Investigation of Eating Addiction Tendencies of Master Athletes

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 1, 36 - 51, 10.06.2024

Recep Tekin , Halit Harmancı , Mert Kayhan , Çetin Özdilek

https://doi.org/10.53025/sportive.1430246

Öz

In recent years, there has been a significant increase in the number of adult individuals who play sports for recreational purposes and are interested in athletics at the competition level. The aim of this study was to determine the eating addiction tendencies of veteran athletes and to identify the foods that cause overeating. A total of 259 veteran athletes, 105 female 40.5% and 154 male 59.5%, aged 41.16 ± 7.11 years, participated in the study voluntarily. According to the purpose of the study, the Yale Eating Addiction Scale, which was developed by Gearhardt et al. in 2009 and the validity and reliability study was conducted by Bayraktar et al. in 2012, was used to determine the eating addictions of veteran athletes. IBM SPSS statistical program 26 was used to evaluate the findings obtained from the study. Descriptive statistics, frequency analysis, t test for independent groups and correlation analysis were used to evaluate the findings. The results were analyzed at 0.05 significance level. While 191 of the 259 people who participated in this study did not meet the diagnosis of eating addiction, eating addiction was observed in 68 people. In addition, in the list of foods that caused problems due to overeating because of the desire to overeat in the scale, chocolate / wafer was the first with 49.8%, followed by chips with 45.1% and cola / soda with 37.1%. On the other hand, more staple foods such as bread (18.5 %) and cheese (16.6 %) may also cause some individuals to overeat, but at lower rates than processed foods. In addition, it was observed that among the foods considered healthy (e.g., carrot 8.5%, lettuce 6.5%, apple 12.0%), the rates of overeating were quite low. The findings related to educational status show that individuals with primary and secondary education levels have significantly higher eating addiction scores than individuals with undergraduate and higher education levels (p<0.05). This suggests that education may have an important effect on individuals' eating behaviours. It shows that the eating addiction scores of the athletes who received dietitian help were statistically significantly higher than those who did not receive dietitian help (p<0.05). This result suggests that professional nutrition counselling may have a significant impact on individuals' eating behaviours, and perhaps individuals who seek dietitian help struggle with higher levels of eating addiction problems. It was found that the eating addiction scores of athletes who consumed food before training were statistically significantly higher than those who did not (p<0.05). In the case of food consumption during training, a difference was observed between the scores (p<0.05). In the case of food consumption after training, there was no statistically significant difference between the eating addiction scores (p<0.05). These results suggest that training routines and timing of feeding may have an impact on athletes' eating addiction, with pre-training feeding having the most pronounced effect. As a result, it was observed that the majority of the veteran athletes participating in the study did not have a tendency for eating addiction. In future studies, the effect of different sports branches and age groups can be investigated.

Anahtar Kelimeler

Yale Eating Addiction Scale, Nutrition, Eating Addiction

Veteran Atletlerin Yeme Bağımlılığı Eğilimlerinin Araştırılması

Öz

Son yıllarda rekreasyonel amaçlı spor yapan ve yarışma düzeyinde atletizm sporu ile ilgilenen erişkin bireylerin sayısında ciddi artış meydana gelmiştir. Bu çalışmanın amacı veteran atletlerin yeme bağımlılığı eğilimlerinin belirlenmesi ve aşırı yeme isteği uyandıran gıdaların tespit edilmesidir. Çalışmaya, yaşları 41.16 ± 7.11 arasında değişen 105 kadın %40.5 ve 154 erkek %59.5 toplam 259 veteran atlet gönüllü olarak katılmıştır. Araştırmanın amacına göre veteran atletlerin yeme bağımlılıklarının belirlemek için Gearhardt ve arkadaşları tarafından 2009’da geliştirilen, geçerlilik ve güvenilirlik çalışması 2012 yılında Bayraktar ve ark. tarafından yapılmış olan Yale Yeme Bağımlılığı Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulguların değerlendirilmesinde IBM SPSS istatistik 26 programı kullanılmıştır. Bulguların değerlendirilmesi için tanımlayıcı istatistikler, frekans analizi, bağımsız gruplar için t testi ve korelasyon analizlerinden yararlanılmıştır. Sonuçlar 0.05 anlamlılık düzeyinde değerlendirilmiştir. Bu çalışmaya katılan 259 kişiden 191 tanesi yeme bağımlılığı tanısını karşılamazken, 68 kişide yeme bağımlılığı görülmüştür. Ayrıca ölçekte yer alan aşırı yeme isteği uyandırdığı için aşırı yemekten dolayı sorun yaşanan gıdalar listesinde ilk sırada %49.8 ile çikolata/gofret olurken, %45.1 cips ve %37.1 ile kola/gazoz takip etmiştir. Diğer yandan, ekmek (%18.5) ve peynir (%16.6) gibi daha temel gıda maddeleri de bazı bireyler için aşırı yeme isteği uyandırabilir, ancak bu oranlar işlenmiş gıdalara kıyasla daha düşüktür. Ayrıca, sağlıklı olarak kabul edilen gıdalar (örneğin, havuç %8.5, marul %6.5, elma %12.0) arasında aşırı yeme isteği uyandırma oranlarının oldukça düşük olduğu görülmektedir. Eğitim durumu ile ilgili bulgular, özellikle ilköğretim ve ortaöğretim düzeyindeki bireylerin lisans ve üzeri eğitim seviyesine sahip bireylere göre anlamlı derecede yüksek yeme bağımlılığı puanlarına sahip olduğunu göstermektedir (p<0.05). Bu da eğitimin bireylerin yeme davranışları üzerinde önemli bir etkisi olabileceğini düşündürmektedir. Diyetisyen yardımı alan atletlerin yeme bağımlılığı puanlarının, diyetisyen yardımı almayanlara göre istatistiksel olarak anlamlı bir şekilde daha yüksek olduğunu göstermektedir (p<0.05). Bu sonuç, profesyonel beslenme danışmanlığının, bireylerin yeme davranışları üzerinde önemli bir etkiye sahip olabileceğini ve belki de diyetisyen yardımı arayan bireylerin daha yüksek yeme bağımlılığı sorunlarıyla mücadele ettiğini düşündürmektedir. Antrenman öncesi besin tüketen atletlerin yeme bağımlılığı puanlarının, tüketmeyenlere göre istatistiksel olarak anlamlı şekilde daha yüksek olduğu tespit edilmiştir (p<0.05). Antrenman esnası besin tüketimi durumunda, puanlar arasında bir fark gözlemlenmiştir (p<0.05). Antrenman sonrası besin tüketimi durumunda ise, yeme bağımlılığı puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmamaktadır (p<0.05). Bu sonuçlar, antrenman rutinlerinin ve beslenme zamanlamasının atletlerin yeme bağımlılığı üzerinde etkili olabileceğini göstermektedir, özellikle antrenman öncesi beslenme en belirgin etkiye sahiptir. Sonuç olarak çalışmaya katılan veteran atletlerin büyük çoğunluğunda yeme bağımlılığı eğilimi olmadığı görülmüştür. İleriki çalışmalarda farklı spor branşlarında ve yaş gruplarında etkisi araştırılabilir.

Anahtar Kelimeler

Yale Yeme Bağımlığı Ölçeği, Beslenme, Yeme Bağımlılığı

Etik Beyan

Mevcut araştırma süresince “Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi” çerçevesinde hareket edilmiştir.

Kaynakça

• Abay, H., & Kaplan, S. (2015). Menopozal dönem yaşam kalitesini nasıl etkiliyor?. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, 4(1), 1-24. https://doi.org/10.1501/Asbd_0000000048
• Amarantos, E., Martinez, A., & Dwyer, J. (2001). Nutrition and quality of life in older adults. The Journals of Gerontology series A: Biological sciences and Medical sciences, 56(suppl_2), 54-64. https://doi.org/10.1093/gerona/56.suppl_2.54
• Ardıç, F. (2014). Egzersizin sağlık yararları. Türkiye Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Dergisi, 60, 9-14.
• Baer, R. A., Fischer, S., Huss, D. B. (2005). Mindfulness and acceptance in the treatment of disordered eating. Journal of Rational-Emotive and Cognitive-Behavior Therapy, 23(4), 281-300.
• Balaman, B. İ. (2017). Bakırköy ilçesindeki yetişkin populasyonda yeme bağımlılığı ve ilişkili etmenler Yüksek Lisans Tezi, Haliç Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Psikoloji Ana Bilim Dalı, İstanbul.
• Bayraktar, F., Erkman, F., Kurtulus, E. (2012). Adaptation study of Yale food addiction scale. Psychiatry and Clinical Psychopharmacology, 22(1), S38.
• Burmeister, J. M., Hinman, N., Koball, A., Hoffmann, D. A., Carels, R. A. (2013). Food addiction in adults seeking weight loss treatment. Implications for psychosocial health and weight loss. Appetite, 60, 103-110. https://doi.org/10.1016/j.appet.2012.09.013
• Butler, J. V., Dietrich, S. J., & Lutz, R. D. (1989). Nutrient intake of Marathon Runners. Journal of the American Dietetic Association, 89(9), 1273-1278.
• Canetti, L., Bachar, E. ve Berry, E. M. (2002). Food and emotion. Behavioural Processes, 60(2), 157-164. https://doi.org/10.1016/S0376-6357(02)00082-7
• Chatard, J. C., Boutet, C., Tourny, C., Garcia, S., Berthouze, S., & Guézennec, C. Y. (1997). Nutritional status and physical fitness of elderly sportsmen. European journal of applied physiology and occupational physiology, 77, 157-163.
• Cook, B., Engel, S., Crosby, R., Hausenblas, H., Wonderlich, S. ve Mitchell, J. (2014). Pathological motivations for exercise and eating disorder specific health‐related quality of life. International Journal of Eating Disorders, 47(3), 268-272.
• Dayılar Candan, H., & Küçük, L. (2019). Lise öğrencilerinde yeme bağımlılığı ve etkileyen faktörler. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 10(1), 12-19.
• Durak B.A., & Utku, Ç. (2006). A study on the relationship between eating attitudes and anger. Turk Psikoloji Dergisi, 21(57).65-82.
• Ekiz, D. (2020). Bilimsel araştırma yöntemleri (6. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Gearhardt, A. N., Corbin, W. R., & Brownell, K. D. (2009). Preliminary validation of the Yale food addiction scale. Appetite, 52(2), 430-436.
• Gearhardt, A. N., White, M. A., Masheb, R. M., Morgan, P. T., Crosby, R. D., Grilo, C. M. (2012). An examination of the food addiction construct in obese patients with binge eating disorder. International Journal of Eating Disorders, 45(5), 657-663.
• Grimm, E. R. ve Steinle, N. I. (2011). Genetics of eating behavior: established and emerging concepts. Nutrition Reviews, 69(1), 52-60.
• Hauck, C., Schipfer, M., Ellrott, T., & Cook, B. (2020). „Gib dein Bestes!“–Zusammenhang zwischen ‚food addiction ‘, Sportsucht und Perfektionismus bei Amateursportlern. German Journal of Exercise and Sport Research, 50, 114-122.
• Hauck, C., Weiß, A., & Ellrott, T. (2016). Relationship between “food addiction”, restrained eating behavior, mental health status and score of binge eating in a morbidly obese German Sample. Adipositas, 10(4), 215–220. https://doi.org/10.1055/s-0037-1617719.
• Karasar, N. (2016). Bilimsel Araştırma Yöntemi: Kavramlar İlkeler Teknikler, Nobel Akademik Yayıncılık, 31. Basım. Kayhan, M., & Ünveren, A. (2017) Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu Öğrencilerinin Fiziksel Aktivite Düzeyleri ile Yeme Bağımlılıklarının Karşılaştırılması. Sportif Bakış: Spor ve Eğitim Bilimleri Dergisi, (1) 98-108.
• Koçoğlu, G., Sümer, H., Özdemir, L., & Polat, H. (2001). Are nutrition and habits of sports students different from other students.
• Köse, G., Tayfur, M., Bi̇ri̇nci̇oğlu, İ., Dönmez, A. (2016). Adaptation study of the mindful eating questiıonnare (MEQ) into Turkish. Journal of Cognitive-Behavioral Psychotherapy and Research, 5(3), 125-134.
• Kruk, J. (2009). Physical activity and health. Asian Pacific Journal of Cancer Prevention, 10 (5), 721-728.
• Levallius, J., Monell, E., Birgegård, A., Clinton, D., & Forsén Mantilla, E. (2022). Binge Eating and Addictive-Like Behaviours in Males and Females. Psychological Reports, 125(1), 148-166. https://doi.org/10.1177/0033294120971750
• Meule, A., & Kübler, A. (2012). The translation of substance dependence criteria to food-related behaviors: different views and interpretations. Frontiers in Psychiatry, 3(64), 1–2. https://doi.org/10.3389/fpsyt.2012.00064.
• Mia Beck Lichtenstein , Erik Christiansen , Ask Elklit , Niels Bilenberg , René Klinky Stoving (2014) Exercise addiction: A study of eating disorder symptoms, quality of life, personality traits and attachment styles, Psychiatry Research, 215, 2, 410-416
• Özdemir, G. (2010). Spor Dallarına Göre Beslenme. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 8(1), 1-6. https://doi.org/10.1501/Sporm_0000000169
• Özen, Ş. (2012). Egzersiz, İştah, Besin Alımı ve Ghrelin. Turkiye Klinikleri Journal of Sports Sciences, 4(1), 43-54.
• Robison, J., , Miller, W. C. (2004). Exercise, physical activity, weight and health. Health at Every Size, 18(4), 49-50. Rosenbloom, C., , Bahns, M. (2006). What can we learn about diet and physical activity from master athletes?. Holistic Nursing Practice, 20(4), 161-166.
• Sacheck, J. M., & Roubenoff, R. (1999). Nutrition in the exercising elderly. Clinics in Sports medicine, 18(3), 565-584. https://doi.org/10.1016/S0278-5919(05)70169-1
• Tabachnick, B. G., Fidell, L. S., & Ullman, J. B. (2013). Using multivariate statistics (Vol. 6, pp. 497-516). Boston, MA: pearson.
• Veske, S. (2021). Denizli il merkezinde öğrenim gören lise öğrencilerinin yeme bağımlılığı sıklığı ve etkileyen faktörler Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Wardle, J., Guthrie, C. A., Sanderson, S., & Rapoport, L. (2001). Development of the children's eating behaviour questionnaire. The Journal of Child Psychology and Psychiatry and Allied Disciplines, 42(7), 963-970.
• Wardle, J., Steptoe, A., Oliver, G., & Lipsey, Z. (2000). Stress, dietary restraint and food intake. Journal of psychosomatic research, 48(2), 195-202.
• Yılmaz, H. Ö.Beslenme Obezite ve Toplum Sağlığı. Yaman-Erenoğlu S, editör. Yeme Ve Beslenme Bozuklukları. İstanbul: Güven Plus Grup A.Ş. Yayınları; 2019. s. 35-60.
• Ziauddeen, H., & Fletcher, P. C. (2013). Is food addiction a valid and useful concept?: Food addiction: valid and useful? Obesity Reviews, 14(1), 19–28. https://doi.org/10.1111/j.1467-789X.2012.01046.x.
• Zuo Y, Zhang M, Si Y, Wu X, Ren Z. Prediction of Health Risk Preventative Behavior of Amateur Marathon Runners: A Cross-Sectional Study. Risk Manag Healthc Policy. 2021;14:2929-2944 https://doi.org/10.2147/RMHP.S305937