LİSE ÖĞRENCİLERİNİN SPORA KATILIM GÜDÜLERİNİN FARKLI DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2018, Cilt: 16 Sayı: 4, 225 - 235, 26.12.2018

Zekihan Hazar , Gönül Tekkurşun Demir , Berna Can

Öz

Bu araştırmanın
amacı: lise öğrencilerinin “spora katılım güdülerinin” farklı değişkenlere göre
incelenmesidir. Bu araştırma için tarama deseni kullanılmış, örneklem seçiminde
ise maksimum çeşitlilik örnekleme yöntemi benimsenmiştir. Bu doğrultuda
araştırmanın çalışma grubunu, 2017-2018 eğitim öğretim döneminde Niğde İl Milli
Eğitim Müdürlüğüne bağlı merkez liselerde öğrenim gören öğrenciler
oluşturmaktadır. Katılımcıların %60,3’ü kadın (n=179), %39,7’si erkektir
(n=118). Katılımcıların %10,4’ü 14 yaş (n=31), %42,4’ü 15 yaş (n=126), %35,7’si
16 yaş (106), %11,4’ü 17 yaş (34) grubundadır. Araştırmada veri toplama aracı
olarak 2001 yılında Oyar ve ark. tarafından geçerlilik ve güvenilirlik
çalışması yapılan Spora Katılım Güdüsü Ölçeği kullanılmıştır. Elde edilen
veriler SPSS 24.0 paket programı kullanılarak çeşitli analizler yapılmıştır. Araştırma
bulgularına göre katılımcıların ölçekten almış oldukları toplam puanlarının
aktif spor yapıp yapmama ve okul türü değişkenleri arasında istatistiksel
olarak anlamlı düzeyde farklılık gösterdiği tespit edilirken; cinsiyet, yaş,
anne eğitim durumu, baba eğitim durumu, anne mesleki durum ve baba mesleki durum
değişkenleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmamıştır.
Sonuç olarak; araştırma kapsamında ele alınan bağımsız bütün değişkenlerde
katılımcıların spora katılım güdülerinin olumlu yönde olduğu görülmektedir.
Özellikle istatistiksel olarak anlamlı farklılığın aktif olarak spor yapanlar
ile spor lisesinde öğrenim görenler lehine olması spor yapma ile spora
güdülenme arasındaki pozitif ilişkiyi ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Beden eğitimi, güdü, güdülenme

Kaynakça

• Ada E.N, (2011). “ Beden Eğitimi Derslerinde Güdüsel İklim ve Güdülenmenin Optimal Performans Duygu Durumu Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi”. Doktora Tezi, Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. İzmir.
• Altıntaş A. (2010) “Sporcuların Hedef Yönelimleri, Güdüsel İklimleri ve Algılanan Fiziksel Yeterliklerinin Cinsiyete ve Deneyime Göre Karşılaştırılması”. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Ankara
• Aracı H. (200). “Okullarda Beden Eğitimi”. Ankara, Bağırgan Yayınevi.
• Aşçı, H., Kirazcı S., (2014) “Spor Bilimlerine Giriş” (Ed. Nevzat MİRZEROĞLU). Ankara: Spor Yayınevi ve Kitap Evi
• Bucher CA, Koenig CR, (1983). “Method and Material for Secondary School Phycial Education”. Saint Louis: The C.V. Mossey Company.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.,E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2016). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Cresswell, S., Hodge, K., Kıdman, L. (2003). “Intrinsic motivation in youth sport: Goal orientations and motivational climate”. Journal of Physical Education New Zealand, 36: 1, 15-26.
• Çamlıyer H, (1999). “Eğitim Bütünlüğü İçinde Çocuk Hareket Eğitimi ve Oyun”. Can Ofset Basım, İzmir.
• Danışman İ.H.A. (2011). “Bireysel ve Takım Sporları Yapan Öğrencilerin Güdüsel Yönelimlerinin Kaygı Düzeylerine Etkilerinin Araştırılması”. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Beden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı Sporda Psiko-Sosyal Alanlar Programı. Ankara.
• Duda, J. L., Fox, K. R., Bıddle, S. J. H., Armstrong, N. (1992). “Children’s achievement goals and beliefs about success in sport”. British Journal of Educational Psychology, 62, 313-323.
• Duman S, Kuru E. (2010). “Spor Yapan ve Spor Yapmayan Türk Öğrencilerin Kişisel Uyum Düzeylerinin Belirlenmesi ve Karşılaştırılması”. Niğde Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi Cilt 4, Sayı 1. Niğde.
• Engür M. (2002). “Elit Sporcularda Başarı Motivasyonun, Durumluk Kaygı Düzeyleri Üzerine Etkisi”.Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Erkuş, A. (2013). “Davranış Bilimleri İçin Bilimsel Araştırma Süreci”. Ankara: Seçkin.
• Ersoy T. (2010). “9-11 Yaşlar Arası Spor Yapan ve Yapmayan Çocukların Ruhsal Uyum Düzeylerinin Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi”. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği Ana Bilim Dalı. Ankara.
• Esentürk O.K. (2014). “Lise Düzeyinde Öğrenim Gören ve Okullar arası Spor Müsabakalarına Katılan Sporcu Öğrencilerin Güdülenme ve Saldırganlık Düzeylerinin İncelenmesi”. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği Ana Bilim Dalı. Ankara.
• Gill, D.L., Gross J.B., Huddleston, S., (1983). “Participation motivation in young sports”. International Journal of Sport Psychology, 14, pp. 1-14.
• Harmandar, İ. H. (2004). “Beden Eğitimi ve Spor’da Özel Öğretim Yöntemleri”. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Harwood, C. G., Swaın, A. B. J. (1998). “Antecedents of pre-competition achievement goals in elite junior tennis players”. Journal of Sports Sciences, 16, 357-371.
• Haywood KM, (1989). Life Span Motor Development. Champaing Human Kinetics. Pub Inc.
• Hosseınalıpour F. (2015) “Üniversiteli Sporcu Öğrencilerin Sporda, Motivasyon Düzeyleri ve Stresle Başa Çıkma Yöntemlerinin İncelenmesi”. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği Anabilim Dalı. Ankara
• Hsiung WC. (1998). “The Relationship of İntrinsic and Extrinsic Motivation Among University Beginning Golf Students. Master of Science Tamkang”: Tamkang University.
• Karasar, N. (2006). “Bilimsel Araştırma Yöntemleri”. Ankara: Nobel Yayın.
• Morgan, C. T. (1993). Psikolojiye Giriş. Sirel Karakaş (Ed.), Ankara : Meteksan
• Murcıa, J. A. M., Gımeno, E. C., Coll, D. G. C. (2008). “Relationships among goal orientations, motivational climate and flow in adolescent athletes: Differences by gender”. The Spanish Journal of Psychology, 11: 1, 181-191.
• Özkalp, E. (1997). “Davranış Bilimlerine Giriş”. Anadolu Üniversitesi Yayınları. Yayın No: 1027, Eskişehir, s. 332.
• Pelletier LG, Fortier MS, Vallerand RJ, Tuson KM, Briere NM, Balais MR. (1995). “Toward a new measure of intrinsic motivation, extrinsic motivation, and amotivation in sport; the sport motivation scale”. Journal of Sport and Exerc Psyc; 17:35-53
• Roberts, G. C., Treasure, D. C., Conroy, D. E. (2007). “Understanding the dynamics of motivation in sport and physical activity: An achievement goal interpretation”. In G. Tenenbaum & R. C. Eklund (Ed.), Handbook of Sport Psychology, Third Edition, John Wiley & Sons, p. 3-10.
• Ryan, R.M., Frederick, C.M., Lepes, D., Rubio, N., Sheldon, K.M., (1997). “Intrinsic motivation and exercise adherence”. International Journal of Sport Psychology, 28, pp. 335-354.
• Sunay H., Müniroğlu S., Gündüz N., (2004). “Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenlik Programlarının Fiziksel Aktiviteye Güdüleme Etkisi”. SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, II (3) 101-107.
• Sweeney, P.D., McFarlin, D.B. (2002). “Organizational Behavior: Solution for Management”. Mcgraw-Hill Companies.
• Şahin, A. (2004). “Yönetim Kuramları ve Motivasyon İlişkisi”. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11, 523-547.
• Şirin E.F (2007). Futbolcu kızların (12-15 yaş) “Spora Katılım Motivasyonlarının Belirlenmesi”. SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 2008, VI (1) 1-7
• Toros, T. (2001). “Elit ve Elit olmayan erkek basketbolcularda hedef yönelimi, güdüsel iklim ve hedeflerin özgünlük güçlük derecesi özelliklerinin yaşam doyumuna etkisi”. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mersin Üniversitesi Sağlık bilimleri Enstitüsü, Mersin
• Toros, T., Yetim, Ü. (2000). “Sporda algılanan motivasyonel (güdüsel) iklim ölçeğinin Türk sporcuları için uyarlama ön çalışması”. Uluslararası Spor Bilimleri Kongresi. 11-13 Mayıs, İstanbul.
• Yalçın İ., Turğut M., Gacar A., Çalık F. (2017) “Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu’nda Öğrenim Gören Kadın Sporcuların Spora Katılım Motivasyonlarının Bazı Değişkenlere Göre Araştırılması”. International Journal of Cultural and Social Studies (IntJCSS), December, 2017, 3 (SI): 201-210.
• Yıldıran, İ., Yetim, A., (1996).“Orta Öğretimde Beden Eğitimi Dersinin Öncelikli Amaçları Üzerine Bir Araştırma”, G.Ü.B.E.S.Y.O. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, Cilt:I, Sayı:3, Ankara.
• Yıldırım M. (2017). “Üniversite Takımlarında Mücadele Eden Sporcuların Spora Katılım Motivasyonlarına Etki Eden Faktörlerin Belirlenmesi (Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Örneği)”. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi