. C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı.
• T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı. (ASAGEM) (2011). Türkiye'de Aile Yapısı Araştırması. Ankara: T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı.
• Timurturkan, M. (2018), Aile Birliğinin Bozulması: Boşanma ve Yeniden Evlenme. Adak, N. (Ed.) Değişen Toplumda Değişen Aile. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Türkarslan, N. ve Yurtkuran, S. (2007). Üniversite Son Sınıf Öğrencilerinin Evliliğin Kuruluşuna İlişkin Görüş ve Düşünceleri. Ankara: T.C. Başbakanlık Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü Yay.
• Türkarslan, N. ve Suleymanov, A. (2010). Üniversite Son Sınıf Öğrencilerinin Evlilik Konusundaki Görüş ve Düşünceleri Azerbaycan ve Türkiye Karşılaştırması. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi. 5, 54-67.
• Uğur, S. B. (2014). Günümüzde Kadının Boşanma Deneyimleri: Akademisyen Kadınlar Üzerine Bir Araştırma. Mediterranean Journal of Humanities. 4 (2), 293-326.
• Yıldırım, N. (2004). Türkiye'de Boşanma ve Sebepleri. Ahmet Yesevi Üniversitesi Mütevelli Heyet Başkanlığı. 28, 59-81.
• Yıldırım, S. (2020). Boşanma Sebepleri Üzerine Bir Araştırma. Sosyoloji ve Psikoloji Araştırmaları. 13-43.
• Yıldırım A. ve Şimşek H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. 10. Baskı. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, Ş. ve Baydur, H. (2017). Boşanma Sürecinde Sosyal Hizmet Uygulamaları. İçinde Yücel, D., Gönültaş M. B. (Ed.) Adli Sosyal Hizmet: Yaklaşım ve Müdahale. (ss.2-12) Ankara: Nobel.