Priliminary Assesments of Kuşadası Kadıkalesi Finds in terms of the Daily Life of Medieval Byzantine and Production Activities

Yıl 2009, Cilt: 18 Sayı: 1, 51 - 72, 10.02.2011

Zeynep Çakmakçı Filiz İnanan

Öz

-

Anahtar Kelimeler

-

Ortaçağ Bizans Günlük Yaşamı ve Üretim Faaliyetleri Açısından Kuşadası Kadıkalesi Buluntularının Ön Değerlendirilmesi

Öz

Kadıkalesi, Aydın ili, Kuşadası ilçesi, Davutlar yerleşimi sınırları içinde, sahil şeridinin yaklaşık 100 m gerisinde, arkeolojik verileri M.Ö. 2. bine kadar uzanan bir höyük üzerinde yer alır. 13. yüzyıl başlarında inşa edildiği düşünülen kalenin, güney ve batı sur duvarları ile kale kapısı gerisinde 2001 yılından beri devam eden arkeolojik kazılar, son yıllarda, kapı gerisindeki, kale ile çağdaş bir kilise kalıntısını ortaya çıkarmıştır. Bu çalışma kapsamında, dokuzuncu kazı sezonunu geride bırakan Kadıkalesi kazılarından Bizans günlük yaşamını belgeleyen, çok sayıda sırlı-sırsız günlük kullanım seramiği, cam şişe ve bardaklar, aydınlatma amaçlı cam kandil ve pencere camları, sarraf terazileri, bilezikler ve ağırşaklar ele alınmaktadır. KadıkalesiAnaia buluntuları içinde çok sayıda farklı günlük kullanım eşyası bulunmaktadır. Makalede, kazı buluntuları içindeki kalıplar ve üretim malzemelerinden yola çıkılarak daha çok bu merkezdeki üretime ilişkin ipuçları veren günlük kullanım eşyalarının tanıtımı amaçlanmıştır. Diğer taraftan, üretimi henüz kanıtlanmamış olmakla birlikte, Ortaçağ Bizans günlük yaşamında önemli paya sahip ve burada söz etmeden geçemeyeceğimiz bazı buluntular da bu çalışma kapsamında ele alınmaktadır

Anahtar Kelimeler

Kuşadası, Kadıkalesi, Anaia, Bizans’ta Günlük Yaşam

Kaynakça

• P. ARMSTRONG, “Some Byzantine and Later Settlements in Eastern Phokis”, BSA 84 (1989), s. 1-47.
• P. ARMSTRONG , “Zeuxippus Derivative Bowls From Sparta”, Philolakon, Lakonian Studies in Honour of Hector Catling, Athenes 1992, s. 1–9.
• B. D. BORISOV, Djadovo, Bulgarian, Dutch, Japanese Expedition, Vol. I, Medieval Settlement and Necropolis (11th–12th Century), Tokai, 1989.
• B. BÖHLENDORF, “Die Glasierte Byzantinische Keramik des Beşik-Tepe (Troas)”, Sonderdruck aus Studia Troica, band 7, 1997, s. 363–435.
• B.BÖHLENDORF ARSLAN, Glasierte byzantinische keramik aus der Türkei, İst.2004
• B. BÖHLENDORF, “Die Glasierte Byzantinische Keramik des Beşik-Tepe (Troas)”, Sonderdruck aus Studia Troica, Band 7 (1997) ,s. 363–444.
• S. CARBONI, Glass From Islamic Lands, The Al-Sabah Collection Kuwait National Museum, London 2001.
• L. DOöER, “Kuşadası Kadıkalesi/Anaia Kazısı 2003 Yılı Bizans Dönemi Seramik Buluntuları”, E.Ü. Sanat Tarihi Dergisi, XIV/1 (Nisan 2005), İzmir 2005, s.105–133.
• L. DOöER, “Manyas-Ergili-Hisartepe’deki (Eski Daskyleion) Bizans Kalesi ve Seramik Buluntuları”, Hayat Erkanal’a Armağan Kültürlerin Yansıması, İst.2006, s. 265–273. *** Makale içinde konu edilen süreli yayın ya da serilere ilişkin kısaltmalar, Alman Arkeoloji
• Enstitüsü’nün bu yayınlara ilişkin aşağıdaki web adresinde yer alan kısaltmalar listesine göre
• düzenlenmiştir. http://www.dainst.org/medien/de/richtlinien_abzukuerzen.html
• M.A. ESER, “Anahtar”, “Kalanlar”, 12. ve 13. Yüzyıllarda Türkiye’de Bizans/ “Remnants” 12th and 13th Centuries Byzantine Objects in Turkey, İstanbul 2007, s.187.
• J.W. HAYES, Excavations Saraçhane in İstanbul, Vol. II, Princeton 1992.
• M.A.V. GILL, Amorium Reports, Finds: I The Glass (1987-1997), BAR IntSer 1070, England 2002.
• G. KÖROöLU, “Yumuktepe Höyüğü’nden Bizans Dönemi Cam Bilezikleri”, Ortaçağ’da Anadolu, (ed., N. ùaman Doğan), Ankara, 2002, s. 355-372
• G. KÖROöLU, “Yumuktepe in The Middle Ages”, Mersin Yumuktepe a Resappraisal, Lecce, 2004, s. 103–132
• A.H.S. MEGAW, “Zeuxippus Ware”, Annual of the British School at Athens (BSA) 63, 1968, s. 67–88.
• A.H.S. MEGAW, “An Early Thirteenth-Century Aegean Glazed Ware”, In Studies in Memory of David Talbot Rice, (ed.G.Robertson-G.Henderson), Edinburg, 1975, s. 34-38.
• Z. MERCANGÖZ, 4. Yılında Kuşadası, Kadıkalesi/Anaia Kazısı, E.Ü. Sanat Tarihi Dergisi, XIV/1 (Nisan 2005), İzmir 2005, s. 205–223.
• Z. MERCANGÖZ, “Kutu Kaplama Parçası”, “Plaque for Facing A Casket”, 12. ve 13. Yüzyıllarda Türkiye’de Bizans/ “Remnants” 12th and 13th Centuries Byzantine Objects in Turkey, İstanbul, 2007, s. 67–68.
• Z. MERCANGÖZ, “Ayı Figürlü Bıçak Sapı”, “Knife Hilt With Bear”, 12. ve 13. Yüzyıllarda Türkiye’de Bizans/ “Remnants” 12th and 13th Centuries Byzantine Objects in Turkey, İstanbu,l 2007, s. 74.
• Z. MERCANGÖZ, “Kuyumcu Kalıbı”, “Kalanlar”, 12. ve 13. Yüzyıllarda Türkiye’de Bizans/ “Remnants” 12th and 13th Centuries Byzantine Objects in Turkey, İstanbul 2007, s. 257–258.
• Z. MERCANGÖZ, “Kuşadası Kadıkalesi Kazısı 2006 Yılı Çalışmaları”, 29. KST (28 Mayıs–01 Haziran 2007), 3.Cilt, Ankara 2008, s. 449–470.
• Z. MERCANGÖZ – L. DOöER, “Kuşadası, Kadıkalesi/Anaia Bizans Sırlı Seramikleri”, I.ODTÜ Arkeometri Çalıştayı, Türkiye Arkeolojisi’nde Seramik ve Arkeometrik Çalışmalar, Prof. Dr. Ufuk Esin Anısına, 7-9 Mayıs 2009, Ankara, 2009, s. 83-101.
• B.Y. OLCAY, Antalya’nın Demre (Kale) İlçesindeki Aziz Nikolaos Kilisesi Kazısı 1989–1995 Yılları Cam Buluntuları, Hacettepe Üniversitesi Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara 1997.
• Z. ORAL ÇAKMAKÇI, Örnekler Işığında Bizans Asia’sında Cam Sanatı, E.Ü.Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bizans Sanatı Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İzmir, 2008.
• E. OLDENBURG, “Les Objets en Faience, Terre-Cuite, Os et Nacre”, Hama Fouilles Et Recherches 1931–1938 IV3, Les Petits Objets Médiévaux Sauf Les Verreries Et Poteries, Copenhague 1969.
• U. PESCHLOW, “Byzantinische Keramik aus İstanbul-Ein Fundkomplex bei der Irenenkirche”, IstMitt 27/28, 1977/78, s. 363–414.
• R.H. PINDER, “Histoire de la Verrerie en Syrie-Syrian Glass Medieval Period”, Bulletin des Journées Internationales du Verre, 3 (1964), s. 24–29.
• P.J. RIIS - V. POULSEN, “Les Verreries”, HAMA Fouilles Et Recherches 1931–1938, IV2, Les Verreries Et Poteries Medievales, Copenhague 1957, s. 30–116.
• A.V. SALDERN, “Glass From Sardis”, AJA 66 (1962), s. 5–12.
• A.V. SALDERN, Ancient and Byzantine Glass from Sardis, London 1980
• J.M SPIESER, Die Byzantinische Keramik aus de Stadtgrabung von Pergamon, 1996.
• C. ùİMùEK, “III. Dönem Hierapolis Roma Hamamı Kazısı”, VI. Müze Kurtarma Kazıları Semineri, 1996, s. 221–242.
• C. ùİMùEK, “IV. Dönem Hierapolis Roma Hamamı Kazısı”, VII. Müze Kurtarma Kazıları Semineri, 1997, s. 1–27.
• Y. TEZEL, Metropolis Kazılarında Ele Geçen Cam Eserler, Ege Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Arkeoloji ve Sanat Tarihi Bölümü, Yayınlanmamış Lisans Tezi, İzmir, 1994
• G.R. D. WEINBERG, Corinth XII, The Minor Objects, Princeton 1952
• S. Y. WAKSMAN-V. FRANÇOIS, “Vers une redéfinition typologique et analytique des céramiques byzantines du type Zeuxippus Ware”, BCH 128-129, s. 629- 724.
• D. WHITCOMB, “Islamic Glass From Al-Qadim, Egypt”, JGS 25, New York 1983, s.101–108.
• F. YENİùEHİRLİOöLU, La céramique glaçurée de Gülpınar in:Déroche- Spieser, 1989, s. 303-315.
• B. YALMAN, “İznik Tiyatro Kazısı 1987”, X.KST, C.II, 1988, s. 339–382.
• N. ZIKOS, “Pottery Workshops at Mikro Pisto in Thrace”, Byzantine Glazed Ceramics, The Art of Sgraffito, (ed. D. Papnikola-Bakırtzı), Athens, 1999, s. 243-248.
• Res.1- Kadıkalesi Kazısı buluntusu bir grup üçayak
• Res.2- Kadıkalesi Kazısı buluntusu konikler ve farklı boyuttaki üçayaklar
• Res.3-Kadıkalesi Kazısı buluntusu Zeuksippus Tipi tabak
• Res.4- Kadıkalesi Kazısı buluntusu Ege Tipi kazıma tabak
• Res.5- Kadıkalesi Kazısı buluntusu champlevé teknikli küçük tabak
• Res.6- Kadıkalesi Kazısı buluntusu champlevé teknikli küçük tabak
• Res.7-Kadıkalesi Kazısı buluntusu pencere camlarından örnekler Res.8-Kadıkalesi Kazısı buluntusu madeni anahtar (Çizim: Z. ORAL ÇAKMAKÇI)
• Res.9-Kadıkalesi Kazısı buluntusu taş kuyumcu kalıbı
• Res.10- Kadıkalesi Kazısı buluntusu sarraf terazilerinden örnekler (Çizim: Z. ORAL ÇAKMAKÇI)
• Res.11- Kadıkalesi Kazısı buluntusu kemik bıçak sapı Res.12- Kadıkalesi Kazısı buluntusu bir grup ağırşak