URARTU’DAN OSMANLI’YA KALAN BİR MİRAS: PARLAK KIRMIZI ASTAR

Yıl 2020, Sayı: 2, 80 - 90, 31.12.2020

Atilla Batmaz

Öz

Seramik astarları üzerinde yapılan çalışmalar, çağdaş kültürler arası bir etkileşim veya iletişim olduğunu gösterebilir. Öte yandan farklı zamanlarda yaşamış ancak aynı coğrafyayı paylaşmış kültürlerin ürettiği benzer nesneler/ürünler her zaman bir iletişim veya etkileşimi göstermez. Çünkü doğrudan bir temas yoktur ancak aktarım söz konusu olabilir. Urartu seramiği ile Tophane Lüleleri arasındaki benzerlikleri ve olası bir ilişkiyi konu olan bu makalede zamansal boşluk büyük bir sorun yaratmaktadır. Ancak her iki kültürün de ortak özellikleri Van Bölgesi’nde varlık göstermiş olmalarıdır. Coğrafyanın sunduğu özelliklerden her iki kültür de benzer şekilde yararlanmış olmalıdır. Urartu kırmızı astarlı parlak seramiğinin astarı Van bölgesinden elde edildiği kesindir. Bölgede bugün halen kırmızı bir topraktan üretilen seramik astarı, Bitlis’teki kadın çömlekçiler tarafından kullanılmaktadır. Üretim teknolojisi açısından Urartu Kırmızı astarlı, parlak malları ile Tophane Lüleleri arasında benzerlikler görülür. Bu yazı iki farklı kültür tarafından elde edilen benzer özellikteki kırmızı astarı çeşitli yönleriyle incelemeyi hedeflemektedir.

Anahtar Kelimeler

Urartu çanak çömleği, Saray malı, Tophane Lülesi, Seramik Astarı

Destekleyen Kurum

Ege Üniversitesi

Teşekkür

Prof. Dr. Altan Çilingiroğlu, Prof. Dr. Stephan Kroll ve Prof. Dr. Gülriz Kozbe 'ye desteklerinden dolayı teşekkürlerimi sunarım.

A LEGACY FROM URARTU TO OTTOMAN: RED GLOSSY SLIP

Öz

Studies on ceramic slips reveal the interaction or interrelation between contemporary cultures. On the other hand, similar objects/products produced by cultures that lived at different periods but shared the same geography, do not show such an interaction. Therefore, in this article, which deals with the similarities between Urartian red pottery and “Tophane Pipes” and a possible relationship, the temporal gap creates a large problem. However, the common feature of both cultures is that they have existed in the Van Region. Similarly, both cultures should have benefited from the features offered by geography and geology. It is certain that the slip soil of the Urartian red slipped bright pottery was obtained around the Van region. Ceramic slip, produced from a kind of red soil, is still used by women potters in Bitlis province. In terms of production technology, there are also similarities between Urartian red slipped, shiny wares and Tophane Pipes. This article aims to examine the various aspects of similar red slip obtained by two different cultures.

Anahtar Kelimeler

Urartian Pottery, Palace Ware, Tophane Pipes, Ceramic Slips

Kaynakça

• E. Akça-J.Arocena-S. Kılıç-M. Dingil-S. Kapur, “Preliminary chemical and micromorphological observations on Urartu (800–600 B.C.) ceramics, Eastern Turkey”, Geoarchaeology, Vol.25, No.2, 2010, 233–244.
• E. Bakla, Tophane Lüleciliği: Osmanlının Tasarımdaki Yaratıcılığı ve Yaşam Keyfi, Antik A.Ş. Kültür Yayınları, İstanbul, 2007.