TAKIMA İLİŞKİN ELDE EDİLEBİLİR SOSYAL DESTEK ÖLÇEĞİ: TÜRKÇE UYARLAMASI, GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI

Yıl 2018, Cilt: 16 Sayı: 4, 21 - 36, 26.12.2018

Ender Şenel , Mevlüt Yıldız , Mehmet Ulaş

Öz

Bu çalışmanın amacı, Takım İlişkili Elde Edilebilir
Sosyal Destek Ölçeğini Türkçeye uyarlamak ve çeşitli seviyelerde aktif olarak
müsabakalara çıkan takım sporcularının katılımıyla geçerlik ve güvenirlik
çalışmasını yapmaktır. Araştırmada veri toplama aracı olarak, Coffee, Freeman
ve Allen (2017) tarafından geliştirilen Takıma İlişkin Elde Edilebilir Sosyal
Destek Ölçeği kullanılmıştır. Ölçek Beaton ve ark. (2000) tarafından önerilen
süreçlere göre çevrilmiştir. Türkiye’de çeşitli liglerde ve seviyelerde,
Futbol, Basketbol, Voleybol, Hentbol branşlarında en az 3 yıldır aktif olarak
müsabakalara katılan sporcular araştırmaya dahil edilmiştir. Araştırma üç
aşamadan oluşmaktadır. Birinci aşamada ölçeğin kapsam geçerliği test edilirken,
ikinci ve üçüncü aşamada ise yapı geçerliği ve güvenirliğine yönelik analizlere
yer verilmiştir. Ölçeğin yapı geçerliliği için AMOS programında Doğrulayıcı
Faktör Analizi kullanılmıştır. Birinci aşamada yapılan analizler ölçeğin kapsam
geçerliğinin olduğunu göstermiştir. Araştırmanın ikinci aşamasında, ölçeğe ait
faktör yükleri ve dağılımları tespit edilmiştir. Dört faktörlü modelin RMSEA ve
SRMR değerlerinin düşük, CFI değerinin ise yüksek olduğu görülmüştür.
Araştırmanın üçüncü aşamasında ise bağımsız bir sporcu grubu ile ölçeğe ilişkin
dört faktörlü yapı doğrulayıcı faktör analizi ile yenide test edilmiştir. Son
aşamada, ölçeğe ait RMSEA ve SRMR değerlerinin düşük, CFI değerinin ise yüksek
olduğu görülmüştür. Sonuç olarak, Takıma İlişkin Elde Edilebilir Sosyal Destek
Ölçeğinin Türkçe formunun Türk sporculardan oluşan gruplarda takıma yönelik
sosyal destek algısını ölçebilecek geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğu
görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Destek Algısı, Takım Sporları, Takım Sporcuları, Ölçek Uyarlama

THE TEAM-REFERENT AVAILABILITY OF SOCIAL SUPPORT QUESTIONNAIRE: TURKISH ADAPTATION, VALIDITY AND RELIABILITY STUDY

Öz

This study aims to conduct the translation, validity and reliability studies of Team-referent Availability of Social Support Questionnaire with the participation team athletes competing at different levels. Coffee, Freeman and Allen (2017) developed the measurement tool. The questionnaire was translated by following the stages proposed by Beaton et al. (2000). The athletes actively competing in football, basketball, volleyball, and handball branches at different levels in Turkish leagues at least for 3 years were recruited. The study included three consolidated studies. In the first study, the content validity was tested while second and third studies included the construct validity and reliability. Confirmatory Factor Analysis in AMOS was used for construct validity analysis. The results in the first study displayed that the questionnaire had valid content. The factor loads and distribution were found. RMSEA and SRMR values of the four-factor model were low while CFI was high. In the third study, four-factor structure was retested with the inclusion of an independent athlete group. In this last stage, RMSEA and SRMR values of the four-factor model were found to be low while CFI was high. Consequently, The Turkish Form of Team-referent Availability of Social Support Questionnaire was seen to be valid and reliable among Turkish athletes to assess social support perception related to the team.

Anahtar Kelimeler

Perceived Social Support, Team Sports, Team Athletes, Scale Adaptation

Kaynakça

• Akın, A. (2010). İki boyutlu sosyal istenirlik ölçeğinin geliştirilmesi ve psikometrik özelliklerinin araştırılması. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(3).
• Alçelik, A., Yıldırım, O., Canan, F., Eroğlu, M., Aktaş, G., & Savlı, H. (2012). A preliminary psychometric evaluation of the type D personality construct in Turkish hemodialysis patients. Journal of Mood Disorders, 2(1), 1.
• Aras, A., & Tel, H. (2009). Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı Olan Hastalarda Algılanan Sosyal Destek ve İlişkili Faktörlerin Belirlenmesi. Türk Toraks Dergisi, 10(2), 63-68.
• Avanzi, L., Schuh, S. C., Fraccaroli, F., & van Dick, R. (2015). Why does organizational identification relate to reduced employee burnout? The mediating influence of social support and collective efficacy. Work & Stress, 29(1), 1-10.
• Beaton, D. E., Bombardier, C., Guillemin, F., & Ferraz, M. B. (2000). Guidelines for the process of cross-cultural adaptation of self-report measures. Spine, 25(24), 3186-3191.
• Brown, T. A. (2015). Confirmatory factor analysis for applied research. Guilford Publications.
• Budak, B. (1999). Çocukluk Çağı Lösemileri ve Sosyal Destek Sistemlerinin Aile İşlevlerine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Samsun.
• Çakır, Y., & Palabıyıkoğlu, R. (1997). Gençlerde Sosyal Destek-Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeğinin Güvenirlik ve Geçerlik Çalışması. Kriz Dergisi, 5(1), 15-24.
• Canty-Mitchell, J., & Zimet, G. D. (2000). Psychometric properties of the Multidimensional Scale of Perceived Social Support in urban adolescents. American journal of community psychology, 28(3), 391-400.
• Coffee, P., Freeman, P., & Allen, M. S. (2017). The TASS-Q: The Team-referent Availability of Social Support Questionnaire. Psychology of Sport and Exercise, 33, 55-65.
• Dahlem, N. W., Zimet, G. D., & Walker, R. R. (1991). The multidimensional scale of perceived social support: a confirmation study. Journal of clinical psychology, 47(6), 756-761.
• Davis, L.L. (1992). Instrument review: Getting the most from your panel of experts. Applied Nursing Research, 5, 194–197.
• Defreese, J. D., & Smith, A. L. (2014). Athlete Social Support, Negative Social Interactions, And Psychological Health Across A Competitive Sport Season. Journal Of Sport And Exercise Psychology, 36(6), 619-630.
• Denollet J. (2005). DS14: Standard assessment of negative affectivity, social inhibition, and Type D personality. Psychosom Med., 67 (1):89–97.
• Eker, D., & Arkar, H. (1995). Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeğinin Faktör Yapısı, Geçerlik Ve Güvenirliği Türk Psikoloji Dergisi, 34, 17-25.
• Eker, D., Arkar, H., Yaldız, H. (2001) Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeğin Gözden Geçirilmiş̧ Formunun Faktör Yapısı, Geçerlik ve Güvenirliği. Türk Psikiyatri Dergisi 2001; 12: 17- 25.
• Fabrigar, L. R., & Wegener, D. T. (2011). Exploratory factor analysis. Oxford University Press.
• Fabrigar, L. R., Wegener, D. T., MacCallum, R. C., & Strahan, E. J. (1999). Evaluating the use of exploratory factor analysis in psychological research. Psychological methods, 4(3), 272.
• Field, A. (2013). Discovering statistics using IBM SPSS statistics. sage.
• Freeman, P., & Rees, T. (2010). Perceived Social Support From Team-Mates: Direct And Stress-Buffering Effects On Self-Confidence. European Journal Of Sport Science, 10(1), 59-67.
• Freeman, P., Coffee, P., & Rees, T. (2011). The PASS-Q: The perceived available support in sport questionnaire. Journal of Sport and Exercise Psychology, 33(1), 54-74.
• Garland. D. J.. & Barry. J. R. (1990). Personality And Leader Behaviors In Collegiate Football: A Multidimensional Approach To Performance. Journal Of Research In Personality, 24. 355-370.
• Gould, D., Greenleaf, C., Chung, Y., & Guinan, D. (2002). A Survey Of US Atlanta And Nagano Olympians: Variables Perceived To Influence Performance. Research Quarterly For Exercise And Sport, 73(2), 175-186.
• Güçray, S. S. (2016). Bazı Kişisel Değişkenler, Algılanan Sosyal Destek ve Atılganlığın Karar Verme Stilleri ile İlişkisi. Türk Psikolojik Danışma Ve Rehberlik Dergisi, 2(9).
• Harrington, D. (2009). Confirmatory factor analysis. Oxford University Press.
• Hu, L. T., & Bentler, P. M. (1998). Fit indices in covariance structure modeling: Sensitivity to under parameterized model misspecification. Psychological methods, 3(4), 424.
• Hurley, A. E., Scandura, T. A., Schriesheim, C. A., Brannick, M. T., Seers, A., Vandenberg, R. J., et al. (1997). Exploratory and confirmatory factor analysis: Guidelines, issues, and alternatives. Journal of Organizational Behavior, 18, 667e683. http://dx.doi.org/10.1002/(SICI)1099-1379(199711)18:6<667::AIDJOB874>3.0.CO;2-T.
• İren-Akbıyık, D., Soygür, H., & Karabulut, E. (2012). Psiko-Onkoloji ve Aile Hekimliğinde Ruh Sağlığını Güçlendirme: Sosyal Destek Algısı Ve Psikodrama Grup Terapisi Uygulamaları. Anatolian Journal Of Psychiatry/Anadolu Psikiyatri Dergisi, 13(3).
• Kapıkıran, Ş., & Kapıkıran, N. A. (2010). The validity and reliability of the Perceived Available Support Scale. Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 43(2), 51.
• Kaplan, B. H., Cassesl, J. C., Gore, S. (1977). Social Support And Health. Medical Care, 15(5), 47 – 58.
• Kline, R. B. (2015). Principles and practice of structural equation modeling. Guilford publications.
• Kök, H., & Demir, S. (2018) Şizofreni ve Bipolar Bozukluğu Olan Hastalarda İçselleştirilmiş Damgalanma, Benlik Saygısı Ve Algılanan Sosyal Destek. Çukurova Medical Journal, 43(1), 1-1.
• Lynn, M. R. (1986). Determination and quantification of content validity. Nursing Research, 35, 382e385. http://dx.doi.org/10.1097/00006199-198611000-00017
• Malecki, C. K., & Demaray, M. K. (2002). Measuring perceived social support: Development of the child and adolescent social support scale (CASSS). Psychology in the Schools, 39(1), 1-18.
• Mermer, G., Bilge, A., Yücel, U., & Çeber, E. (2010). Gebelik ve Doğum Sonrası Dönemde Sosyal Destek Algısı Düzeylerinin İncelenmesi. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 1(2), 71-76.
• Meydan, C. H., & Şeşen, H. (2011). Yapısal eşitlik modellemesi AMOS uygulamaları. Detay Yayıncılık.
• Öcal, K., Şenel, E. (2016). Duygusal Zekanın Sosyal Destek Algısı Üzerindeki Etkisi: Öz Yeterlik İnancının Aracı Rolü̈. Sosyal ve Beşeri̇ Bilimler Araştırmaları Dergisi̇, 17(36), 138-154.
• Öncü, E., Feltz, D. L., Lirgg, C. D., Gürbüz, B. (2016). Sporda Kolektif Yeterlik Ölçeği Türkçe Versiyonunun Psikometri Özellikleri. 14. Uluslararası Spor Bilimleri Kongresi. Antalya/Türkiye.
• Osman, A., Lamis, D. A., Freedenthal, S., Gutierrez, P. M., & McNaughton-Cassill, M. (2014). The multidimensional scale of perceived social support: Analyses of internal reliability, measurement invariance, and correlates across gender. Journal of Personality Assessment, 96(1), 103-112.
• Polat, Ü., & Kahraman, B. B. (2013). Yaşlı Bireylerin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları ve Algılanan Sosyal Destek Arasındaki İlişki. Fırat Tıp Dergisi, 18(4), 213-218.
• Procidano, M. E., & Heller, K. (1983). Measures of perceived social support from friends and from family: Three validation studies. American journal of community psychology, 11(1), 1-24.
• Rae, G. (2006). Correcting Coefficient Alpha for Correlated Errors: Is a K a Lower Bound to Reliability? Applied Psychological Measurement January, 30(1), 56-59.
• Raines-Eudy, R. (2000). Using structural equation modeling to test for differential reliability and validity: An empirical demonstration. Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 7(1), 124-141.
• Rees, T., & Hardy, L. (2000). An Investigation Of The Social Support Experiences Of High-Level Sport Performers. The Sport Psychologist, 14, 327–347.
• Rees, T., Hardy, L., & Freeman, P. (2007). Stressors, social support, and effects upon performance in golf. Journal of Sports Sciences, 25(1), 33-42.
• Rosenfeld, L. B., & Richman, J. M. (1997). Developing effective social support: Team building and the social support process. Journal of Applied Sport Psychology, 9, 133-153. http://dx.doi.org/10.1080/10413209708415388.
• Schwarzer, C.,& Buchwald, P. (2004). Social support. In Charles Speilberger (Ed.), Encyclopedia of Applied Psychology (p.p 434 – 441), Elsevier Academic Press: USA.
• Short, S. E., Sullivan, P., & Feltz, D. L. (2005). Development and preliminary validation of the collective efficacy questionnaire for sports. Measurement in Physical Education and Exercise Science, 9(3), 181-202.
• Tezbaşaran, A. (1997). Likert tipi ölçek hazırlama kılavuzu. Ankara: Türk Psikologlar Derneği.
• Thoits, P. A. (1995). Stress, Coping, And Social Support Processes: Where Are We? What Next? Journal Of Health And Social Behavior, 35, 53 – 79.
• Thompson, B. (2004). Exploratory and confirmatory factor analysis: Understanding concepts and applications. American Psychological Association. Washington DC
• Thurber, S., & Bonynge, M. (2011). SEM-based composite reliability estimates of the Crisis Acuity Rating Scale with children and adolescents. Archives of Assessment Psychology, 1(1).
• Traş, Z., & Arslan, E. (2013). Ergenlerde Sosyal Yetkinliğin, Algılanan Sosyal Destek Açısından İncelenmesi. İlköğretim Online, 12(4).
• Urbina, S. (2004). Essentials of psychological testing. New Jersey: John Wiley & Sons. Inc.
• Waltz, C. F., & Bausell, B. R. (1981). Nursing research: design statistics and computer analysis. Davis FA.
• Yang, Y., & Green, S.B. (2011). Coefficient Alpha: A reliability coefficient for the 21st century? Journal of Psychoeducational Assessment, 29(4) 377-392.
• Yıldırım, İ. (1997). Algılanan Sosyal Destek Ölçeğinin Geliştirilmesi, Güvenirliği Ve Geçerliği. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(13).
• Yıldırım, İ. (2004). Algılanan sosyal destek ölçeğinin revizyonu. Eğitim Araştırmaları–Eurasian Journal of Educational Research, 17, 221-236.
• Zimet, G. D., Dahlem, N. W., Zimet, S. G., & Farley, G. K. (1988). The multidimensional scale of perceived social support. Journal of personality assessment, 52(1), 30-41.