BEDEN EĞİTİMİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ ÖĞRETMEN KİMLİKLERİ İLE MESLEĞİ TERCİH ETME NEDENLERİ

Yıl 2020, Cilt: 18 Sayı: 2, 166 - 177, 30.06.2020

Melek Kozak , Zehra Certel , Ziya Bahadır , Buse Çelik

https://doi.org/10.33689/spormetre.620181

Cited By: 2

Öz

Bu çalışmanın amacı, beden eğitimi öğretmen adaylarının, meslek öncesi öğretmen kimliği ile öğretmenlik mesleğini tercih etme nedenlerini cinsiyet, öğrenim gördükleri sınıf düzeyi, genel akademik not ortalaması değişkenlerine göre incelemek ve birbirleri arasındaki ilişkiyi ortaya koymaktır. Çalışmanın araştırma gurubunu, Erciyes Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu’nda 167, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu’nda 101, Gazi Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi’nde 97 olmak üzere toplam 365 beden eğitimi öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak, Övet (2006) tarafından geliştirilen “Öğretmenlik Mesleğini Tercih Etme Nedenleri Ölçeği”, Arpacı ve Bardakçı (2015) tarafından Türkçe uyarlaması yapılan “Meslek Öncesi Öğretmen Kimliği Ölçeği (MÖÖK)" ve kişisel bilgi formu kullanılmıştır. Araştırma ilişkisel tarama modelindedir. Verilerin analizinde; veriler normal dağılım gösterdiği için ikili karşılaştırmalarda t-testi, çoklu karşılaştırmalarda ANOVA ve değişkenler arası ilişkiyi incelemek için Pearson korelasyon katsayısı kullanılmıştır. Beden eğitimi öğretmen adaylarının mesleği tercih etme nedenleri puan ortalaması (X=3.34±.59) ve meslek öncesi öğretmen kimliği puan ortalaması (X=3.94±.78) orta düzeyin üzerinde bulunmuştur. Öğretmen adaylarının cinsiyetlerine göre, öğretmenlik mesleğinin tercih edilmesinde etkili olan “bilinç” alt boyutunda ve meslek öncesi öğretmen kimliğinde “sınıflama”, “güven”, “katılım” alt boyutlarında ve ölçek toplamında kadın öğretmen adayları lehine anlamlı farklılıklar bulunmuştur. Öğretmen adaylarının öğrenim gördükleri sınıflara göre, öğretmenlik mesleğini tercih etme nedenleri ve meslek öncesi öğretmen kimliği bakımından istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. Akademik başarıya göre incelendiğinde, öğretmenlik mesleğinin tercih edilmesinde etkili olan “ideal”, ve “bilinç” alt boyutunda, meslek öncesi öğretmen kimliğinde “kendine güvenme”, “katılımcı öğretmen” ve ölçek toplamında istatistiksel olarak anlamlı farlılıklar bulunmuştur. Beden eğitimi öğretmen adaylarının meslek öncesi öğretmen kimliği ile mesleği tercih etme nedenlerinde etkili olan “ideal” ve “bilinç” alt boyutlarında pozitif yönde ilişkiler tespit edilirken, “etkilenme” alt boyutunda negatif yönde ilişkiler tespit edilmiştir. Mesleği tercih etmede etkili olan içsel faktörlerin öğretmen kimliğini olumlu yönde etkilediği, dışsal faktörlerden biri olan etkilenmenin ise öğretmenlik kimliğini olumsuz yönde etkilediği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

beden eğitimi, öğretmen adayı, öğretmenlik mesleği

Kaynakça

• Alptekin Yolcu, M. (2018). Sınıf öğretmeni adaylarının meslek öncesi öğretmen kimlik algılarının incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Arpacı, D., Bardakçı, M. (2015). An investigation on the relationship between prospective teachers’ early teacher identity and their need for cognition. Journal of Educationand Training Studies, 4(3), 9-19.
• Atmaca, Ç. (2017). English teachers’ perspectives about teacher competencies in terms of professional identity. Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(4), 1641-1669.
• Aykaç, N., Yıldırım, K., Altınkurt, Y., Marsh, M. M. (2017). Understanding the underlying factors affecting the perception of pre-service teachers’ teacher identity: a new ınstrument to support teacher education. Üniversite Park Bülten, 6(1), 67-78.
• Beijaard, D., Meijer, P. C., Verloop, N. (2004). Reconsidering research on teachers’ professional identity. Teaching and teacher education, 20(2), 107-128.
• Boz, Y., Boz, N. (2008). Kimya ve matematik öğretmen adaylarının öğretmen olma nedenleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 16(1), 137-144.
• Britzman, D. P. (1991). Practice makes practice: A critical study of learning to teach. Albany, NY: State University of New York Press.
• Cinpolat, T., Alıncak, F., Abakay, U. (2016). Beden eğitimi ve spor yüksekokulu öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının incelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 1(1), 38-47
• Connelly, M., Clandinin, J. (1999). Shaping a Professional identity: Stories of educationalpractice. London, ON: The Althouse Press.
• Çakmak, M., Kayabaşı, Y. (2017). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğini seçme nedenlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. MSKU Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 1-10.
• Çermik H., Doğan B., Şahin A. (2010) Sınıf öğretmenliği öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğini tercih sebepleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 201-212.
• Erden, M. (2005). Öğretmenlik mesleğine giriş. İstanbul: Epsilon yayıncılık.
• Foster, T., Newman, E. (2005). Just a knockback? Identity bruising on their route to becoming a male primary school teacher. Teacher sand Teaching: Theory and Practice, 11(4), 341-358.
• Hacıömeroğlu, G., Şahin-Taşkın, Ç. (2009). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğini tercih sebepleri, 1. Uluslararası Türkiye Eğitim Araştırmaları Kongresi, Çanakkale: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi.
• Johnston, J., McKeown, E., McEwen, A. (1999). Choosing primary teaching as a career: The perspectives of males and females in training. Journal of Education for Teaching, 25(1), 55-64.
• Karakaş, A., Kıngır, S., Kiremitçi, O. (2018). Öğretmenlerin mesleğe yönelik davranış ve yaşantı modellerinin belirlenmesi: Bartın ili örneği. Electronic Journal Of Social Sciences, 17(67).
• Korthagen, F. A. J. (2004). In search of the essence of a good teacher: towards a more holistic approach in teacher education. Teaching and Teacher Education, 29(1), 77-97.
• Lasky, S. (2005). A socio cultural approach tounder standing teacher identity, agency and Professional vulnerability in a context of secondary school reform. Teaching and Teacher Education, 21, 899-916.
• MEB (2019). Millî eğitim istatistikleri: Örgün eğitim 2018-2019. Ankara: MEB
• Mulholland, J., Hansen, P. (2003). Men who become primary school teachers: An early portrait. Asia-Pacific Journal of Teacher Education, 31(3), 213-224.
• Övet, O. (2006). Eğitim fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğini tercih etmelerinde etkili olan faktörlerin belirlenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Özbek, R. (2007). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğini tercih etmelerinde kişisel, ekonomik ve sosyal faktörlerin etkililik derecelerine ilişkin algıları. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(1), 145-159.
• Özsoy, G., Özsoy, S., Özkara, Y., Memiş, A. D. (2010). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğini tercih etmelerinde etkili olan faktörler. İlköğretim Online, 9(3), 910-921.
• Parr, M., Gosse, Douglas, Allison, J. (2008). The professional journey of male primary teachers: experiences and perceptions of entering into a “sacred female space”. The International Journal of Diversity in Organisations,Communitiesand Nations, 7(6), 257-265.
• Saylam, D. K., Soytürk, M., Asma, M., Çamlıyer, H., Kalkan, N. (2017). Spor Bilimleri Fakültesinde Öğrenim Gören Öğrencilerin Meslek Öncesi Öğretmen Kimliklerinin İncelenmesi. Dünya Spor Bilimleri Araştırmaları Kongresi, (s. 87). Manisa.
• Smedley, S. (2007). Learning to be a primary school teacher: reading one man’s story. Gender and Education, 19(3), 369-385.
• Şara, P., Kocabaş, A. (2012). Sınıf öğretmeni adaylarının sınıf öğretmenliğini tercih nedenleri ve aldıkları eğitimle ilgili görüşleri. Turkish International Journal of Special Education and Guidance&Counceling, 1(2), 8-17.
• Şimşek, H. (2005) Ortaöğretim alan öğretmenliği tezsiz yüksek lisans programına devam eden öğrencilerin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Elektronik Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1).
• Tabachnick, B.G., Fidell, L.S. (2013). Çok değişkenli istatistik kullanımı: Uluslararası baskı. Pearson 2012.
• Tavşanlı, Ö. F., Saraç, E. (2016). Sınıf öğretmeni adaylarının oluşması muhtemel öğretmen kimliklerinin “öğretmen adayları olası benlikler ölçeği” kullanılarak incelenmesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(36), 689-703.
• Türkdoğan, S. C. (2014). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğini tercih etmelerinde etkili olan faktörlere göre mesleki kaygıları, Yüksek lisans tezi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Ulubey, Ö., Yıldırım, K., Alpaslan, M. M. (2018). Pedagojik formasyon eğitimi sertifika programının öğretmen adaylarının öğretmen kimliği algısına etkisinin incelenmesi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 48-55.
• Yaşar, M., Karabay, A., Bilaloğlu, R. G. (2013). “Şimdi ben öğretmen mi oldum?” öğretmenlik kimliğinin oluşmasında etkili olan etkenlere yönelik öğretmen adaylarının görüşleri. Electronic Turkish Studies, 8(7), 269-282.
• Yazıcı, H. (2009). Öğretmenlik mesleği, motivasyon kaynakları ve temel tutumlar: Kuramsal bir bakış. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(1), 33–46.
• Yılmaz, N., Doğan, N. (2015). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının meslek tercihlerini etkileyen faktörler: Hacettepe Üniversitesi Örneği. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi.