THE SCALE OF FACTORS CAUSING INJURY IN SPORTS (SFCIS): A VALIDITY AND RELIABILITY STUDY

Yıl 2023, Cilt: 21 Sayı: 3, 144 - 156, 30.09.2023

Harun Koç , Ömer Kaynar

https://doi.org/10.33689/spormetre.1277169

Öz

In this study, it was aimed to develop a valid and reliable scale of factors causing injury in sports. The study was conducted on 424 individuals with a history of at least 1 previous injury in sports. Exploratory and Confirmatory Factor Analysis, item analysis, reliability and test-retest analyses were conducted in order to reveal and verify the structure of the scale. As a result of the analyses, a 4-factor measurement tool with 26 items with factor loadings between .46 and .87 was obtained. These factors were named as Personal Factors (PF), Psychological Factors (PF), Environmental Factors (EF) and Coach Related Factors (CRF). The CF factor with an eigenvalue of 10.22 consists of 9 items and explains 39.33% of the total variance. The PF factor with an eigenvalue of 5.31 consists of 6 items and accounts for 20.42% of the total variance. Eigenvalue of the CF factor is 2.60 and it consists of 6 items and explains 9.98% of the total variance. The EIF factor with an eigenvalue of 2.07 consists of 5 items and explains 7.95% of the total variance. In the confirmatory factor analysis results of the SYNFÖ, the fit index values obtained were found to be within the adequate and acceptable range. The difference between the lower and upper group averages was found to be significant, and the values of the item-total correlation were found to be between .69 and .88. As a result of the study, it was determined that the Factors Causing Injury in Sports Scale is a valid and reliable measurement tool.

Anahtar Kelimeler

Sport, ınjury, factor, scale development.

SPORDA YARALANMAYA NEDEN OLAN FAKTÖRLER ÖLÇEĞİ (SYNFÖ): GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI

Öz

Bu araştırmada sporda yaralanmaya neden olan faktörler ölçeğinin geçerli ve güvenilir olarak geliştirilmesi amaçlanmıştır. Çalışma daha önce sporda en az 1 kez yaralanma hikâyesi yaşayan 424 birey üzerinde yürütülmüştür. Araştırmada ölçeğin yapısının ortaya konması ve doğrulanması amacıyla Açımlayıcı ve Doğrulayıcı Faktör Analizi, madde analizi, güvenirlik ve test tekrar test analizleri yapılmıştır. Yapılan analizler sonucunda faktör yükleri .46 ve .87 arasında olan 26 maddeli 4 faktörlü ölçme aracı elde edilmiştir. Bu faktörler Kişisel Faktörler (KF), Psikolojik Faktörler (PF), Çevresel Faktörler (ÇF) ve Antrenöre Bağlı Faktörler (ABF) olarak adlandırılmıştır. Özdeğeri 10,22 olan KF faktörü 9 maddeden oluşmakta ve toplam varyansın %39,33’sini açıklamaktadır. Özdeğeri 5,31 olan PF faktörü 6 maddeden oluşmakta ve toplam varyansın % 20,42’ini oluşmaktadır. ÇF faktörünün özdeğeri 2,60 ve 6 maddeden oluşup toplam varyansın % 9,98’ini açıklamaktadır. Özdeğeri 2,07 olan ABF faktörü 5 maddeden oluşmakta ve toplam varyansın % 7,95’ini açıklamaktadır. SYNFÖ’nün doğrulayıcı faktör analizi sonuçlarında; elde edilen uyum indeksi değerleri, yeterli ve kabul edilebilir aralıkta bulunmuştur. Alt-üst grup ortalamaları farkı anlamlı, madde toplam korelasyonuna ait değerlerin .69 ile .88 arasında olduğu saptanmıştır. Araştırmanın sonucunda Sporda Yaralanmaya Neden Olan Faktörler Ölçeği’nin geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Spor, yaralanma, etken, ölçek geliştirme

Kaynakça

• Ağkurt, E. (2018). Üniversite öğrencilerinde spora katılımın sosyalleşmeye etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans tezi. Fırat Üniversitesi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı Elazığ.
• Al Attar, W. S. A., Soomro, N., Sinclair, P. J., Pappas, E., & Sanders, R. H. (2017). Effect of injury prevention programs that include the Nordic hamstring exercise on hamstring injury rates in soccer players: a systematic review and meta-analysis. Sports Medicine, 47(5), 907-916.
• Alpar, R. (2013). Uygulamalı çok değişkenli istatistiksel yöntemler. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Arı, Ç., Ulun, C., Yarayan, Y. E., Dursun, M., Mutlu, T., & Üstün, Ü. D. (2020). Mindfulness, healthy life skills and life satisfaction in varsity athletes and university students. Progress in Nutrition, 22(2), e2020024.
• Balcı, A. (2005). Sosyal bilimlerde araştırma yöntem, teknik ve ilkeler. Ankara: Pegem Yayınları.
• Bavlı, Ö. (2013). Elit bayan voleybolcularda yaralanma türleri ve sebeplerinin incelenmesi. Uluslararası Hakemli Akademik Spor Sağlık ve Tıp Bilimleri Dergisi, 7(3), 32-38.
• Bilici, M.F. (2019). Adolesan dönemde fiziksel aktivite, spor ve beslenmenin sportif performans ve fiziksel gelişime etkisi. İstanbul: Güven Plus Grup A. Ş. Yayınları.
• Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: istatistik, araştırma deseni SPSS uygulamaları ve yorum. Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, O. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri Ankara: Pegem Akademi.
• Caz, Ç., Kayhan, R.F., & Bardakçı, S. (2019). Adaptation of the sport injury anxiety scale to Turkish: Validity and reliability study. Turkish Journal of Sports Medicine, 54(1), 52-63.
• Çelik, H. E., & Yılmaz, V. (2013). Lisrel 9.1 ile yapısal eşitlik modellemesi: temel kavramlar uygulamalar-programlama. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Çerezci, T. E. (2010). Yapısal eşitlik modelleri ve kullanılan uyum iyiliği indekslerinin karşılaştırılması. Yayımlanmamış Doktora tezi. Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü,İstatistik Anabilim Dalı, Ankara.
• Chaput J. P, Willumsen J, Bull F, Chou, R, Ekelund U, Firth J., Jago, R., Ortaga, F.B., & Katzmarzyk, P.T (2020) WHO guidelines on physical activity and sedentary behaviour for children and adolescents aged 5–17 years: summary of the evidence. Int J Behav Nutr Phys Act, 17(1),1-9.
• Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2017). Research methods in education. Routledge.
• Creswell, J. W., & Creswell, J. D. (2017). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches. Sage publications.
• Doğan, İ. (2015). Farklı veri yapısı ve örneklem büyüklüklerinde yapısal eşitlik modellerinin geçerliği ve güvenirliğinin değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Doktora tezi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Biyoistatistik Anabilim Dalı, Eskişehir.
• Doğan, İ., & Özdamar, K. (2017). The effect of different data structures, sample sizes on model fit measures. Communications İn Statistics-Simulation and Computation, 46(9), 7525-7533.
• Engebretsen, L., & Bahr, R. (2009). Why is injury prevention in sports important. In: Sports injury prevention. 1st edition. NJ: Wiley-Blackwell.
• Ercan, S. (2018). Kronik hastalıklarda egzersiz ve beslenme. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri.
• Ercan, S., & Önal, Ö. (2021). Spor yaralanmalarından korunma farkındalığı ölçeği geliştirme, geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Spor Hekimliği Dergisi, 56(3), 138-145.
• Erkuş, A. (2014). Psikolojide ölçme ve ölçek geliştirme-1: Temel kavramlar ve işlemler (2. Baskı). Ankara: Pegem Yayınları.
• Erol, B., & M. Karahan (2006). Çocuklarda spor yaralanmaları. Türkiye Klinikleri J Pediatr Science, 2(4), 89-97.
• Faude, O., Rössler, R., Petushek, E. J., Roth, R., Zahner, L., & Donath, L. (2017). Neuromuscular adaptations to multimodal injury prevention programs in youth sports: a systematic review with meta-analysis of randomized controlled trials. Frontiers in physiology, 8, 791.
• George, D., & Mallery, M. (2010). SPSS for Windows Step by Step: A Simple Guide and Reference, 17.0 update (10a ed.) Boston: Pearson.
• Hanlon, C., Krzak, J. J., Prodoehl, J., & Hall, K. D. (2020). Effect of injury prevention programs on lower extremity performance in youth athletes: A systematic review. Sports Health, 12(1), 12-22.
• Karasar, N. (2014). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel.
• Karayiğit, R., Sarı, C., Önal, A., Durmuş, T., & Büyükçelebi, H. (2020). Yüksek şiddetli interval antrenmanların (HIIT) aerobik dayanıklılık ve vücut yağ yakımı üzerine etkileri. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 18(4), 1-13.
• Kayhan, R.F., Yapıcı, A., & Üstün, Ü.D. (2019). Kadın sporcuların yaralanma kaygılarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Sportif bakış: Spor ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(SI1), 276-287.
• Kılıç, B., Yücel, A. S., Gümüşdağ, H., Kartal, A., & Korkmaz, M. (2014). Spor yaralanmaları üst ekstremite yaralanmaları kapsamında omuz yaralanmaları ve tedavi yöntemleri. Uluslararası Hakemli Akademik Spor Sağlık ve Tıp Bilimleri Dergisi, 12(4), 1-26.
• Kline, R. B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling. New York: The Guilford Press.
• Koç, H., & Kaynar, Ö. (2021). Bazı bireysel sporlarda yaralanma. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Koç, H., Turhan, M.Ö., & Erman, M.Y. (2022). Sporda meydana gelen yaralanma nedenlerinin incelenmesi: voleybolcular üzerine bir araştırma. Spor bilimleri alanında uluslararası araştırmalar II (1. Baskı 169-182) içinde. Konya: Eğitim Yayınevi.
• Koz, M., & Ersöz, G. (2010). Spor yaralanmalarının önlenmesinde fiziksel kassal uygunluğun önemi” Ortopedi ve Travmatoloji Özel Dergisi, 3(1), 14-19.
• Marsh, H. W., Hau, K.T., Artelt, C., Baumert, J., & Peschar, J.L. (2006). OECD’s brief self-report measure of educational psychology’s most useful affective constructs: Cross-cultural, psychometric comparisons across 25 countries. International Journal of Testing, 6(4), 311-360.
• Meydan, H.C., & Şeşen, H. (2011). Yapısal eşitlik modellemesi AMOS uygulamaları. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Meyers, L.S, Gamst, G., & Guarino, A.J. (2006). Applied multivariate research: Design and ınterpretation. London: Sage Publications.
• Namlı, S., & Buzdağlı, Y. (2020). Aktif sporcuların yaralanma sonrası kaygı düzeylerinin incelenmesi . Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 25(4), 469-480.
• Özdamar, K. (2013). Paket programlar ile istatistiksel veri analizi. Ankara: Nisan Kitabevi.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel çalışma ve değerlendirme yöntemleri. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Pett, M. A., Lackey, N. R., & Sullivan, J. J. (2003). Making sense of factor analysis: The use of factor analysis for instrument development in health care research. SagePublications.
• Schermelleh-Engel, K., & Mooseburger, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: tests of significance and descriptive goodness of fit measurement. Methods of Psychological Research Online, 8(2), 23-74.
• Seçer, İ. (2015). SPSS ve Lisrel ile pratik veri analizi: Analiz ve raporlaştırma. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Şenışık, S., Özgürbüz, C., & Ergün, M. (2010). Elit futbolcularda izokinetik kas kuvveti ve ön çapraz bağ yaralanması arasındaki ilişki. Spor Hekimliği Dergisi, 45, 127-134.
• Şenışık, S. (2015). Egzersiz ve bağışıklık sistemi. Spor Hekimliği Dergisi, 50, 11-20.
• Sensoy, C., Senel, Ö., & Akarçesme, C. (2022). Bazi spor branslarinda spor yaralanma çesitleri ile yaralanma kaygisi arasindaki ıliskinin belirlenmesi. Ulusal Kınesyolojı Dergısı, 2(2), 27-41.
• Smith, D., M. Bar-Eli (2007). Essential readings in sport and exercise psychology. Champaign: Dıane Publishing.
• Sümer, N. (2000). Yapısal eşitlik modelleri. İstanbul: Türk Psikoloji Yayınları.
• Tabachnick, B. G., & Fidel, L. S. (2007). Using multivariate statistics. New York: Allyn and Bacon.
• Tanyeri, L. (2019). Farklı branş sporcularında yaralanma kaygısının incelenmesi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 13(19), 577-591.
• Tavşancıl, E. (2014). Tutumların ölçülmesi ve spss ile veri analizi. Ankara: Nobel Yayınevi.
• Tezbaşaran, A. A. (2008). Likert tipi ölçek geliştirme kılavuzu. Ankara: Türk Psikologları Derneği Yayınları.
• Tezcan, C. (2008). Yapısal Eşitlik Modelleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans tezi. Hacettepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstatistik Anabilim Dalı, Ankara.
• Thompson, B. (2004). Exploratory and confirmatory factor analysis: Understanding concepts and applications. Washington, DC, 10694.
• Ural, A., & Kılıç, İ. (2013). Bilimsel araştırma sureci ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Weston, R., & Gore, P.A. (2006). A brief guide to structural equation modeling. The Counseling Psychologist, 34(5), 719-751.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları