An Analysis on the Ministry of Health Building in the Early Republican Era

Yıl 2020, Cilt: 29 Sayı: 2, 399 - 423, 16.11.2020

Buşra Gürdağ , Duygu Koca

https://doi.org/10.29135/std.634774

Öz

In the capital Ankara, the ministerial buildings are symbolic structures undertaking the representation of political power. Following the proclamation of the Republic, the construction process began and these buildings still exist in present-day Ankara. Some of the buildings have served the same function since their construction, while others have been transferred to different functions or evacuated. Within the scope of the research, the Ministry of Health, which was the first “modern” structure in the scholarly researches that were constructed during the Early Republican Era and focused on the period, is examined. Although the building of Ministry of Health is referred as the first modern building built during the Republican era, there is no detailed research on it in the present literature. The study aims to both draw attention to this situation and to discuss the current state of the building within the context of the conservation of Modern Architectural Heritage. In order to sustain cultural and historical memory, it is important to preserve modern architectural structures and transfer them to the future. This attitude is also important in understanding the cultural reflections of the political transformation and modernization efforts at the beginning of the 20th century. The Ministry of Health building designed by Austrian architect Theodor Jost, is the first example of international architecture in Turkey. Therefore, the building forms a part of our modern architectural heritage, both in terms of its style and the period it was built. The building, which was registered as an immovable cultural heritage in 1986, served the same function for a period of 90 years. The research is limited to this process in which the building is used by the Ministry of Health. In the scope of the research the existing interior space was evaluated together with the renovation projects of the building in 2009. Although the building is within the scope of conservation, the examinations have shown that the interior of the building has been completely renewed. At this point, it has been seen that the criteria for the protection of modern architectural heritage in our country are uncertain therefore international approaches have been referred. In these approaches, considering the cultural context in which the building is located, preserving the authenticity of the architectural heritage, protecting the integrity of the modern architectural heritage with all the elements that give it universal value come to the forefront as important criteria. Data on the building are examined under the titles of the environment of the structure, building mass and interior spaces within the framework of these criteria that come to the fore in international regulations and agreements. As a result of the examination, it was seen that the building was registered individually, despite the importance of its location in the city and the associated public spaces. During the restoration works, it was determined that the historical context in which the building was built was ignored and the original building elements and atmosphere of the building interior were not preserved, even though the original design qualities were preserved on the facades.

Anahtar Kelimeler

Theodor Jost, Early Republican Era, architectural heritage, spatial transformation, Ministry of Health Building

Erken Cumhuriyet Dönemi Sağlık Bakanlığı Binası Üzerine Bir İnceleme

Öz

Başkent Ankara’da, Bakanlık yapıları, siyasi gücün temsiliyetini üstlenen sembolik yapılardır. Cumhuriyetin ilanının ardından inşa süreci başlayan bu yapılar günümüz Ankara’sında halen varlığını sürdürmektedir. Yapıların bazıları inşa edildiği tarihten bu yana aynı işleve hizmet ederken bazıları ise farklı işlevlere devredilmiş veya boşaltılmıştır. Araştırma kapsamında Erken Cumhuriyet döneminde inşa edilen ve dönemi konu edinen araştırmalarda ilk “modern” yapı olarak karşımıza çıkan Sağlık Bakanlığı binası ele alınmaktadır. Yapı, Cumhuriyet döneminde inşa edilen ilk modern yapı olarak anılsa da mevcut yazında yapıya ilişkin detaylı bir araştırma bulunmamaktadır. Çalışma hem bu duruma dikkat çekmeyi hem de yapının mevcut durumunu, Modern Mimarlık Mirası’nın korunmasına ilişkin yazın kapsamında, tartışmayı amaçlamaktadır. Avusturyalı mimar Theodor Jost tarafından tasarlanan yapı hem mimari üslup bakımından Uluslararası mimarinin Türkiye’deki ilk örneği olması hem de 90 yılı aşan geçmişiyle önemli bir değerdir. Kültürel ve tarihi belleğin sürdürülebilmesi adına modern mimari yapıların korunarak geleceğe aktarılması önem arz etmektedir. Bu amaçla yapının 2009 yılında geçirdiği yenileme projeleri ile birlikte mevcut iç mekânı değerlendirmeye alınmış ve bu veriler uluslararası tüzük ve anlaşmalarda öne çıkan noktalar doğrultusunda belirlenen ölçütler çerçevesinde irdelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

mekansal dönüşüm, mimari miras, erken cumhuriyet dönemi, theodor jost, Sağlık Bakanlığı Binası, Ankara

Kaynakça

• Altan Ergut, E. ve Boyacıoğlu, E. (2012). Bir Başkentin Oluşumu: Avusturyalı, Alman ve İsviçreli Mimarların Ankara'daki İzleri. Ankara: TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi.
• Aslanoğlu, İ. (2010). Erken Cumhuriyet Dönemi Mimarlığı. İstanbul: Bilge Kültür Sanat.
• Aydın, S., Türkoğlu, Ö., Emiroğlu, K. ve Özsoy, E. D. (2005). Küçük Asya'nın Bin Yüzü: Ankara. Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• Batur, A. (1998). 1925-1950 Döneminde Türkiye Mimarlığı. İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları, 209-234.
• Bayraktar, N. (2013). Tarihe Eş Zamanlı Tanıklık: Ulus ve Kızılay Meydanlarının Değişim Süreci. Ankara Araştırmaları Dergisi, 1, 20-35.
• Bonjaku-Gökdemir, O. (2009). Architecture As An Urban And Social Sign: Understanding The Nature Of Urban Transformation In Eskişehir Highway, Ankara. Ankara: Middle East Technical University.
• Borsi, F. (1987). The Monumental Era: European Architecture and Design, 1929-1939. New York: Rizzoli.
• Bozdoğan, S. (2002). Modernizm ve Ulusun İnşaası. İstanbul: Metis Yayınları.
• Bozdoğan, S. ve Kasaba, R. (2005). Türkiye'de Modernleşme ve Ulusal Kimlik. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Cengizkan, A. (2004). 1924-25 Lörcher Planı: Ankara'nın İlk Planı. Ankara: Arkadaş Yayınları.
• Cevizci, A. (2014). Felsefe Sözlüğü, İstanbul: Say Yayınları.
• Curtis, W. (1996). Modern Architecture Since 1900. London: Phaidon Press Limited.
• Duru, B. (2012). Mustafa Kemal Döneminde Ankara'nın İmarı. Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınevi, 173-191.
• Egli, E. (2015). Atatürk'ün Mimarının Anıları: Genç Türkiye İnşa Edilirken. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Jencks, C. (1985). Modern Movements in Architecture. New York: Penguin Books.
• Keleş, R. ve Duru, B. (2008). Ankara'nın Ülke Kentleşmesindeki Etkilerine Tarihsel Bir Bakış. Mülkiye Dergisi, 261, 27-44.
• Kılınç, K. (2002). Öncü Halk Sağlığı Projelerinin Kamusal Mekanı Olarak Sıhhiye. İstanbul: İletişim Yayıncılık, 119-156.
• Kuban, D. (1969). Modern Restorasyon İlkeleri Üzerine Yorumlar. Vakıflar Dergisi, 8, 341-356.
• Polat, E. ve Can, C. (2008). Modern Mimarlık Mirası Kavramı: Tanım ve Kapsam. Megaron, 3, 177-186.
• Tankut, G. (1993). Bir Başkentin İmarı Ankara: (1929-1939). İstanbul: Anahtar Kitaplar.
• Tekeli, İ. (2000). Ankara'nın Başkentlik Kararının Ülkesel Mekan Organizasyonu ve Toplumsal Yapıya Etkileri Bakımından Genel Bir Değerlendirilmesi. Ankara: T.B.M.M. Basımevi, 317-335.
• Ünsal, B. (1973). Mimarlığımız 1923-1950. Mimarlık Dergisi, 112, 19-62.
• Yavuz, Y. (1973). Cumhuriyet Dönemi Ankara'sında Mimari Biçim Endişesi. Mimarlık Dergisi, 122, 26-44.