Alaşehir (Sülün Muslu Paşa) Hamamı

Yıl 2018, Cilt: 27 Sayı: 1, 181 - 195, 29.04.2018

Aygül Uçar , Şakir Çakmak , Hasan Uçar

https://doi.org/10.29135/std.341475

Öz

Alaşehir, Batı Anadolu’da önemli yerleşimlerden biridir. Hristiyanların Anadolu topraklarında kurduğu ilk Yedi Kilise’den biri olarak tarihe geçen kent, Osmanlı Dönemi’nde Türk-İslam özellikli çeşitli yapı türleriyle ön plana çıkmıştır. Bu yapılardan biri olan Alaşehir (Sülün Muslu Paşa) Hamamı, Osmanlı mimarisinin zenginliğini yansıtması yanında, Alaşehir’de geçmişten günümüze ulaşabilmiş tek hamam oluşu açısından da oldukça değerlidir. Osmanlı hamam mimarisinin genel özelliklerini taşıyan Alaşehir (Sülün Muslu Paşa) Hamamı, kadınlara ve erkeklere ayrı hizmet verecek şekilde, çifte bir hamam olarak tasarlanmıştır. Her iki bölümün de sıcaklığı haçvari, üç eyvanlı, iki halvet hücreli plan şemasına sahiptir. Günümüzde kadınlar bölümü kullanılmayan hamamın erkekler bölümü çeşitli eklemeler nedeniyle özgün plan şemasından uzaklaşmaya başlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Alaşehir, hamam, ılıklık, sıcaklık, kubbe

Alaşehir (Sülün Muslu Pasha) Bath

Öz

Alaşehir is one of the important settlements in Western AnatoliaThe city made history with having first one of the Seven Churches built by Christians on the Anatolian soil, came to the forefront in the Ottoman period with various Turkish-Islamic building types, came to the forefront in the Ottoman period with various Turkish-Islamic building types. Alaşehir (Sülün Muslu Pasha) Bath which is one of these structures reflects the richness of the Ottoman architecture. The Alaşehir (Sülün Muslu Pasha) Bath, which carries the general properties of the Ottoman bath architecture, is designed as a double turkish bath which will provide separate services for women and men. Both sections have a scheme as cross vault, three iwans (vaulted or domed space recessed from a central hall or court) and two private rooms. With reference to its caldarium, plan and the name of Sülün Muslu Pasha, we think of the building as being built as the end of the 16th and first quarter of the 17th century, considering it as to be very valuabe since it is the only bath in Alaşehir which has reached the present from the past. Nowadays, the men section of the bath where the women section is not used starts to move away from the original plan diagram due to various joints. In this article, Alaşehir (Sülün Muslu Pasha) Bath was examined in terms of plan and ornamentation properties and was tried to determine the location in Turkish bath’ architecture of the building.

Anahtar Kelimeler

Alaşehir, hammam, tepidarium, caldarium, dome

Kaynakça

• Akıncı, R. (1949). Eski Philadelphia Bugünkü Alaşehir, Ticaret Basımevi: İzmir.
• Ayverdi E. H. (1989a). Osmanlı Mimârisinde Çelebi ve II. Sultan Murad Devri, II, İstanbul Fetih Cemiyeti Yayınları: İstanbul.
• Ayverdi E. H. (1989b). Osmanlı Mimârisinde Fâtih Devri, III, İstanbul Fetih Cemiyeti Yayınları: İstanbul.
• Ayverdi E. H. (1989c). Osmanlı Mimârisinde Fâtih Devri, IV, İstanbul Fetih Cemiyeti Yayınları: İstanbul.
• Çakmak, C. (2002). Tire Hamamları, Kültür Bakanlığı Yayınları: Ankara.
• Çakmak, Ş. (2002). “Işıklı’da Gedik Ahmed Paşa Hamamı”, Uluslararası Sanat Tarihi Sempozyumu (Prof.Dr. Gönül Öney’e Armağan), İzmir, 179-184.
• Daş E. (1998). “Selçuk’taki Türk Hamamları”, Geçmişten Günümüze Selçuk Sempozyumu, Bildiriler, İzmir, 385-397.
• Ekiz, M. (2014). "Niğde'de Hristiyan Türklere Ait Olduğu Düşünülen Üç Hamam", Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 3, 5, 95-117.
• Emecen, F. (1989). "Alaşehir" maddesi, TDV İslam Ansiklopedisi, 2, 342-343.
• Erge, K. (2000). Alaşehir Philadelphia Guide, İzmir.
• Mehmet Süreyya (1996). Sicill-i Osmânî, 5, (Eski yazıdan aktaran: Seyit Ali Kahraman), (Yay. Haz.: Nuri Akbayar), Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
• Mehmet Zıllıoğlu Evliya Çelebi (1985). Evliya Çelebi Seyahatnamesi, Sad.: Tevfik Temelkuran, Necati Aktas, Mümin Çevik,VIII, Üçdal Nesriyat: İstanbul.
• Modjtehedi, R. (1988). Alaşehir'de Mimari Mirasın Durumu, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Eyice, S. (1960). “İznik’te Büyük Hamam ve Osmanlı Devri Hamamları Hakkında Bir Deneme”, Tarih Dergisi, XI, 15, İstanbul, 99-120.
• Karakaya, E. (1996). “Tarihi Anıtlarıyla Alaşehir”, Sanatsal Mozaik, 16, 1996, 44-49.
• Önge, Y. (1995). Anadolu’da XII.-XIII. Yüzyıl Türk Hamamları, Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayınları: Ankara.
• Şaman Doğan, N. (2004), “Eski Uluborlu’daki Hamam ve Çeşmeler”, Vakıflar Dergisi, 28, 266-282.
• Ünal, R. H. (1975). Diyarbakır İli'ndeki Bazı Türk-İslam Anıtları Üzerinde Bir İnceleme, Atatürk Üniversitesi Yayınları: Erzurum.
• Ünal, R. H. (2000). “Beçin 1997 Kazısı”, Sanat Tarihi Dergisi, X (2000), 139-156.
• Ünalan, S. (1998). Akhisar ve Gölmarmara'daki Türk Anıtları, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
• Ünver, S. (1992). “İstanbul Yedinci Tepe Hamamları’na Dair Bazı Notlar”, Vakıflar Dergisi, II, İstanbul, 245-251.
• Yurdakul, E. (1994). “Amasya-Yolpınar (Hakala-Kağla-Kağala) Köyünde Bulunan İslami Dönem Yapıları”, Vakıflar Dergisi, 24, 177-198.
• Yüksel, İ. A. (1983). Osmanlı Mimarisinde II. Bayezid ve Yavuz Selim Devri, V, İstanbul Fetih Cemiyeti Yayınları: İstanbul.