THE WAR OF INDEPENDENCE AND THE NOVEL KÜÇÜK AĞA IN THE PERSPECTIVE OF HISTORY, SOCIOLOGY AND PSYCHOLOGY

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 2, 1 - 9, 10.01.2024

Özlem Bay Gülveren

Öz

Wars are one of the leading social events that cause serious trauma to individuals. Within the framework of all views on historical novels, it can be said that Tarık Buğra, the author of the novel Küçük Ağa, which is the subject of this study, approached the War of Independence, a historical reality that deeply affected the society, from a very objective point of view forty years later. In Küçük Ağa, Buğra did not only narrate historical events within a fictional structure, but also aimed to see and show beyond the realities that the science of history presents to people as mere information. He sought to find answers to how a war affects an individual’s and a society’s psychology respectively by adding sociological conflicts and transformations between social classes to political conflicts, destruction and transformations caused by the war. In this respect, Tarık Buğra's perspective in Küçük Ağa is as sincere as it is objective. Therefore, in this study, the author's historical, sociological and psychological approach to the War of Independence, which is a historical reality that deeply affects the society to which the author himself belongs, will be intended to be expressed through examples. For this purpose, firstly, under the title "Küçük Ağa and the War of Independence", which historical realities are included and how they are discussed in the fiction of the novel is addressed. Then, under the title "Individual and Social Psychology in Küçük Ağa", examples of individual and social psychology are presented through emotions, thoughts and behaviours of the novel's characters. Findings from the novel demonstrate that in this novel, the author -just like the character of Istanbullu Hoca/Küçük Ağa- adopted a historical, sociological and psychological perspective and remained faithful to it. It can be said that Tarık Buğra aimed to see, understand and explain the deeper effects of the War of Independence on individual and society by going further beyond the frontier maps in history books. This perfectly aligns with his view of literature, which prioritises understanding and narrating "the human being".

Anahtar Kelimeler

Tarık Buğra, Küçük Ağa, War of Independence, History, Sociology, Psychology

TARİH-SOSYOLOJİ VE PSİKOLOJİ PERSPEKTİFİNDE MİLLİ MÜCADELE VE KÜÇÜK AĞA ROMANI

Öz

Savaşlar, bireyler üzerinde ciddi travmalara sebep olan toplumsal olayların başında gelir. Tarihi romanlar üzerine ortaya konan tüm görüşler çerçevesinde, bu çalışmaya konu olan Küçük Ağa romanının yazarı Tarık Buğra’nın, toplumu derinden etkileyen bir tarihsel gerçeklik olarak Milli Mücadeleye, üzerinden kırk yıl geçtikten sonra, oldukça nesnel bir bakış açısıyla yaklaştığı söylenebilir. Buğra Küçük Ağa’da, sadece tarihi olayları bir kurgu dâhilinde anlatmamış, aynı zamanda, tarih biliminin insanlara salt bilgi olarak sunduğu gerçekliklerin ötesini görmeyi ve göstermeyi de amaçlamıştır. Bir savaşın önce birey sonra ise toplum psikolojisini nasıl etkilediğini, savaşın yol açtığı siyasi çatışma, yıkım ve dönüşümlere, toplumsal sınıflar arasında yaşanan sosyolojik çatışma ve dönüşümleri de ekleyerek cevaplar aramaya çalışmıştır. Bu yönüyle, Tarık Buğra’nın Küçük Ağa’daki bakış açısı, nesnel olduğu kadar samimidir de. Dolayısıyla, bu çalışmada, yazarın kendisinin de içinde bulunduğu toplumu derinden etkileyen tarihsel bir gerçeklik olan Milli Mücadele’ye tarihsel, sosyolojik ve psikolojik bir perspektifle yaklaştığı örnekler üzerinden ifade edilmeye çalışılacaktır. Bunun için öncelikle romanın tarihsel gerçekliklerin hangilerini nasıl kurguya dâhil ettiğine “Küçük Ağa ve Milli Mücadele” başlığı altında değinilmiştir. Daha sonra ise “Küçük Ağa’da Birey ve Toplum Psikolojisi” başlığı altında, roman karakterlerinin duygu, düşünce ve davranışları üzerinden birey ve toplum psikolojisine dair örnekler ortaya konmuştur. Romandan elde edilen bulgular, yazarın bu romanında -tıpkı yarattığı İstanbullu Hoca/Küçük Ağa karakteri gibi- tarihsel, sosyolojik ve psikolojik bir perspektif edindiğini ve buna sadık kaldığını göstermektedir. Tarık Buğra Milli Mücadele’nin, tarih kitaplarındaki cephe haritalarından çok daha ötesini, yani birey ve toplum üzerindeki derin etkilerini görmeyi, anlamayı ve anlatmayı amaçlamıştır denebilir. Bu durum onun “insanı” anlamayı ve anlatmayı ön plana alan edebiyat görüşüyle de doğrudan bağlantılıdır.

Anahtar Kelimeler

Tarık Buğra, Küçük Ağa, Milli Mücadele, Tarih, Sosyoloji, Psikoloji

Kaynakça

• BUĞRA, Tarık, (2022), Küçük Ağa, (44. Baskı), İstanbul: İletişim yayınları.
• CANATAK, Abdülmecit, (2022), “Edebiyat-Tarih İlişkisi Ve Edebî Eserin Tarihselliği Üzerine Tartışmalar” Kuram Ve Uygulamada Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (1): 16-25
• ÇALIŞKAN, Vahdettin Oytun, (2018), “Savaş Sonrası Travma”, Asos Journal, 6 (75), 623-630.
• ÇELİK, Yakup, (2002), “Tarih ve Tarihî Roman Arasındaki İlişki Tarihî Romanda Kişiler”, Bilig dergisi, (22): 49-68.
• DOĞAN, M. Hızlan, (1976), “Türk Romanında Kurtuluş Savaşı”, Türk Dili Türk Romanında Kurtuluş Savaşı Özel Sayısı, (298): 7-40.
• KANTARCIOĞLU, Sevim, (2008), Yakınçağ Tarihimizde Roman, İstanbul: Paradigma yayıncılık.
• KÖSTÜKLÜ, Nuri, (2008), “Milli Mücadele’de Akşehir,” Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 24 (71), 299-318.
• TATAR KIRILMIŞ, İlknur, (2013), “Tarihi Romanlarda Değişen Bakış Açısı, Küçük Ağa Ankara’da”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6 (28), 390-402.
• YILDIRIM, Ertan (2014), İnsan Karşısında Bir Romancı Olarak Tarık Buğra, (Kırıkkale Üniversitesi Y.L. Tezi)
• ZUR, Ofer, (2010), “Savaşın Psiko-Tarihi: Kültür, Ruh Ve Düşmanın Birlikte Evrimi”, (Çev. Gökhan Kağnıcı) Tarih Okulu Dergisi, 2010 (6), 125-143.