KADIN YOKSULLUĞU ÜZERİNE NİTEL BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2023, Cilt: 4 Sayı: 2, 193 - 211, 31.12.2023

Beyza Nur Genç , Selin Sude Aluç , Şevval Ergül , İsmail Nalbantoğlu

https://doi.org/10.61861/spshcd.1371854

Öz

Sosyal bir sorun olarak yoksulluk, sadece maddi imkanların yetersizliği değil aynı zamanda toplumdaki kaynaklara erişimdeki adaletsizliği tanımlayan ve farklı boyutları olan geniş ölçekli bir olgudur. Toplumumuzdaki özel gereksinimli gruplar arasında yer alan kadınlar, yoksulluk olgusuyla sıklıkla karşı karşıya kalmaktadır. Bu araştırmanın temel amacı, kadın yoksulluğunun çok boyutlu yapısını nitel perspektiften faydalanarak anlamaya çalışmaktır. Bu araştırmada, sosyal yardım talebinde bulunan 17 kadın katılımcı ile yarı yapılandırılmış form aracılığıyla derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Elde edilen veriler betimsel analiz yöntemiyle analiz edilmiştir. Bulgular düşük ücretlerin, toplumsal cinsiyet rollerinin, sağlık sorunlarının ve eğitim eksikliğinin kadınların istihdama katılımını engelleyen nedenler arasında yer aldığını göstermektedir. Bununla birlikte maddi imkanların yetersizliği, cinsiyet ayrımcılığı, erken yaşta evlendirilme ve terör olayları kız çocuklarının erken yaşta eğitimden kopmasına neden olmaktadır. Yoksul kadınların sağlık hizmetlerine erişimde sorunlar yaşadığı, beslenme ve barınma koşullarının yetersiz olduğu ve sosyal yaşantılarının yoksulluk nedeniyle daraldığı tespit edilmiştir. Kadınlar, çocuklarının geleceği için yaşam mücadelesine devam ederken ekonominin iyileşmesini beklemekte ve sosyal yardımların hak temelli yapılmasını talep etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Yoksulluk, yoksullukla mücadele, kadın yoksulluğu, toplumsal cinsiyet

Destekleyen Kurum

TUBİTAK

Proje Numarası

1919B012206074

A Qualitative Research on Women's Poverty

Öz

As a social problem, poverty is a large-scale phenomenon with different dimensions, defining not only the lack of material means but also the injustice in access to resources within society. Women, who are among the groups with special needs in our society, frequently face the phenomenon of poverty. The main purpose of this research is to understand the multidimensional structure of women's poverty from a qualitative perspective. In this study, in-depth interviews through a semi-structured form were conducted with 17 women participants who requested social assistance. The data obtained were analyzed by descriptive analysis method. The findings indicate that low wages, gender roles, health problems and lack of education are among the reasons that constrain women from participating in employment. In addition, lack of financial means, gender discrimination, early marriage and terrorist incidents cause girls to drop out of education at an early age. It is observed that poor women have problems accessing health services, nutrition and housing conditions are inadequate, and their social lives are narrowed due to poverty. While women continue to struggle for the future of their children, they are expecting the economy to improve and demanding rights-based social assistance.

Anahtar Kelimeler

Poverty, fighting poverty, women, gender

Proje Numarası

1919B012206074

Kaynakça

• Aisa, R., Larramona, G., & Pueyo, F. (2019). Poverty in Europe by gender: The role of education and labour status. Economic Analysis and Policy, 63, 24-34.
• Aksoy, N., Felek, Ş., Yayla, N., & Çeviş, İ. (2019). Türkiye’de kadın istihdamı ve etkileyen faktörler. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 17(3), 146-163.
• Beduk, S. (2018). Missing the unhealthy? Examining empirical validity of material deprivation indices (MDIs) using a partial criterion variable. Social indicators research, 135(1), 91-115.
• Bursa, A.G. ve Şahin, N. (2020). Yoksulluğun kadın sağlığına etkisi: Lisansüstü tezlere yönelik bir sistematik derleme. SBÜ Hemşirelik Dergisi, 2(2), 89-98.
• Chant, S. (2008). The ‘feminisation of poverty’and the ‘feminisation’of anti-poverty programmes: Room for revision?. The Journal of Development Studies, 44(2), 165-197.
• Cho, R., & Cooper, G. (2014). Gender lens on poverty. Research Report)[2nd ed.]. International Center for Research on Women. https://www.icrw.org/wpcontent/uploads/2016/11/Gender-Lens-on-Poverty-Primer. pdf. (E.T.: 07.07.2023)
• Dash, B. M., Prashad, L., Singh, K. K., & Dash, M. (2020). Women and poverty in india: Poverty alleviation and empowerment through cooperatives. Social Work & Society, 18(2), 1-14.
• Duyan, G. (2010). Yoksulluğun kadınlaşması: Altındağ örneği. Aile ve Toplum Eğitim Kültür ve Araştırma Dergisi, 6(22), 19-29.
• Gezer Tuğrul, Y. (2018). Erken yaşta evlendirilen kadınların evlilik süreçleri, deneyimleri ve sonraki yaşamları üzerine nitel bir çalışma. Sosyoloji Notları, 2(1), 2-38.
• Haydaroğlu, C. ve Erdoğmuş, F. (2021). Küresel yoksulluk ve kadın istihdamı üzerine nitel bir inceleme: Bilecik ili örneği. Beykoz Akademi Dergisi, 9(1), 267-285.
• Heise, L., Greene, M. E., Opper, N., Stavropoulou, M., Harper, C., Nascimento, M., ... & Gupta, G. R. (2019). Gender inequality and restrictive gender norms: framing the challenges to health. The Lancet, 393(10189), 2440-2454.
• Karabıyık, İ. (2012). Türkiye’de çalışma hayatında kadın istihdamı. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 32(1), 231-260.
• Karacan, E. ve Gökçe, S. (2020). Toplumsal cinsiyet eşitsizliği ve kadın sağlığı. Sosyal Politika ve Sosyal Hizmet Çalışmaları Dergisi, 1(1), 39-59.
• Karakaya, H. (2020). Kadın yoksulluğu ve kadın yoksulluğunu besleyen unsurlar. Turkish Studies, 15(1), 307-325.
• Karaman, M.F. (2019). Yoksulluk sorununu anlamlandırma çalışması yoksulluk ve sosyal dışlanma. Journal of Political Administrative and Local Studies, 2(1), 43-61.
• Krysik, J. L. ve Finn, J. (2015). Etkili uygulama için sosyal hizmet araştırması. Ankara: Nika Yayınevi.
• Kümbetoğlu, B. (2005). Sosyolojide ve antropolojide niteliksel yöntem ve araştırma. İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Martin, P., Liaw, W., Bazemore, A., Jetty, A., Petterson, S., & Kushel, M. (2019). Adults with housing insecurity have worse access to primary and preventive care. The Journal of the American Board of Family Medicine, 32(4), 521-530.
• Mayda, F. A. ve Vurkun, S. (2018). Gelir dağılımı eşitsizliğinin toplumsal cinsiyet bağlamında değerlendirilmesi. The Journal of International Lingual Social and Educational Sciences, 4(2), 214-228.
• MEB. (2012). Halkla ilişkiler ve organizasyon hizmetleri: görüşme teknikleri. Ankara. http://www.megep.meb.gov.tr/mte_program_modul/moduller_pdf/G%C3%B6r%C3%BC%C5%9Fme%20Teknikleri.pdf (E.T.: 20.07.2023)
• Mumcular, Ş. (2022). Pazarda çalışan kadınların yoksulluğu üzerine bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi. Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• Myers, C. A. (2020). Food insecurity and psychological distress: a review of the recent literature. Current Nutrition Reports, 9, 107-118.
• Otoo-Oyortey, N., & Pobi, S. (2003). Early marriage and poverty: exploring links and key policy issues. Gender & Development, 11(2), 42-51.
• Özar, Ş. ve Yakut-Çakar, B. (2011). Eşi vefat etmiş kadınlar için bir nakit sosyal yardım programı geliştirilmesine yönelik araştırma projesi. Boğaziçi Üniversitesi, Sosyal Politika Forumu https://spf.boun.edu.tr/sites/spf.boun.edu.tr/files/e%C5%9Fi%20vefat%20etmi%C5%9F.pdf (E. T.: 20.09.2023)
• Özateş, Ö. S. (2007). Sosyal hizmet bakış açısıyla toplumsal cinsiyet ayrımcılığı nedeniyle temel eğitimden kopan kız çocukları sorunu. Toplum ve Sosyal Hizmet, 18(2), 77-88.
• Özaydınlık, K. (2014). Toplumsal cinsiyet temelinde Türkiye’de kadın ve eğitim. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 33, 93-112.
• Öztürk, S. & Başar, D. (2018). Türkiye’de kadınların işgücü piyasasına yönelik tercihleri: Kayıt dışı sektör özelinde bir analiz. Sosyal Güvenlik Dergisi, 8(2), 41-58.
• Öztürk, S. & Karataş, M. (2020). Türkiye’de kadınların istihdam edilmelerini zorlaştıran faktörler. Hak İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 9(24), 180-204.
• Öztürk. M. ve Çetin. B. I. (2009). Dünyada ve Türkiye’de yoksulluk ve kadınlar. Journal of Yasar University, 3(11), 2661-2698.
• Pearce, D. (1978). The feminization of poverty: women, work and welfare . The Urban and Social Change Review, 11, 23-36.
• Sar, E. (2021). Çalışma hayatında kadın istihdamı ve Türkiye’de yansımaları. Safran Kültür ve Turizm Araştırmaları Dergisi, 4(1), 20-40.
• Şener, Ü. (2012). Kadın yoksulluğu. Mülkiye Dergisi, 36(4), 51-67.
• Taş, Y. ve Özcan, S. (2012). Türkiye’de ve Dünya’da yoksulluk üzerine bir araştırma. International Conference on Eurasian Economies 2012, 423-430.
• Tor, H. ve Ağlı, E. (2016). Kadın ve eğitim. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5, 67-74.
• Turgut, A.Ş. (2019). Türkiye’deki gelir eşitsizliğinin toplumsal cinsiyet, kadının istihdamı ve kadın yoksulluğu açısından değerlendirilmesi. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(38), 315-329.
• TÜİK (2023a). İşgücü İstatistikleri 2022. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Isgucu-Istatistikleri-2022-49390 (E. T.: 19.09.2023)
• TÜİK (2023b). Ulusal Eğitim İstatistikleri 2022. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Ulusal-Egitim-Istatistikleri-2022-49756 (E. T.: 19.09.2023)
• Ulutaş, Ç. Ü. (2009). Yoksulluğun kadınlaşması ve görünmeyen emek. Çalışma ve Toplum, 2(21), 25-40. Widiyanti, E., Pudjihardjo & Saputra, P. M. A. (2018). Tackling poverty through women empowerment: The role of social capital in Indonesian women’s cooperative. Jurnal Ekonomi dan Studi Pembangunan, 10(1), 44-55.
• Yalçın, M. (2021). Sosyal hizmet bakış açısıyla yoksul kadınları güçlendirme. Karabük Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi (UNIKA Toplum ve Bilim) Dergisi, 1(1), 1-11.
• Yılmaz, S. (2018). Türkiye’de kadınların çalışma hayatındaki yeri ve sosyal güvenlik hukuku düzenlemeleri. Sosyal Çalışma Dergisi, 2(2), 63-80.
• Yusufoğlu Ö.Ş. (2021). Yoksullukla mücadelede yerel yönetimlerin rolü: Elazığ belediyesi hayır çarşısı örneği. Fırat Üniversitesi Harput Araştırmaları Dergisi, 8(15), 21-42.