A Selection of Artistic Projections of the Circle from Different Beliefs and Cultures to the Present Day

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 1, 13 - 32, 12.07.2024

Aysun Cançat

https://doi.org/10.56590/stdarticle.1446449

Öz

Introduction and Purpose of the Study: In the study, the circle form; It is aimed to evaluate the reflections of different cultures, beliefs and philosophies on today's contemporary art and design productions with a selection of examples and to raise awareness on the subject.
Conceptual/Theoretical Framework: The circle form, which has been coded in various ways since the beginning of humanity, is in the study; It is limited to the evaluation of architectural structures, paintings, ceramics and graphic examples in the context of their conceptual and philosophical dimensions.
Method: The work is related to various structures such as beliefs, traditions, cultures, the artist's inner world, and technical equipment; It was examined through a qualitative research process, and a detailed literature review was conducted in order to make sound analyzes on works containing the circle form.
Findings: Human beings have been shaped according to the geographies they live in and have developed their own cultures. In particular, cultures with different contents have emerged with migrations. These cultures are largely inspired by nature, which has a systematic structure and is based on geometry. These creations are at the basis of many things that we perceive geometrically and give meaning to today. Of these forms, the circle, like other geometric forms, has become one of the abstract expressions of our artistic perception. In addition, the circle has become a powerful form of expression in that it provides people with internal and spiritual aspects that enable them to flow into an endless world of dreams. All applications involving circles and circularity; It has brought different perspectives to the intellectual and conceptual dimensions of various cultures, belief systems, arts, and has been a source of inspiration for today's art.
Conclusion: Symbols, as graphic representations, open up various areas of thinking for people. The circular form is also suitable for production; It brings new, original opportunities and expansions. Artists and designers designed the apartment; combine it in different ways with colors, stains and disciplines; They have created original works that can reach various influences and philosophies and transcendental expressions. Therefore, it is possible to say that the circle, which was generally used in connection with belief systems in ancient times, can be included in structures that may contain very different meanings today. Since ancient times; The circle, which can be used in many art and design fields such as painting, ceramics, sculpture, medallion and seal, is within today's contemporary art discourses; It continues to be used in different platforms such as installation art, kinetic art, land art and digital art.

Anahtar Kelimeler

Circle, Symbol, Mandala, Ensō (Zen Circle), Mandorla

Daire’nin Farklı İnanç ve Kültürlerden Günümüze Sanatsal İzdüşümlerine Dair Bir Seçki

Öz

Giriş ve Çalışmanın Amacı: Çalışmada, daire formunun; farklı kültür, inanç ve felsefelerden, günümüz çağdaş sanat ve tasarım üretimlerine izdüşümlerinin, bir seçki niteliğinde örneklerle değerlendirilmesi, konu hakkında farkındalık kazandırılması amaçlanmıştır.
Kavramsal/Kuramsal Çerçeve: İnsanlığın başlangıcından bu yana çeşitli şekillerde kodlanan daire formu, çalışmada; mimari yapı, resim, seramik, grafik örneklerin, kavramsal ve felsefî boyutları bağlamında değerlendirilmeleriyle sınırlandırılmıştır.
Yöntem: İnançlar, gelenekler, kültürler, sanatçının iç dünyası, teknik donanım gibi çeşitli yapılarla ilişkili olması bakımından çalışma; nitel bir araştırma süreciyle incelenmiş, daire formunu içeren eserlerde sağlıklı analizler yapabilmek amacıyla detaylı literatür taraması yapılmıştır.
Bulgular: İnsanoğlu yaşadığı coğrafyalara göre şekillenmiş ve kendi kültürlerini geliştirmiştir. Özellikle, göçlerle birlikte farklı içeriklere sahip kültürler ortaya çıkmıştır. Bu kültürlerde, sistemli bir yapıda ve geometri temelli olan doğadan büyük ölçüde esinlenilmiştir. Bugün, geometrik olarak algıladığımız ve anlamlar yüklediğimiz pek çok şeyin temelinde bu yaratımlar vardır. Bu formlardan daire, diğer geometrik formlar gibi, sanatsal algımızın soyut ifadelerinin arasına girmiştir. Ayrıca, daire, insanda sonsuz bir hayal dünyasına akışı sağlayan içsel ve ruhsal yönler kazandırması bakımından güçlü bir ifade şekline dönüşmüştür. Daire ve daireselliği içeren tüm uygulamalar; çeşitli kültür, inanç sistemlerinin, sanatların, düşünsel ve kavramsal boyutlarına farklı açılımlar getirmiş, günümüz sanatına ilham kaynağı olmuştur.
Sonuç: Grafik temsiller olarak semboller, insanlara çeşitli düşünme alanları açmaktadır. Daire formu da üretimlere; yeni, orijinal fırsat ve açılımlar getirmektedir. Sanatçı ve tasarımcılar daireyi; renkler, lekeler ve disiplinlerle farklı şekillerde kombine edip; çeşitli etki ve felsefelere, aşkın ifadelere ulaşabilen özgün işler yaratmışlardır. Dolayısıyla, Antik Çağlar’da genellikle inanç sistemleriyle bağlantılı olarak kullanılan dairenin, günümüze doğru, çok farklı anlamlar içerebilecek yapılara dâhil olabildiğini söylemek mümkündür. Antik Çağlar’dan bu yana; resim, seramik, heykel, madalyon ve mühür gibi birçok sanat ve tasarım alanında kullanılabilen daire, günümüz çağdaş sanat söylemleri içerisinde; yerleştirme sanatı, kinetik sanat, arazi sanatı, dijital sanat gibi farklı platformlarda kullanılmaya devam etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Daire, Simge, Mandala, Ensō (Zen Dairesi), Mandorla

Kaynakça

• ARİSTOTALES. “Aristotales Gökyüzü Üzerine”. Çev. Saffet Babür, Ankara: Bilgesu Yayıncılık, 2018, 53-62.
• CANÇAT, A. (2023). Resim Teknikleri Ansiklopedisi, İstanbul: İstanbul Gelişim Üniversitesi Yayınları
• E. MVVEY K. (1983). Mikrokozmos Olarak Kubbeli Kilise: Bir Mimari Sembolün Edebi Kökleri, Dumbarton Oaks, Cambridge: Harvard Üniversitesi Mütevelli Heyeti Yayını, 37, 91-121.
• E. ROBERTS, A. (2006). Masonik Semboller, İstanbul, Erciyaş Yayınları,
• ERİM, G; ONAN, B.C.(2021). “Sanat Tarihinde Bir Arketip: Daire Formu ve Göz”, Turkish Studies Dergisi, 16 (3), 961-977.
• ERZEN, J. N. (1995). Erol Akyavaş, Ankara: Enlem Yayınları
• GIBSON, C. (2013). Semboller Nasıl Okunur?. İstanbul: Yem Yayınları
• GUENON, R. (2001), Yatay ve Dikey Boyutların Sembolizmi. Çev. Fevzi Topaçoğlu, İstanbul: İnsan Yayınları, 91.
• GÖĞEBAKAN, Y. (2017). “Hale Biçiminin Kaynağı ve Erken Dönem Hıristiyan Resim Sanatında Kullanımı”, Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, 38, 21-36.
• HENRY, M. (1988). Kandinsky'de Görünmeyeni Görmek, Paris: François Bourin Basım
• JUNG, C. G. (2009) .İnsan ve Sembolleri. Çev. Ali Nahit Babaoğlu, İstanbul: Okuyan Us Yayınları,
• KANDINSKY, W. (2001) .Sanatta Ruhsallık Üzerine, Çev. Gülin Ekinci, İstanbul: Altıkırkbeş Yayınları
• BAHTİYAR L. (2006). Sûfî (Tasavvufî Arayışın Dışa Vurumu), trc.: Mehmet Temelli, İstanbul: İz Yayıncılık, s. 44-45
• KISSI, S. B. (2019). “Asante Tekstil’de Takı ve Diğer Sanat Formlarında Adinkra Sembollerinin Felsefesi”, Asya Bilimsel Araştırma Dergisi, 9 (4), 29-39.
• KURT, A. O.; GÖLER M. E. (2017). “Anadolu’da İlk Tapınak: Göbeklitepe”, Cumhuriyet İlahiyat Dergisi, 21 (2), 1107-1138.
• MATSUMOTO, T. (2012). “İnsan Yayoi Kusama’yı 15 Yıl boyunca Filme Çekince”, Tokyo: Discover Japonya, Tasty Life, 2475
• ÖZYURT ÖZCAN, H. (2003). “Yuvarlak Formların Ortaya Çıkışı ve Avrupa Resim Sanatında Tondo”, Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, 0 (2003/10), 79-91.
• ŞENYAPILI, Ö. (2017). “Görsel Sanatlarda Üslup Ne İletir?”, Kent Planlama Politika Sanat Tarık Okyay Anısına Yazılar II (Ed. İ. Tekeli), Ankara: ODTÜ Mimarlık Fakültesi Yayını, 525-548.
• WILKINSON, K. (2021). Kökenleri ve Anlamlarıyla Semboller ve İşaretler. İstanbul: Alfa Yayınları
• İnternet Kaynakçası:
• BEHIERY, V. “Türk Seramik Sanatçısıyla Söyleşi: Zehra Çobanlı'nın Güzel Sanatlar Seramiklerinde Yenilik Olarak Gelenek”, http://islamicartsmagazine.com/magazine/view/tradition_as_innovation_in_the_fine_art_ceramics_of_zehra_cobanli/, (E.T. 29.09.2023)
• EL-ŞATIR, İ. “Nihayetü’s-Sûl fî Tashîhi’l-Usûl”, ed. Erwan Penchèvre, Hayır “Taḥiḥ al-Usūl’de Tufanların Sonu”, İbnü’ş-Şatir: Baskı, Çeviri ve Yorum, arXiv.org > math > arXiv:1709.04965. (E.T. 28.02.2020)
• TALEKAR, S. S. (2010). “20. Yüzyıl Soyut Resimlerde Mandala Etkisi”, Ulusal Taichung Üniversitesi Eğitim Kurumu Deposu, 89-130, http://rportal.lib.ntnu.edu.tw/bitstream/20.500.12235/80706/1/ntnulib_ja_D0101_0008_089.pdf, (E.T.: 04.09.2019)
• Görsel Kaynakçası:
• Görsel 1: htts://www.istockphoto.com/tr/foto%C4%9Fraf/mosaic-of-virgin-mary-and-jesus-christ-gm96772896-11898456, (E.T.: 28.01.2022)
• Görsel 2: https://tr.wikipedia.org/wiki/%C4%B0sa_ve_Atalar%C4%B1_%28Kariye_Camii%29, (E.T.: 27.01.2022)
• Görsel 3: https://romamimarligi.wordpress.com/2020/12/10/bir-sir-kubbesi-pantheon/, (E.T.: 01.01.2022)
• Görsel 4: https://www.hurriyet.com.tr/seyahat/tarihi-degistiren-dunya-mirasi-gobeklitepe-40888331, (E.T.: 10.12.2022)
• Görsel 5: https://www.kenanyelken.com/gobekli-tepe-figurler-semboller, (E.T.: 26.01.2022)
• Görsel 6: http://www.manyoancollection.org/work/enso-zen-circle/, (E.T.: 30.01.2022)
• Görsel 7: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1695605, (E.T.: 28.06.2022)
• Görsel 8: https://dusunbil.com/friedrich-nietzschede-bengi-donus/, (E.T.: 14.01.2022)
• Görsel 9: https://www.artchive.com/artwork-search/?k=artist_name&v=Leonardo+da+Vinci&pg=2, (E.T.: 10.12.2022)
• Görsel 10: https://www.caravaggio.org/jupiter-neptune-and-pluto.jsp, (E.T.: 16.01.2021)
• Görsel 11: https://www.wassilykandinsky.net/work-370.php, (E.T.: 26.01.2023)
• Görsel 12: https://www.wikiart.org/en/yayoi-kusama/yellow-pumpkin-1992) (E.T.: 30.01.2022, (E.T.:27.01.2020)
• Görsel 13: http://www.antikalar.com/erol-akyava-akin-yolu-zerinde-bir-esiz-sir, (E.T.: 06.05.2021)
• Görsel 14: http://islamicartsmagazine.com/magazine/view/tradition_as_innovation_in_the_fine_art_ceramics_of_zehra_cobanli/, (E.T.: 27.01.2022)
• Görsel 15: http://www.farukcagla.com/karikagaleri/index.htm, (E.T.: 17.04.2023)