Almanya, İngiltere ve Türkiye'nin Koruyucu Aile Sistemlerinin Karşılaştırılması

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 2, 194 - 215, 31.12.2021

Kasım Sayın Figen Paslı

Öz

Koruyucu aile uygulaması devlet koruması ve bakımı altında olan çocukların bakımının gönüllü aile ya da kişiler tarafından üstlenilmesidir. Çeşitli ülkelerde de koruma altındaki çocuklara kuruluş bakımına alternatif bir model olarak tercih edilmektedir. Bu makalenin amacı farklı sosyal refah rejimlerinin hâkim olduğu ülkelerde uygulanan koruyucu ile sistemlerinin değerlendirilmesidir. Ülkemizle kıyaslandığında ortaya çıkan benzerliklerin ve farklılıkların belirlenmesidir. Bununla birlikte ülkemizde uygulanan koruyucu aile sisteminin geliştirilmesi gereken yönlerinin belirlenmesi, olumlu gelişmelerin sunulması hedeflenmiştir.

Bu çalışmada farklı sosyal refah rejimi örnekleri olarak İngiltere ve Almanya çocuk koruma sisteminde önemli bir yere sahip olan koruyucu aile hizmet modeli incelenmiş ve bu ülkelerde uygulanan koruyucu aile hizmeti hakkında bilgi verilmiştir. Almanya ve İngiltere'deki çocuk ve gençleri koruma sistemlerinin tarihsel süreci de ele alınmaktadır. Bu noktada “Çocuk Koruma Sistemi”, “Koruyucu Aile”, “Koruyucu Aile Olma Süreci”, “Koruyucu Aile Olma Şartları”, “Koruyucu Aile Modelleri” başlıkları altında bilgiler yer almaktadır. Ardından Türkiye, Almanya ve İngiltere'de uygulanan koruyucu aile sisteminin benzerlik ve farklılıklarının ortaya konulması amaçlanmaktadır. Bu nedenle İngiltere, Almanya ve Türkiye'de uygulanan koruyucu aile sistemi alanyazın taraması yöntemiyle karşılaştırmalı olarak sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Çocuk koruma sistemi, koruyucu aile, sosyal hizmet, korunmaya ihtiyacı olan çocuk

Comparison of Foster Family Systems of Germany, England and Turkey

Öz

Foster family practice is a system that a voluntary family or a person provides care for children who are under protection by the state. It is preferred as an alternative model to institutional care for children under protection in various countries. The aim of this article is to evaluate the protective system applied in countries where different social welfare regimes are dominant. It is to determine the similarities and differences that emerge when compared with our country. In addition, it is aimed to determine the aspects that need to be developed in the foster family system implemented in our country and to present positive developments.

In this study, as examples of different social welfare regimes, the foster family service model, which has an important place in the child protection system of England and Germany, was examined and information was given about the foster family service applied in these countries. The historical process of child and youth protection systems in Germany and England is also discussed. At this point, there is information under the headings of “Child Protection System”, “Foster Family”, “Process of Being a Foster Family”, “Conditions for Being a Foster Family”, “Foster Family Models”. Then, it is aimed to reveal the similarities and differences of the foster family system applied in Turkey, Germany and England. For this reason, the foster family system applied in England, Germany and Turkey is presented comparatively with the literature review method.

Anahtar Kelimeler

Child protection system, foster parents, social work, children in need of protection

Kaynakça

• Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı [ASHB]. (2021.05.18). İstatistikler. https://www.aile.gov.tr/chgm/istatistikler/ adresinden 15.11.2021 tarihinde alındı.
• Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı [ASHB). (2020). Koruyucu Aile Adayları Rehberi. https://ailevecalisma.gov.tr/media/40289/koruyucu-ai-le-adaylari-rehberi-pdf.pdf adresinden 15.11.2021 tarihinde alındı.
• Avcı, Ü. E. (2019).Evlat edinen, koruyucu annelik yapan ve biyolojik anne olan kadınların annelik ile ilgili görüşlerinin incelenmesi (Doktora tezi). Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü).
• Baginsky, M., Gorin, S., ve Sands, C. (2017). The Fostering System In England: Evidence Review. Department For Education King’s College London and Quest Research and Evaluation Ltd Social Service in Government, 1-30.
• Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü (2012. 12.14) Koruyucu Aile Yönetmeliği. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/12/20121214-2.htm adresinden 18.12.2020 tarihinde alındı
• Biehal, N. (2007). The Uses Of Foster Care In England: Policy, Organisation And Discourse. In 1st International Network Foster Care Research Conference. 21-23.
• Bilson, A., ve Munro, E. H. (2019). Adoption and child protection trends for children aged under five in England: Increasing investigations and hidden separation of children from their parents. Children and Youth Services Review, 96, 204-211.
• Cameron, C., Reimer, D., & Smith, M. (2016). Towards a theory of upbringing in foster care in Europe. European Journal of Social Work, 19(2), 152-170.
• Capstone Foster Care, Foster Care UK and Excel Fostering Ltd. (2021, 03 20). Koruyucu aile türleri. https://www.capstonefostercare.co.uk/about-fostering/types-of-fostering adresinden 11.10.2021 tarihinde alındı
• Coffey, R., ve Cooke, S. (2007). Barnardo’s Analysis Of Foster Care Referral Data In England. 1-16.
• Corby, B. (2004). İngiltere’de çocuk cinsel istismarı politikası. Çev. Hatice Kaynak. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 243-254.
• Dal, V. ve Akbaş, E. (2020). Koruyucu aile hizmetlerinin yürütülmesinde sivil toplum kuruluşlarının çalışmaları. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 24(3), 523-546.
• Demirbaş, E. Ö., İmir, H. M., Kılınç, F. E., ve Bektaş, N. (2021). Üniversite çalışanlarının koruyucu aile uygulamasına bakış açısı: bir durum çalışması. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi (50), 231-277.
• Deutscher Bundes Tag (2017). Wissenschaftliche Dienste. Rechtliche Regelungen zur Qualifikation von Pflegeeltern. https://www.bundestag.de/resource/blob/514138/af2241e8427942d4b20d42f2e48cc73d/wd-9-019-17-pdf-data.pdf adresinden 29.10.2021 tarihinde alındı.
• Deutscher Familiengerichtstag (2014). “Reformbedarf im Pflegekinderwesen. Kinderrechte Kommission.” DİTİB-Kadın, Aile, Gençlik ve Sosyal Hizmetler Merkezi (2021, 04 26). Çocuk koruma. http://jugendschutz.ditib.de/index.php/tr/content-items/8-nachrichten/47-pflegefamilie-eine-verdienst-und-verantwortungsvolle-aufgabe-tr adresinden 25.10.2021 tarihinde alındı.
• Doğan, B. (2020). Alman çocuk koruma sisteminde Türkiyeli ailelerin kültür ve göç bağlamında koruyucu aile olma deneyimi. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Düsseldorf Başkonsolosluğu Aile ve Sosyal Politikalar Ataşeliği (2021.19 Nisan). Almanya'da koruyucu aile olmak. www.dusseldorf.aile.gov.tr adresinden 20.09.2021 tarihinde alındı.
• Düsseldorf Başkonsolosluğu Aile ve Sosyal Politikalar Ataşeliği (2021.22 Nisan). Koruyucu aile bakım modelleri. www.dusseldorf.aile.gov.tr adresinden 15.09.2021 tarihinde alındı.
• Düsseldorf Başkonsolosluğu Aile ve Sosyal Politikalar Ataşeliği (2021, 20 Nisan). Çocuğun koruyucu aileye verilmesi. www.dusseldorf.aile.gov.tr adresinden 11.10.2021 tarihinde alındı.
• Font, S., Berger, L., Cancian, M., Noyes, J. (2018). Permanency and the educational and economic attainment of former foster children in early adulthood. American Sociological Review, 83(4), 716-743.
• Fostercare UK (2021a, 17 Mart). Nasıl koruyucu aile olunur? https://www.fostercareuk.co.uk/knowledge-centre/how-to-become-a-foster-parent adresinden 20.11.2021 tarihinde alındı.
• Fostercare UK (2021b, 20 Mart). Koruyucu aile türleri. https://www.ukfostering.org.uk/fostering-information/types-of-fostering/ adresinden 15.11.2021 tarihinde alındı.
• Fostercare UK (2021c, 21 Mart). Tedavi edici koruyucu ailelik. https://www. ukfostering.org.uk/fostering-information/therapeutic-fostering/ adresinden 20.10.2021 tarihinde alındı.
• Gilbert, N. (2011). A comparative study of child welfare systems: Abstract orientations and concrete results. Children and Youth Services Review, 34, 532–536.
• İzci, L. (2020). Türkiye ve İngiltere’de koruyucu aile sisteminin karşılaştırması. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(50), 140-163.
• Jarrett, T., ve Bellis, A. (2018). “Foster Care In England.” House Of Commons Library. 1-40.
• Kaya,Z. Ş. (2019). Uzmanların gözünden türkiye'de koruyucu aile programı üzerine bir değerlendirme. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Küsmez, B. (2006). Korunma ihtiyacı olan çocuklar için kurumsal ve alternatif hizmet modelleri: bir değerlendirme. International Journal of Social And Humanities Sciences, 4(3), 201-225.
• Matheson, I. (2008). Foster care standards: A four country study. New Zealand Family and Foster Care Federation.
• Narey, M., & Owers, M. (2018). Foster care in England. Crown Copyright, The National Archives, Kew, London., 1-125.
• Scheiwe, K., Schuler‐Harms, M., Walper, S., ve Fegert, J. M. (2016). Pflegefamilien als soziale familien, ihre rechtliche anerkennung und aktuelle herasuforderungen. Bundesministerium Für Familie Senioren, Frauen Und Jugend, 1-58.
• Sellick, C. (2011). Privatising foster care: the UK experience within an international context. Social Policy & Administration, 45(7), 788-805.
• Şahin, E. G. (2019). Koruyucu ailelerin koruyucu aile hizmetine ilişkin değerlendirmeleri: Zonguldak ili örneği. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Tearse, M. (2014). “Long-Term Foster Care İn England, Wales And Northern Ireland.”. 1-55.
• The Fostering Network (2021, 05 18). Koruyucu aile istatistikleri https://www.thefosteringnetwork.org.uk/advice-information/all-about-fostering/fostering-statistics adresinden 17.07.2021 tarihinde alındı
• Toklucu, D. (2017). Dezavantajlı Çocukları Topluma Kazandırmak, Türkiye’de Koruyucu Ailelik. Seta
• Tomanbay, İ. (2012). Avrupa Birliği ülkelerinde çocuk koruma anlayışı ve Türkiye’deki çocuk koruma kanunu. S. Hançerli, B. Sevinç, C. Gürer, M.C. Öner (Ed). Suça Sürüklenen ve Mağdur Çocuklar içinde. (17-31) SABEV.
• Uyanık, M. (2018). Alman Gençlik Dairesi ve çocukların koruma altına alınması uygulamalarına yönelik eleştiriler.Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 8(16), 123-140.
• Üstüner, S., Erol, N., ve Şimşek, Z. (2005). Koruyucu aile bakımı altındaki çocukların davranış ve duygusal sorunları. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 12(3), 130-140.
• Vatandaş, S. (2014). Alman Gençlik Dairesi (Jugendamt) ve koruma altına alınan türk kökenli çocuklar. Bilge Strateji, 6(10), 137-156.
• Yaman, F. (2018). Almanya’da çocukları koruma altına alınan göçmen ailelere yönelik koruma hizmetlerinin incelenmesi. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Yaman, F., ve Tuncay, T. (2018). Almanya’da çocukları koruma altına alınan göçmen ailelerin, gençlik dairelerine ilişkin deneyimleri. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 315-366.
• Yolcuoğlu, İ. G. (2010). Sosyal çalışmada gereksinim kavramı ve çocuk refahı sisteminde gereksinim temelli politikalar. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 23(23), 47-56.