BİSİKLET KULLANIMINA İLİŞKİN MOTİVASYON KAYNAKLARI ÖLÇEĞİNİN GELİŞTİRİLMESİ

Yıl 2019, Cilt: 17 Sayı: 4, 120 - 133, 30.12.2019

Semih Kaynak , Mehmet Berkay Özünlü

https://doi.org/10.33689/spormetre.560168

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmada yetişkinlerin bisiklet kullanımına
ilişkin “fiziksel sağlık/egzersiz”, “sosyal” ve “duyuşsal” motivasyon
kaynakları düzeylerini belirlemek amacıyla bir ölçek geliştirilmesi
amaçlanmıştır. Ölçeğin geçerliğine ve güvenirliğine ilişkin kanıt sağlamak
amacıyla iki farklı çalışma grubu ile araştırma yürütülmüştür.  Yaşları 18 ile 70 arasında değişen 45’i
kadın, 260’ı erkek katılımcılardan oluşan çalışma grubu 1’de, ölçeğin faktör
yapısının belirlenmesi amacıyla yapılan açımlayıcı analizi (AFA) sonucunda maddelerin özdeğeri 1’den büyük 3
faktör altında toplandığı ve toplam varyansın %57.02’sini açıkladığı
görülmüştür. Çalışma grubu 1’de iç tutarlılık katsayıları sosyal alt boyutuna
ilişkin .88, duyuşsal alt boyutuna ilişkin .84, fiziksel/egzersiz alt boyutuna
ilişkin .81 ve ölçeğin tümüne ilişkin .90 olarak hesaplanmıştır. AFA sonucunda
elde edilen yapının farklı bir örneklemde doğrulanıp doğrulanmayacağının belirlenmesi
amacıyla, yaşları 18 ile 56 arasında değişen 111’i kadın, 367’si erkek
katılımcılardan oluşan çalışma
gurubu 2’ye AFA sonucunda elde edilen 21 maddelik ölçek uygulanmıştır. Yapılan
doğrulayıcı faktör analizi sonucunda AFA’da elde edilen 21 maddeden oluşan 3
faktörlü yapının doğrulandığı ve uyum iyiliği indekslerinin kabul edilebilir
olduğu gözlenmiştir. Çalışma grubu 2’de iç tutarlılık katsayıları sosyal alt
boyutuna ilişkin .86, duyuşsal alt boyutuna ilişkin .81, fiziksel/egzersiz alt
boyutuna ilişkin .85 ve ölçeğin tümüne ilişkin .89 olarak hesaplanmıştır.
Araştırma sonucunda elde edilen ve sosyal (7 madde), duyuşsal (7 madde),
fiziksel/egzersiz (7 madde) olmak üzere 3 alt boyut ve 21 maddeden oluşan
Bisiklet Kullanımına İlişkin Motivasyon Ölçeğinin alanda kullanılabilecek
geçerli, güvenilir ve kullanışlı bir ölçek olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Bisiklet kullanımı, motivasyon kaynakları, ölçek

DEVELOPMENT OF CYCLING MOTIVATION SOURCES SCALE

Öz

In this study, it was aimed at developing a scale to measure the cycling
motivation sources of adults as physical health/exercise, social and emotional
motivation based on goal setting theory. To ensure the validity and reliability
of the scale the study included two separate study samples, the first of which
consisted of 305 adults aging from 18 to 70. With the data gained from this
first group of participants, the explanatory factor analysis is performed and
three factor structure is found to explain 57.02% of the variation. As the
reliability measure, internal consistency coefficients are found as .90 for the
total scores of the scale, .88 for social motivation subscale, .84 for
emotional motivation subscale, and .81 for physical health/exercise motivation
subscale. As the second section of the study, confirmatory factor analysis is
carried out to verify the factor structure of the 21-item cycling motivation
scale found in the results of explanatory factor analysis. This section of the
study consisted of a different group of participants aging from 18 to 56 (111
males and 367 females). In the results of analysis, the indexes of
goodness-of-fit are found to support a three-factor cycling motivation scale.
As the reliability coefficients, a 7-item social motivation subscale is .86, a
7-item emotional motivation subscale .81, a 7-item physical health/ exercise
motivation subscale is .85 and .89 for the total scale. To conclude, the study
presents the psychometric qualities of the cycling motivation sources scale as
a 21-item instrument including three subscales (social, emotional and exercise)
and provides evidence for the validity and reliability of the scale. 

Anahtar Kelimeler

Cycling, motivation sources, scale

Kaynakça

• Aksoy, B., Gürsoy, M. (2017). Lojistikte sürdürülebilir yaklaşımlar: bir yeşil lojistik Uygulaması olarak alternatif yük taşımacılığı örnekleri. Transist 2017 Bildiri Kitabı, 25-32.
• Anastasi, A. (1982). Psychological testing.(6.b.). Macmillan: New York.
• Ardahan, F., Lapa, T. Y. (2011). Açık alan rekreasyonu: bisiklet kullanıcıları ve yürüyüşçülerin doğa sporu yapma nedenleri ve elde ettikleri faydalar. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1), 1327-1341.
• Balcı, V., Özbek, O., Koçak, F., Çeyiz, S. (2018). Determination of the constraints of bicycle use ın urban life Kent yaşamında bisiklet kullanım engellerinin belirlenmesi. Journal of Human Sciences, 15(1), 35-50.
• Bell, A. C., Garrard, J., Swinburn, B. A. (2006). Active transport to work in Australia: is it all downhill from here?. Asia Pacific Journal of Public Health, 18(1), 62-68.
• BOZKURT, H. (2016). Bisiklet ulaşımı planlaması Bilecik örneği. Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 4(2), 625-633.
• Cengiz, T., Kahvecioğlu, C. (2016). Sürdürülebilir Kent Ulaşımında Bisiklet Kullanımının Çanakkale Kent Merkezi Örneğinde İncelenmesi. JOTAF/Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 13(2), 55 -66.
• Costello, A. B., Osborne, J. W. (2005). Best practices in exploratory factor analysis: Four recommendations for getting the most from your analysis. Practical Assessment, Research Evaluation, 10(7), 1-9.
• Cycling South Africa. (2009). Participation in cycling: BMI independent study. http://www.cyclingsa.com/App_Resources/Uploads/FILE00001459.pdf adresinden erişilmiştir.
• Çeyiz, S., Koçak, F. (2015). Ankara İli’nde bisiklet kullanan bireylerin karşılaştıkları sorunlar ve çözüm önerileri. Mediterranean Journal of Humanities, 2, 203-221.
• DeVellis, R. F. (2016). Scale development: Theory and applications (26.b.). Washigton: Sage.
• Dünya Sağlık Örgütü. 2016. An estimated 12.6 million deaths each year are attributable to unhealthy environments. https://www.who.int/news-room/detail/15-03-2016-an-estimated-12-6-million-deaths-each-year-are-attributable-to-unhealthy-environments adresinden erişilmiştir.
• Dünya Sağlık Örgütü. 2017. The cost of a polluted environment: 1.7 million child deaths a year. https://www.who.int/news-room/detail/06-03-2017-the-cost-of-a-polluted-environment-1-7-million-child-deaths-a-year-says-who adresinden erişilmiştir.
• Dünya Sağlık Örgütü. 2018. Küresel Eylem Planı, https://www.who.int/news-room/detail/04-06-2018-who-launches-global-action-plan-on-physical-activity adresinden erişilmiştir.
• Erkuş, A. (2012). Psikolojide ölçme ve ölçek geliştirme. Ankara: Pegem Akademi.
• Fabrigar, L. R., Wegener, D. T., MacCallum, R. C., Strahan, E. J. (1999). Evaluating the use of exploratory factor analysis in psychological research. Psychological Methods, 4(3), 272-299.
• Field, A. (2005). Discovering statistics using IBM SPSS Statistics. London: Sage.
• Horn, J. L., Nesselroade, J. R., Cattell, R. B. (1988). Handbook of multivariate experimental psychology. New York: Springer.
• Huy, C., Becker, S., Gomolinsky, U., Klein, T., Thiel, A. (2008). Health, medical risk factors, and bicycle use in everyday life in the over-50 population. Journal of aging and physical activity, 16(4), 454-464.
• İslamoğlu, İ., İmamoğlu, A., Çavuşoğlu, G. (2014). Verçenik Yaylası’nın alternatif turizmi ve rekreasyonel faaliyetlerinin belirlenmesi. International Journal of Science Culture and Sport, 2(Special Issue 2), 271-282.
• Jöreskog, K. G. (1973). Analysis of covariance structures. P. R. Krishnaiah (Ed.) Multivariate analysis–III içinde (ss. 263-285). New York: Academic.
• Jöreskog, K. G., Olsson, U. H. Wallentin, F. Y. (2016). Multivariate analysis with LISREL. New York: Springer.
• Kelley, T. L. (1939). The selection of upper and lower groups for the validation of test items. Journal of educational psychology, 30(1), 17-24.
• Kline, T. J. B. (2005). Psychological testing: A practical app¬roach to design and evaluation. Thousand Oaks: Sage.
• Kyle, G. T., Absher, J. D., Hammitt, W. E., Cavin, J. (2006). An examination of the motivation-involvement relationship. Leisure Sciences, 2(6), 467–485.
• LaChausse, R. G. (2006). Motives of competitive and non-competitive cyclists. Journal of sport behavior, 29(4), 304-314.
• Locke, E. A., Latham, G. P. (1990). A theory of goal setting task performance. Englewood Cliffs. NJ, US: Prentice-Hall, Inc.
• Locke, E. A., Latham, G. P. (2002). Building a practically useful theory of goal setting and task motivation: A 35-year odyssey. American psychologist, 57(9), 705-717.
• Lorasokkay, M. A., Ağırdır, M. L. (2011). Konya kentiçi ulaşımda bisiklet. Engineering Sciences, 6(4), 870-881.
• Marcoulides, G., Schumacher, R. (2001). New developments and techniques in structural equation modeling. London: Lawrence Erlbaum.
• Mert, K., Öcalir, E. V. (2010). Konya'da bisiklet ulaşımı: planlama ve uygulama süreçlerinin karşılaştırılması. METU Journal of the Faculty of Architecture, 27(1), 223-240.
• Pucher, J., Buehler, R. (2008). Making cycling irresistible: lessons from the Netherlands, Denmark and Germany. Transport reviews, 28(4), 495-528.
• Rietveld, P., Daniel, V. (2004). Determinants of bicycle use: do municipal policies matter?. Transportation Research Part A: Policy and Practice, 38(7), 531-550.
• Ritchie, B.W.,Tkaczynski, A., Faulks, P, (2010). Understanding the motivationand travel behavior of cycletourists using ınvolvement profiles, Journal of Travel TourismMarketing, 27(4), 409-425.
• Rojas-Rueda, D., de Nazelle, A., Tainio, M., Nieuwenhuijsen, M. J. (2011). The health risks and benefits of cycling in urban environments compared with car use: health impact assessment study. Bmj, 343, 1-8.
• Sağlık Bakanlığı (2015). Fiziksel Aktiviteyi Teşvik Projesi 2015-2018. https://www.saglik.gov.tr/TR,3459/fiziksel-aktiviteyi-tesvik-projesi-2015-2018-8052015.html adresinden erişilmiştir.
• Sağlık, A., Sağlık, E., Kelkit, A. (2014). Bisiklet turizmi açısından Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı’nın incelenmesi. Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Bilimler Dergisi, 4(1), 84-90.
• Streicher, H., Saayman, M. (2010). Travel motives of participants in the Cape Argus pick n pay cycle tour. South African Journal for Research in Sport, Physical Education and Recreation, 32(1), 121-131.
• T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, 2017. Şehir içi Bisiklet Yolları Kılavuzu. İstanbul: Matsis.http://webdosya.csb.gov.tr/db/meslekihizmetler/ustmenu/ustmenu1010.pdf adresinden erişilmiştir.
• Tabachnik, B. G., Fidell, S. L. (2013). Multicollinearity and singularity. Using multivariate statistics. Boston: Pearson Education Inc, 2(13), 88-91.