Öğrenen Örgütlerde Lider ve Lider Üye Etkileşiminin Rolü: Kamu Örneği

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 14, 42 - 57, 13.12.2021

Seda Mumlu Karanfil

https://doi.org/10.25069/spmj.956145

Öz

Giriş: Kamu ve özel sektör işletmeleri, bilgi çağı olan günümüzde gelişmek ve başarılı olabilmek için bilgiye önem vermektedirler. Bilgi, belirsizliklerin hüküm sürdüğü bir ortamda işletmeler için büyük önem taşımaktadır. İşletmelerin günümüzde yaşanan hızlı değişimlere ayak uydurabilmesi için bilgiyi üretmeleri, elde etmeleri, paylaşmaları ve uygulamaya koyabilmeleri gerekmektedir. Literatürde, işletmelerin değişim süreci öğrenen örgütler olarak ifade edilmektedir. Öğrenen örgüt, işletmenin yaşadıklarından ders çıkararak bu dersi çevreye uyum için kullanması, personelini bu süreçte geliştirerek değişim gerçekleştirmesi, yenilenen dinamik bir yapı haline gelmesini ifade etmektedir. Öğrenen örgütlerin varlığı, çalışanların, takımların ve yönetimin aktif katılımını gerektirmektedir. Bu süreçte işletmeler hedeflenen amaçlara ulaşmayı sağlayacak bir lidere ihtiyaç duymaktadırlar. Çalışan ve lider arasındaki ilişkinin kalitesi çalışanın kendisinden beklenen rolleri gerektiği gibi gerçekleştirebilmesi açısından önemlidir. Amaç: Lider-üye etkileşimi ve öğrenen örgüt algısının birbirleriyle ilişkilisi ve lider-üye etkileşiminin öğrenen örgüt algısı üzerindeki etkisinin belirlenmesi amaçlanmaktadır. Yöntem: Çalışma kapsamında nicel bir araştırma yapılmakta ve veri toplama yönetimi olarak anket yöntemi kullanılmaktadır. Lider-Üye etkileşimini ölçmek amacı ile Scandura ve Graen (1984)’ in LMX-7 ölçeği ve çalışanların öğrenen örgüt algısını belirlemek amacı ile Watkins ve Marsick (1997)’in “Öğrenen Örgüt Boyutları” Anketi kullanılmıştır. Sonuç: Çalışanların lider üye etkileşimi algıları ve öğrenen örgüt algıları arasında anlamlı ve pozitif bir ilişkilerin bulunduğu ve lider üye etkileşimi algısının öğrenen örgüt algısını pozitif etkilediği tespit edilmiştir. Yapılan farklılık analizi sonucunda lider üye etkileşimi ve öğrenen örgüt algısı cinsiyet, medeni durum, yaş, eğitim durumu, statü ve çalışma süresine göre anlamlı bir farklılık göstermediği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Öğrenen örgüt, lider üye etkileşimi, liderlik, örgütsel değişim, kamu da değişim

The Role of Leader and Lead Member Interaction in Learning Organizations: The Public Example

Öz

Introduction: With technological developments, globalization and increased competiveness, the changing needs of businesses have come to the forefront in todays every changing economy. Change takes place in businesses that can produce, obtain, share and apply information. This process, which leads to changes in businesses, is defined as ‘learning organization’ in the literature. Learning organization means that the business learns the lessons from its experiences and uses this lessons to adapt to its chnaging environment. The active participation of all employees management in the organization is critical to the change process. For this reason employees need to beaware of their contribution to organizational learning, to adapting to change and to the motivation need for effcetive change. Leaders are the people who will initiate change in businesses and enable all employees/members to participate effectively in the change process. Leader ensure that the business can achieve the goals of the business through others. A Leader, is a person who influences and directs others in order to achieve organisational, personal and group goals. According to the leader member approach,different relationships are established across the organisation that influences how change can be implmented.
Aim: In this context there will be an examination of the relationship between the leader member relationship/interaction as part of the learning organization. Perception, attitudes and the effect of leader/employeer interaction on the learning organization will be examined as part of this research. Method:Data has been collected though targeted surveys. With the Scandura and Graen (1984) 's LMX-7 scale used to measure Leader-Member interaction. The Watkins and Marsick's (1997) "Learning Organization Dimensions" Questionnaire will be used to measure employees' perception of a learning organization. Findings: the research reveals that that there is a significant and positive relationship between employees' perceptions of leader member interaction and the learning organization. As a result of the regression analysis, it was concluded that the perception of leader member interaction has a significant effect on the perception of learning organization. With 13% of the change in employees' perception of a learning organization is explained by leader member interaction. Finally, as a result of the analysis, no differentiation was found in the leader member interaction and learning organization perception based demographic analysis on education, age, gender, etc.

Anahtar Kelimeler

Leader member interaction, learning organization, change, organizational change, change in public.

Kaynakça

• Argyris, C., & Schön, D. A. (1997). “Organizational Learning: A Theory Of Action Perspective”. Reis, (77/78), 345-348.
• Arıkan, S. (1999). “Öğrenen Örgütlerde Liderliğin Rolü Ve Önemi”.Hacettepe Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(2), 17-34.
• Arslan, R., & Demirci, K. (2015). “Örgütlerde Öğrenen Örgüt Kültürüne İlişkin Algıların Örgütsel Bağlılık Üzerine Etkisi Ve Kamu Kurumunda Bir Uygulama”. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 43(1), 24-38.
• Ayden, C., & Düşükcan, M. (2002). “Örgütsel Öğrenme Kavramı Ve Öğrenme Engellerinin Giderilmesinde Örgüt Kültürü Ve Liderliğin Rolü” Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2(4), 120-139.
• Ayhan, U. (2010).” Öğrenen Örgütler Ve Kamu Kuruluşları”. Sayıştay Dergisi Danışma Kurulu, 77.
• Basım, N., Şeşen, H., Meydan, C. H., & Yönetim, S. Y. B. B. S. (2009). “Öğrenen Örgüt Algısının Örgüt İçi Girişimciliğe Etkisi: Kamuda Bir Araştırma”. Ankara Üniversitesi Sbf Dergisi, 64(03), 27-44.
• Bayraktaroğlu, S., & Kutanis, R. Ö. (2002). “Öğrenen Kamu Örgütlerine Doğru”. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (3), 51-65.
• Burns, J. Z., & Otte, F. L. (1999). “Implications Of Leader Member Exchange Theory And Research For Human Resource Development Research”. Human Resource Development Quarterly, 10(3), 225-248.
• Ceylan, E., & Kahya, V. (2019). “Lider-Üye Etkileşimi İle İş Doyumu Arasındaki İlişkide Öğrenen Organizasyonun Düzenleyici Rolü- Relatıonshıp Between Leader-Member Exchange and Job Satisfactıon With Mediatıng Role of Learnıng Organization”. The Journal, 12(68).
• Çekmecelioğlu, H. G., & Ülker, F. (2014). “Lider-Üye Etkileşimi Ve Çalışan Tutumları Üzerindeki Etkisi: Eğitim Sektöründe Bir Araştırma”. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (28), 35-58.
• Dinçer, Ömer, And Cevdet Yılmaz.(2003), “Kamu Yönetiminde Yeniden Yapılanma 1: Değişimin Yönetimi İçin Yönetimde Değişim”, Tc Başbakanlık. Ss. 32.
• Dyer, M. G. (1983). “The Role Of Affect İn Narratives”. Cognitive Science, 7(3), 211-242.
• Fiol, C. M., & Lyles, M. A. (1985). “Organizational Learning”. Academy Of Management Review, 10(4), 803-813.
• Flood, R. L. (2002). Rethinking The Fifth Discipline: Learning Within The Unknowable. Routledge.
• Garvin, D. A. (1993). “Building A Learning Organization”. Harvard Business Review, 71 (4).
• Gerstner, C. R., & Day, D. V. (1997). “Meta-Analytic Review Of Leader–Member Exchange Theory: Correlates And Construct İssues”. Journal Of Applied Psychology, 82(6), 827.
• Graen, G. B., & Scandura, T. A. (1987). “Toward A Psychology Of Dyadic Organizing”. Research İn Organizational Behavior.
• Güçlü, N., & Şehitoğlu, E. T. (2006).” Örgütsel Değişim Yönetimi”. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, (13), 240-254.
• Islam, T., Ahmad, U. N. U. B., & Ahmed, I. (2013).” Organizational Learning Culture And Leader-Member Exchange Quality”. The Learning Organization, 20(4/5), 322-337.
• Joo, B. K. (2010). “Organizational Commitment For Knowledge Workers: The Roles Of Perceived Organizational Learning Culture, Leader–Member Exchange Quality, And Turnover İntention”. Human Resource Development Quarterly, 21(1), 69-85.
• Joo, B. K. (2012). “Leader–Member Exchange Quality And İn-Role Job Performance: The Moderating Role Of Learning Organization Culture”. Journal Of Leadership & Organizational Studies, 19(1), 25-34.
• Karanfil, S. M., & Tüzüner, V. L. (2019). “Kamu Kurumlarında Değişim Öncüsü: Dönüştürücü Lider”. Strategic Public Management Journal, 5(9), 1-14.
• Kılıç, E. D., Üstün, A., & Önen, Ö. (2011). “Öğrenen örgütlerde etkili liderlik: Burdur örneği”. Educational Policy Analysis and Strategic Research, 6(1), 5-22.
• Koçel, T. (2011), “İşletme Yöneticiliği”, (13.Baskı), İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
• Kotter, J. P. (1999), “Değişim”,(Çev.) Meral Tüzel Koçel, İstanbul: Mess Yayınları, 11-27
• Liden, R. C., Sparrowe, R. T., & Wayne, S. J. (1997). “Leader-Member Exchange Theory: The Past And Potential For The Future”. Research in Personnel And Human Resources Management, 15, 47-120.
• Liden, R. C., & Graen, G. (1980). “Generalizability Of The Vertical Dyad Linkage Model Of Leadership”. Academy of Management Journal, 23(3), 451-465.
• Marsick, V. J., & Watkins, K. E. (2003). “Demonstrating The Value Of An Organization's Learning Culture: The Dimensions Of The Learning Organization Questionnaire”. Advances İn Developing Human Resources, 5(2), 132-151.
• Masood, S. A., Dani, S. S., Burns, N. D., & Backhouse, C. J. (2006), “Transformational Leadership And Organizational Culture: The Situational Strength Perspective. Proceedings Of The Institution Of Mechanical Engineers”, Part B: Journal Of Engineering Manufacture, 220(6), Ss. 942.
• Öneren, M. (2012). “İşletmelerde Öğrenen Örgütler Yaklaşımı”. Uluslararası Yönetim İktisat Ve İşletme Dergisi, 4(7), 161-176.
• Recardo, R. J. (1995), “Overcoming Resistance To Change”, National Productivity Review, 14(2), Ss. 9.
• Senge, P. M. (2010). Beşinci Disiplin, Çev. İldeniz,A.,Doğukan, A., Pala, B.11.Yapı Kredi Yayınları. 19. Baskı
• Senge, P. M. (2006). “The Fifth Discipline: The Art And Practice Of The Learning Organization”. Broadway Business.
• Scandura, T. A., & Graen, G. B. (1984). “Moderating Effects Of İnitial Leader–Member Exchange Status On The Effects Of A Leadership İntervention”. Journal Of Applied Psychology, 69(3), 428.
• Scandura, T. A., & Pellegrini, E. K. (2008). “Trust And Leader—Member Exchange: A Closer Look At Relational Vulnerability”. Journal Of Leadership & Organizational Studies, 15(2), 101-110.
• Söylemez, M., & Tolon, M. (2019). “ Dönüşümsel Liderliğin Sosyal Sermayeye Etkisinde Lider Üye Etkileşiminin Aracılık Rolü”. İşletme Araştırmaları Dergisi, 11(1), 372-389.
• Yanar Bayram, B. (2016). Örgütsel Öğrenme Sürecinde, Örgüt Kültürünün Çalışanların Öğrenen Örgüt Algılarına Etkisi: Güres Group, Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü (Doctoral Dissertation, Yüksek Lisans Tezi, Manisa).
• Yılmaz, M. (2011). “Bilgi Yönetimi Ve Örgütsel Öğrenme İlişkisi: Kavramsal Bir Yaklaşım”. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 46, 313-332.
• Yılmazöz, M. (2009). “Türkiye’de Kamu Personel Yönetimi Sorunu”, Maliye Dergisi, 157, 293-302.
• Yukl, G. (1989). “Managerial Leadership: A Review Of Theory And Research”. Journal Of Management, 15(2), 251-289.
• Zel, U. (2006). Kişilik Ve Liderlik, 2nci Basım, Ankara, Nobel Yayınları.