Öz
Taking its name from the village where it is located, Murat Tepe is located in the Solhan District of Bingöl province, within the borders of Murat village, on the edge of the Murat River. This study includes archaeometric analyses of Byzantine period ceramic finds uncovered in the results of salvage excavations in Murat Tepe in 2018. It was understood that Murat Tepe had two cultural layers, the first level (Stratum I) was occupied in Byzantine and the second level (Stratum II) in the Middle Iron Age (Urartu). The Stratum I Byzantine ceramics that are the subject of this study and whose archaeometric analyses are carried out. It is dated between the 9th and 10th centuries. As a result of the detailed studies on the Byzantine period ceramics obtained as a result of the Murat Tepe excavations, it was understood that these ceramics were made by hand and on the wheel, and showed the characteristic of local production. The samples considered within the scope of archaeometric analyses were first evaluated visually, then photographed, documented and coded. Within the scope of the documentation studies of the samples; the colors of the samples were determined with a digital color meter (chromameter), and the thickness of the ceramics was determined with a digital thicknessmeter. Within the scope of archaeometric studies, the petrographic properties of the samples were examined by optical microscopy analysis on thin sections, and their chemical compositions were examined by PED-XRF analysis.
Anahtar Kelimeler
Eastern Anatolia Byzantine Ceramics Archaeometry Ceramic Analyses XRF
Kaynakça
- Freestone, I.C., Leslie, K. A., Thirlwall, M., Gorin-Rosen, Y., 2003, Strontium Isotopes in the Investigation of Early Glass Production: Byzantine and Early Islamic Glass from the Near East, Archaeometry, Vol. 45, No. 1, 19-32.
- Kerr, P.F., 1977, Optical Mineralogy, McGraw-Hill Co. First Ed’n., New York.
- Ohno, Y., 2007, Spectral Colour Measurement, in CIE Colorimetry: Understanding the CIE System, J. Schanda, Ed., Ch. 5., Wiley Publication, New York.
- Özdemir, A. 2019, “Murat Tepe’de Ele Geçen Urartu Dönemi Metal Eserleri”, Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü Dergisi, Cilt 9, Sayı 18, 731-749. Özdemir, A., Kılınç, Z., Ağtaş, Y., 2020, “Aşağı Kaleköy Barajı Projesi/Murat Tepe 2018 Yılı Kurtarma Kazısı”, Kazı Sonuçlan Toplantısı 41/1, 1-14.
- Özdemir, [Ayşe], Özdemir, A., Kılınç, Z., 2019, “Murat Tepe’den Urartu Kemer Parçası”, Fırat Üniversitesi Harput Araştırmaları Dergisi, Cilt: 6, Sayı: 12, 53-63.
- Özışık, G., 2000, Yapı Mühendisliğinde Tuğla Elemanlar ve Yapı Sistemleri, Birsen Yayınevi, İstanbul.
- Rapp, G., 2002, Archaeomineralogy, Springer-Verlag, Berlin.
- Rice, P.M., 1987, Pottery Analysis, A Source Book, The University of Chicago Press Ltd.
- Shackley, M.S. (Ed.), 2011, X-Ray Fluorescence Spectrometry (XRF) in Geoarchaeology, DOI 10.1007/978-1-4419-6886-9-2, Springer Publication.
Öz
İsmini bulunduğu köyden alan Murat Tepe, Bingöl ili Solhan İlçesinde, Murat köyü sınırları içerisinde, Murat Nehri kenarında yer almaktadır. Bu çalışma, 2018 yılında Murat Tepe’de yapılan kurtarma kazıları sonuçlarında ele geçen Bizans dönemi seramik buluntularının arkeometrik analizlerini içermektedir. Murat Tepe’nin iki kültür katmanına sahip olduğu, I. Tabaka’nın Bizans, II. Tabaka’nın da Orta Demir Çağı’nda (Urartu) iskan edildiği anlaşılmıştır. Bu çalışmaya konu olan ve arkeometrik analizleri yapılan I. Tabaka Bizans dönemi seramikleri M.S. 9. ve 10. yüzyıllar arasına tarihlenmektedir. Murat Tepe kazıları sonucunda elde edilen Bizans dönemi seramikleri hakkında yapılan detaylı çalışmalar sonucunda, bu seramiklerin elde ve çarkta yapıldığı, sırsız ve yerel üretim özelliği gösterdiği anlaşılmıştır. Arkeometrik analizler kapsamında ele alınan örnekler öncelikle görsel olarak değerlendirildikten sonra fotoğraflanarak belgelenmiş ve kodlanmıştır. Örneklerin belgeleme çalışmaları kapsamında; örneklerin hamur renkleri dijital renk ölçer (kromametre) ile, seramiklerin kalınlıkları da dijital kalınlık ölçer (thicknessmeter) ile belirlenmiştir. Arkeometrik çalışmalar kapsamında örneklerin petrografik özellikleri ince kesitleri üzerinden optik mikroskop analizi ile, kimyasal bileşimleri de PED-XRF analizi ile incelenmiştir.
Anahtar Kelimeler
Doğu Anadolu Bizans Seramikleri Arkeometri Seramik Analizleri XRF
Kaynakça
- Freestone, I.C., Leslie, K. A., Thirlwall, M., Gorin-Rosen, Y., 2003, Strontium Isotopes in the Investigation of Early Glass Production: Byzantine and Early Islamic Glass from the Near East, Archaeometry, Vol. 45, No. 1, 19-32.
- Kerr, P.F., 1977, Optical Mineralogy, McGraw-Hill Co. First Ed’n., New York.
- Ohno, Y., 2007, Spectral Colour Measurement, in CIE Colorimetry: Understanding the CIE System, J. Schanda, Ed., Ch. 5., Wiley Publication, New York.
- Özdemir, A. 2019, “Murat Tepe’de Ele Geçen Urartu Dönemi Metal Eserleri”, Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitü Dergisi, Cilt 9, Sayı 18, 731-749. Özdemir, A., Kılınç, Z., Ağtaş, Y., 2020, “Aşağı Kaleköy Barajı Projesi/Murat Tepe 2018 Yılı Kurtarma Kazısı”, Kazı Sonuçlan Toplantısı 41/1, 1-14.
- Özdemir, [Ayşe], Özdemir, A., Kılınç, Z., 2019, “Murat Tepe’den Urartu Kemer Parçası”, Fırat Üniversitesi Harput Araştırmaları Dergisi, Cilt: 6, Sayı: 12, 53-63.
- Özışık, G., 2000, Yapı Mühendisliğinde Tuğla Elemanlar ve Yapı Sistemleri, Birsen Yayınevi, İstanbul.
- Rapp, G., 2002, Archaeomineralogy, Springer-Verlag, Berlin.
- Rice, P.M., 1987, Pottery Analysis, A Source Book, The University of Chicago Press Ltd.
- Shackley, M.S. (Ed.), 2011, X-Ray Fluorescence Spectrometry (XRF) in Geoarchaeology, DOI 10.1007/978-1-4419-6886-9-2, Springer Publication.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Aralık 2020 |
| Gönderilme Tarihi | 7 Kasım 2020 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2020 Sayı: 2 |
- Makale Dosyaları
Seramik Araştırmaları Dergisi [SRMKA] "Creative Commons Atıf-GayriTicari-AynıLisansla Paylaş 4.0 (CC BY NC SA)" Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.