SPOR ÖRGÜTLERİNDE KARANLIK KİŞİLİK, ÖRGÜTSEL SİNİZM ve İŞ TATMİNİ İLİŞKİSİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2019, Cilt: 17 Sayı: 4, 220 - 232, 30.12.2019

Sevim Güllü , Kadir Yıldız

https://doi.org/10.33689/spormetre.620304

Cited By: 4

Öz

Bu çalışmada, spor
örgütlerinde karanlık üçlü, örgütsel sinizm ve iş tatmini düzeyleri arasındaki
ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma, nicel araştırma yöntemlerinde
yer alan tarama modellerinden ilişkisel tarama modelinde desenlenmiştir.
Araştırmanın çalışma grubu, seçkisiz olmayan örnekleme yöntemlerinden kolayda
örnekleme yöntemiyle belirlenen, Mersin ve Karaman Gençlik ve Spor il
Müdürlüklerinde görev alan 45 kadın, 77 erkek toplam 122 Gençlik ve Spor il
Müdürlüğü çalışanından oluşmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak
araştırmacılar tarafından hazırlanan kişisel bilgi formu ile Örgütsel Sinizm
Ölçeği (Karacaoğlu ve İnce, 2012), 
Karanlık Üçlü Ölçeği (Özsoy vd., 2017) ve İş Tatmini Ölçeği (Özsoy ve Ardıç, 2017) kullanılmıştır.
Verilerin normallik sınamasında Skewness ve Kurtosis değerleri dikkate
alınmıştır. Verilerin
analizinde ise tanımlayıcı istatistiklerin yanı sıra, Pearson korelasyon ve
çoklu doğrusal regresyon analizleri yapılmıştır. Elde edilen
verilerin analizleri sonucunda, iş tatmini ölçeği ile örgütsel sinizm ölçeği
bilişsellik (r=-.217, p.05) ve davranışsal (r=-.272, p.05) alt boyutları
arasında negatif yönde düşük düzeyde; duygusal alt boyutu arasında negatif
yönde orta düzeyde ilişki (r=-.434, p.05) tespit edilmiştir. Ayrıca iş tatmini
ölçeği ile karanlık üçlü ölçeği alt boyutlarından makyavelizm (r=-.316, p.05),
psikopati (r=-.321, p.05) ve narsisizm (r=-.442, p.05) arasında negatif yönde orta
düzeyde ilişki gözlemlenmiştir. Bununla birlikte örgütsel sinizmin duygusal alt
boyutu ile karanlık üçlü ölçeği alt boyutlarından psikopati (r=.269, p=0.05) ve
narsisizm (r=.186, p=0.05) arasında ise pozitif yönde düşük düzeyde;
davranışsal alt boyutu ile narsisizm (r=.185, p=0.05) arasında düşük düzeyde
pozitif yönde ilişki tespit edilmiştir.
Ayrıca, çoklu regresyon analizine göre; örgütsel sinizm
(bilişsel-duygusal-davranışsal) ile karanlık üçlü ölçekleri
(makyavelizm-psikopati-narsisizm) alt boyutları, iş tatmini ile orta düzeyde ve
anlamlı bir ilişki göstermektedir (R=0.579,
R2=0. 335, p<.000).  Test sonuçları, örgütsel sinizm alt
boyutlarından duygusal ile karanlık üçlü ölçeği alt boyutlarından narsisizmin,
iş tatmini üzerinde anlamlı bir etkiye sahip olduğunu göstermektedir
(p<.05). Dolayısıyla modeldeki diğer değişkenler sabit tutulduğunda, duygusal
alt boyutundaki bir birimlik artış, iş tatmini üzerinde 0,381 birimlik azalışa
neden olmaktadır. Benzer şekilde narsisizm alt boyutundaki bir birimlik artış,
iş tatmini üzerinde 0,341 birimlik azalış göstermektedir. Sonuç olarak, spor
örgütlerinde çalışanların iş tatmin düzeyleri üzerinde, bireylerin kişilik
yapıları ile örgüt ortamının önemli yordayıcı etkisi olduğu söylenebilir.
Bireylerin iş tatmini üzerinde karanlık kişilik özellikleri ile örgütsel
sinizmin olumsuz etkiye neden olduğu belirtilebilir. İş tatmininin artması
diğer pozitif örgütsel çıktılar ile pozitif yönde ilişkili olduğu için
çalışanların iş tatminlerini artırmaya yönelik düzenlemeler yapılması
örgütlerin temel hedefleri arasında olmalıdır. Ayrıca kişi-örgüt uyumu son
derece önemlidir. Örgüt kültürü ve iklimi ile uyumlu olabilecek bireyler
istihdam edilmelidir. 

Anahtar Kelimeler

Spor örgütü, karanlık kişilik, örgütsel sinizm, iş tatmini, karanlık üçlü, narsizm, psikopati, makyavelizm

INVESTIGATION OF THE RELATIONSHIP AMONG DARK PERSONALITY, ORGANIZATIONAL CYNICISM, AND JOB SATISFACTION IN SPORTS ORGANIZATIONS

Öz

The article aims to investigate the relationship
among dark triad, organizational cynicism and job satisfaction in sports
organizations. The research is designed with a relational survey model which is
one of the qualitative research methods. The research group consists of 122
employees (45 females, 77 males) working in Karaman and Mersin Youth Services
and Provincial Directorate of Sports, selected with convenience sampling
method, one of the non-random sampling methods. As data collection tools,
Personal Information Form, Dark Triad Dirty Dozen (Özsoy et al.,
2017), Organizational Cynicism Scale (Karacaoğlu and İnce, 2012), and Job
Satisfaction Scale (Özsoy and Ardıç, 2017) were used.  SPSS 22 package program was used to analyze
the data. For the normality of the data, skewness and kurtosis values were
taken into consideration and the data were found to have a normal
distribution.  Pearson correlation
analysis and multiple regression analysis were used to analyze the data. Upon
analyzing the data concerning job satisfaction and organizational cynicism
scales, it has been determined that there is a low-scale correlation in the
negative direction between cognitive (r=-.217, p.05) and behavioral (r=-.272,
p.05) sub-dimensions and that there is a medium-scale correlation in the
negative direction between the emotional sub-dimension of organizational
cynicism and job satisfaction scales (r=-.434, p.05). It was also seen that the
three sub-dimensions of job satisfaction and dark triad scales,
machiavellianism (r=-.316, p.05), psychopathy (r=-.321, p.05), and narcissism
(r=-.442, p.05), have a medium-scale correlation in the negative direction.
Accordingly, it has been determined that there is a low-scale correlation in
the positive direction between the emotional sub-dimension of organizational
cynicism and the two sub-dimensions of dark triad scale: psychopathy (r=.269, p=0.05).  and narcissism (r=.186, p=0.05). Also that there is
a low-scale correlation in the positive direction between the behavioral
sub-dimension of organizational cynicism and narcissism sub-dimensions of
dark triad scale (r=.185, p=0.05). Additionally, according to multiple regression
analysis the sub-dimensions of both the organizational cynicism
(cognitive-emotional-behavioral) and dark triad (machiavellianism, psychopathy,
narcissism) scales have shown a significant and medium-level correlation with job
satisfaction (R=0.579, R2=0.335, p<.000). the test has proved
that the emotional sub-dimension of
organizational cynicism and the narcissism sub-dimension of dark triad scale
have significant effects on job satisfaction (p<.05). Consequently, when the
other variables in the model are constant, a one-unit increase in emotional
sub-dimension result in a 0.381-unit decrease in job satisfaction. Similarly, a
one-unit increase in the narcissism sub-dimension results in a 0.341-unit
decrease in job satisfaction. It can be concluded that individual personality
traits and organizational environment have a significant predictor effect on
job satisfaction levels of the sports organization employees. Job satisfaction
levels are affected negatively by dark personality traits and organizational
cynicism. As increasing job satisfaction is positively correlated with other
positive organizational outputs, organizations should try to increase the job
satisfaction levels among employees and should make necessary arrangements to
this end. Finally, the harmony between the individuals and the organization is
crucial. The organizations should make a point to employ individuals who can be
compatible with the organizational culture and environment. 

Anahtar Kelimeler

Sports organization, dark personality, dark triad, organizational cynicism, job satisfaction

Kaynakça

• Abraham, R. (2000). Organizational Cynicism: Bases And Consequences. Genetic, Social, And General Psychology Monographs, 126(3), 269.
• Ajzen, I. (1994). Attitudes. In R. J. Corsini (Ed.), Encyclopedia of Psychology (2nd Ed.) (Pp. 114–116). New York: Wiley.
• Altınkurt Y., Yılmaz, K., Erol, E., Salalı E.T.. (2014). Okul Müdürlerinin Kullandığı Güç Kaynakları ile Öğretmenlerin Örgütsel Sinizm Algıları Arasındaki İlişki. Journal of Teacher Education And Educators, 3(1), 25-52.
• Andersson, L. M., Bateman, T. S. (1997). Cynicism in the Workplace: Some Causes And Effects. Journal of Organizational Behavior, 18, 449–460.
• Arabacı, I. B. (2010). The Effects of Depersonalization and Organizational Cynicism Levels on the Job Satisfaction of Educational İnspectors. African Journal of Business Management, 4(13), 2802-2811.
• Ayan, A. (2017). Makyavelist Kişilik Eğilimi Algılarının Yaşamın Anlamı ve Yaşam Doyumu Üzerine Etkisi. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24(1), 53-72.
• Ballı, E., Çakıcı, A. (2016). Karanlık Liderliğin Örgütsel Bağlılık ve Örgütsel Sessizlik Üzerine Etkisi: Otel Çalışanları Üzerinde Bir Araştırma. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25(3), 167-180.
• Bernerth, J. B., Armenakis, A. A., Feild, H. S.,Walker, H. J. (2007). Justice, Cynicism, and Commitment: A Study of important organizational change variables. The Journal of Applied Behavioral Science, 43(3), 303-326.
• Bolelli, M. (2018). Karanlık Üçlünün (Narsisizm, Makyavelizm ve Psikopati) Yöneticilerin Sosyal Güç Kullanımına Etkilerinin İncelenmesi. 6. Örgütsel Davranış Kongresi. 101-118.
• Brandes, P, Dharwadkar, R., Dean, J. W., (1999). Does organizational cynicism matter? Employee and supervisor perspectives on work outcomes. Eastern Academy of Management Proceedings, 150-153. Outstanding Empirical Paper Award.
• Brayfield, A. H., Rothe, H. F. (1951). An index of job satisfaction. Journal of Applied Psychology, 35, 307-311.
• Breckler, S. J. (1984). Empirical Validation of Affect, Behavior, and Cognition as Distinct Components of Attitude. Journal of Personality and Social Psychology, 47, 307–311.
• Byrne, Z. S., Hochwarter, W. A. (2008). Perceived Organizational Support and Performance: Relationships Across Levels of Organizational Cynicism. Journal of Managerial Psychology, 23(1), 54-72.
• Chiaburu, D. S., Peng, A. C., Oh, I. S., Banks, G. C., Lomeli, L. C. (2013). Antecedents and Consequences of Employee Organizational Cynicism: A Meta-Analysis. Journal of Vocational Behavior, 83(2), 181-197.
• Colquitt, J. A., Conlon, D. E., Wesson, M. J., Porter, C., Ng, K. Y. (2001). Justice in the Millennium: A Meta-Analytic Review of 25 Years of Organizational Cynicism, Reactions, and Commitment to Subordinates. Personnel Psychology, 53, 275–293.
• Çakıcı, A., Doğan, S. (2014). Örgütsel Sinizmin İş Performansına Etkisi: Meslek Yüksekokullarında Bir Araştırma. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 15(1):79-89.
• Davis, W. D., Gardner, W. L. (2004). Perceptions of Politics and Organizational Cynicism: An Attributional and Leader–Member Exchange Perspective. The Leadership Quarterly, 15(4), 439-465.
• Dean Jr, J. W., Brandes, P., Dharwadkar, R. (1998). Organizational Cynicism. Academy of Management Review, 23(2), 341-352.
• Doğan, S., Uğurlu, C. T. (2014). Okul Yöneticilerinin Etik Liderlik Davranışları ile Öğretmenlerin Örgütsel Sinizm Algilari Arasındaki İlişki. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(3):489-516.
• Eaton, J. A. (2000). A Social Motivation Approach to Organizational Cynicism. Toronto, Ontario: York University (Unpublished Master's Thesis).
• Erdoğan, P., Bedük, A. (2013). Örgütsel Sinizm ile Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Arasındaki İlişki: Sağlık Sektöründe Bir Araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal ve Teknik Araştırmalar Dergisi, 3(6), 17-36.
• Gammon, A. R., Converse, P. D., Lee, L. M., ve Griffith, R. L. (2011). A personality process model of cyber harassment. International Journal of Management and Decision Making, 11(5), 358–378.
• Gibb, Z. G., Devereux, P. G. (2014). Who does that anyway? Predictors and personality correlates of cyberbullying in college. Computers in Human Behavior, 38, 8–16.
• Gullu, S. (2018). Investigation of the relationship between the organizational cynicism levels and intent of revenge of sports science faculty students who work. World Journal of Education, 8(6), 45-57., Doi: 10.5430/wje.v8n6p45
• Johnson, J. L., O'leary‐Kelly, A. M. (2003). The Effects of Psychological Contract Breach and Organizational Cynicism: Not All Social Exchange Violations are Created Equal. Journal of Organizational Behavior: The International Journal of Industrial, Occupational and Organizational Psychology and Behavior, 24(5), 627-647.
• Jonason, P. K., Webster, G. D. (2010). The Dirty Dozen: A Concise Measure of The Dark Triad. Psychological Assessment, 22(2), 420. Https://Doi.Org/10.1037/A0019265.
• Kabat, R. (2019). Dark Triad Personality Traits Prediction of Managers' Mind-set in Business Organizations. Doctorate Thesis, Walden University College of Social and Behavioral Sciences.
• Kalay, F., Oğrak, A., Nişancı, Z. N. (2014). Mobbing, Örgütsel Sessizlik ve Örgütsel Sinizm İlişkisi: Örnek Bir Uygulama. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(2), 127-143.
• Kanbur, A., Kanbur, E. (2015). Lider-Üye Etkileşiminin Örgütsel Sinizme Etkisi: Algılanan İçsellik Statüsünün Aracılık Rolü. Zeitschrift Für Die Welt Der Türken/Journal Of World Of Turks, 7(2), 193-216.
• Kanten, P. (2014). Narsistik Kişilik Özelliğinin Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Üzerindeki Etkisinde Örgüt İkliminin Düzenleyici Rolü. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi, İktisadi Enstitüsü Yönetim Dergisi, 25, 160-184.
• Kanten, P., Yeşiltaş, M., Arslan, R. (2015). Kişiliğin Karanlık Yönünün Üretkenlik Karşıtı İş Davranışlarına Etkisinde Psikolojik Sözleşmenin Düzenleyici Rolü. Atatürk Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Dergisi, 29(2):365-391.
• Karacaoğlu, K., & İnce F. (2012). Brandes, dharwadkar ve dean’in (1999) örgütsel sinizm ölçeği türkçe formunun geçerlilik ve güvenilirlik çalışması: kayseri organize sanayi bölgesi örneği. Business and Economics Research Journal. 3(3):77-92.
• Karacaoglu, K., Küçükköylü, C. (2015). Isgören Sessizliginin Örgütsel Sinizme Etkisi: Kamu Çalisanlari Üzerine Bir Arastirma. Ege Akademik Bakış, 15(3), 401-408.
• Kasalak, G., Aksu, M. (2014). Araştırma Görevlilerinin Algıladıkları Örgütsel Desteğin Örgütsel Sinizm İle İlişkisi. Kuram Ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 14(1), 115-133.
• Kerse, G., Karabey, C. N. (2017). Algılanan örgütsel desteğin örgütsel özdeşleşmeye etkisi: Örgütsel sinizmin aracı rolü. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(4), 375-398.
• Locke, E. A. (1976). The Nature and Causes of Job Satisfaction. In M. D. Dunnette (Ed.), Handbook of Industrial and Organizational Psychology (Pp. 1297–1343).
• Murat, A. G. G., Börü, D. (2017). Karanlık Kişilik Özelliklerinin Örgütsel Sinizm Üzerindeki Etkisi. 5. Örgütsel Davranış Kongresi.
• Murat, G., Börü, D. E. (2019). Çalışanların Yöneticilerine İlişkin Algıladıkları Psikopati Özelliklerinin Sergiledikleri Sinik Davranışlar Üzerindeki Etkisi. Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi, 14(51), 128-146.
• Neves, P. (2012). Organizational Cynicism: Spillover Effects on Supervisor–Subordinate Relationships and Performance. The Leadership Quarterly, 23(5), 965-976.
• Özdemir, B., Atan, E. (2018). Karanlık Üçlünün Örgütsel Muhalefete Etkisi: Bir Yapısal Eşitlik Modeli. İş Ahlakı Dergisi. 11(2):275-298.
• Özler, D. E., Atalay, C. G. (2011). A Research to Determine the Relationship Between Organizational Cynicism and Burnout Levels of Employees in Health Sector. Business and Management Review, 1(4), 26-38.
• Özsoy, E. (2019). Yöneticilerin Karanlık Kişilik Özelliklerinin Çalışanların Tükenmişlik Düzeylerine Etkisi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 22(1), 194-203.
• Özsoy, E., Ardıç, K. (2017). Karanlık Üçlü’nün (Narsisizm, Makyavelizm Ve Psikopati) İş Tatminine Etkisinin İncelenmesi. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24(2), 391-406.
• Özsoy, E., Rauthmann, J. F., Jonason, P. K., Ardıç, K. (2017). Reliability and Validity Of The Turkish Versions Of Dark Triad Dirty Dozen (Dtdd-T), Short Dark Triad (Sd3-T), And Single Item Narcissism Scale (Sıns-T). Personality and Individual Differences, 117(2017),11-14. https://Doi.Org/10.1016/J.Paid.2017.05.019.
• Qian, Y., Daniels, T. D. (2008). A Communication Model of Employee Cynicism Toward Organizational Change. Corporate Communications: An International Journal, 13(3), 319-332.
• Pabian, S., De Backer, C. J. S., Vandebosch, H. (2015). Dark Triad personality traits and adolescent cyber-aggression. Personality and Individual Differences, 75, 41–46.doi:10.1016/j.paid.2014.11.015
• Reichers, A. E., Wanous, J. P., Austin, J. T. (1997). Understanding and Managing Cynicism About Organizational Change.Academy of Management Executive, 11(1), 48–59.
• Riggle, R. J., Edmondson, D. R., Hansen, J. D. (2009). A Meta-Analysis of The Relationship Between Perceived Organizational Support and Job Outcomes: 20 Years Of Justice Research. Journal of Applied Psychology, 86, 425–455. http://Dx.Doi.Org/10.1037//0021-9010.86.3.425.
• Spurk, D., Keller, A. C., Hirschi, A. (2015). Do bad guys get ahead or fall behind? Relationships of the dark triad of personality with objective and subjective career success. Social Psychological and Personality Science, 7(2), 113–121.doi:10.1177/1948550615609735.
• Spain, S. M., Harms, P., LeBreton, J. M. (2014). The dark side of personality at work. Journal of Organizational Behavior, 35, 41–60. doi:10.1002/job.1894
• Schleicher, D. J., Hansen, D., Fox, K. E. (2010). Job Attitudes And Work Values. In S. Zedeck (Ed.), Apa Handbook of Industrial and Organizational Psychology, Vol. 3.(Pp. 137–189)Washington, Dc: American Psychological Association.
• Şantaş, F., Uğurluoğlu, Ö., Kandemir, A., Çelik, Y. (2016). Sağlık Çalışanlarında Örgütsel Sinizm, İş Performansı Ve Örgütsel Özdeşleşme Düzeyleri Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(3), 867-886.
• Tayfun, A., Çatır, O. (2014). Hemşirelerin Örgütsel Sinizm Düzeylerinin İncelenmesi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 6(1), 347-365.
• Uçkun, C. G., Üzüm, B., Uçkun, S. (2018). Narsist Kişiliğin Makyavelist Davranışlara Etkisi: Kocaeli Üniversitesi Özel Güvenlik Öğrencileri Örneği. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(2):139-154.
• Wanous, J. P., Reichers, A. E., Austin, J. T. (1994). Organizational Cynicism: An Initial Study. Academy of Management Best Papers Proceedings, 269–273.
• Wilkerson, J. M., Evans, W. R., Davis, W. D. (2008). A Test of Coworkers' Influence on Organizational Cynicism, Badmouthing, and Organizational Citizenship Behavior. Journal of Applied Social Psychology, 38(9), 2273-2292.
• Yıldız, K. (2013). Örgütsel Bağlılık ile Örgütsel Sinizm ve Örgütsel Muhalefet Arasındaki İlişki. Electronic Turkish Studies, 8(6):853-879.