Öz
Palyatif
bakım yaşamı tehdit edici hastalıklara eşlik eden sorunlar yaşayan hasta ve
ailelerin, fiziksel, psikososyal ve manevi problemlerini erken tanımlama,
değerlendirme, tedavi ederek acı çekmelerini azaltma ya da önleme ve böylece
yaşam kalitelerini arttırma amacı olan bir yaklaşımdır. Ölüm her insanın
yaşayacağı doğal bir süreçtir bir hastalık değildir. İnsanların yaşamak ve
ölümü geciktirmek için umut bağladıkları tedaviler, bazen hastalar için zor bir
durum halini alabilmektedir. Palyatif bakım ağrı ve sıkıntı veren diğer
semptomları rahatlatır, hastaya daha iyi bir yaşam kalitesi ve aktif bir yaşam sağlar.
Ölümden sonra yas sürecinde hasta yakınlarına da yardımcı olur. Günümüzde
ortalama yaşam süresi giderek uzamakta ve hekimlerin tedavi hizmeti verdiği
kronik-ölümcül hastalıklar giderek artmaktadır bu nedenle palyatif bakıma olan
gereksinim her geçen gün artmaktadır. Dünyanın pek çok ülkesinde bu konuya
yönelik çalışma ve projeler artan bir ivme ile yürütülse de karşılanmamış
palyatif bakım ihtiyacı bir sorun olarak devam etmektedir. Ülkemizde Tıp fakültelerinde
henüz palyatif bakım bilim dalı kurulmamıştır ve palyatif bakım uzmanlığı
eğitimi de yoktur. Palyatif bakım hizmeti diğer dal hekimleri tarafından
birinci ve ikinci düzeyde yürütülmektedir. Sonuç olarak ülkemizde palyatif
bakım hizmetlerinin geliştirilmesinde geç kalınmaması, hospis hizmetlerinin
yaygınlaştırılması ve sosyal güvenlik sistemi kapsamına alınması, sağlık
çalışanlarının farkındalıklarının arttırılması ve desteklerinin alınması
önemlidir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- 1. Borasio, G. (2011). Translating the World Health Organization definition of palliative care into scientific practice. Palliative and Supportive Care, 9(1), 1-2. doi:10.1017/S1478951510000489
- 2. World Helath Organization, https://www.who.int/cancer/palliative/definition/en/ Erişim tarihi: 20.05.2019
- 3. Ahmedzai SH, Costa A, Blengini C, Bosch A, Sanz-Ortiz J, Ventafridda V, et al. A New İnternational Framework for Palliative Care. Eur J Cancer. 2004 Oct;40(15):2192-200
- 4. Kabalak AA, Öztürk H, Çağıl H. Yaşam Sonu Bakım Organizasyonu; Palyatif Bakım. Yoğun Bakım Dergisi, 2013;11(2):56-70
- 5. Lagman R, Walsh D. Integration of palliative medicine into comprehensive cancer care. Semin Oncol. 2005;32:134-8.
- 6. Lorenz KA, Lynn J, Dy SM, Shugarman LR, Wilkinson A, Mularski RA, et al. Evidence for improving palliative care at the end of life: a systematic review. Ann Intern Med. 2008;148:147-59.
- 7. Sepúlveda C, Marlin A, Yoshida T, Ullrich A. Palliative care: the World Health Organization's global perspective. J Pain Symptom Manage. 2002;24:91-6.
- 8. Kahveci K, Gökçınar D. Palyatif Bakım. 1. Baskı. İstanbul. Nobel Tıp Kitapevleri Ltd. Şti. 2014.
- 9. Boyle P. Dünya Sağlık Örgütü Uluslararası Kanser Araştırmaları Kurumu Dünya Kanser Raporu Lyon. https://studylibtr.com/doc/604005/d%C3%BCnya-kanser-raporu-2008 Erişim tarihi:15 Nisan 2019
- 10. Temel JS. Joseph MD. Greer CA. Emily MA. Gallagher R. Sonal Admane RN. Et al. Palliative Care For Patients With Metastatic Non-Small-Cell Lung Cancer. N Engl J Med. 2010;363:733-42
- 11. WHO-WPCA (2014). (The World Health Organization-Worldwide Palliative Care Alliance). Global Atlas Of Palliative Care At The End Of Life. World Health Organization 2014.Erişim Adresi: http://www.who.int/nmh/Global_Atlas_of_Palliative_Care.pdf Erişim Tarihi: 15 Mart 2019
- 12. Rice, R. The Hospice and Palliative Care Patient. Home Care Nursing Practice Concepts Application, 4nd ed. (Ed Rice R):456-65. USA , Mosby Elsiever, USA, 2006.
- 13. Twycross RG. Hospice care-redressing the balance in medicine. J R Soc Med. 1980;73(7):475-81.
- 14. Beresford ve Kerr 2012 Beresford L, Kerr K (2012). Next Generation of Palliative Care: Community Models Offer Services Outside the Hospital. https://www.chcf.org/wp-content/uploads/2017/12/PDF-NextGenerationPalliativeCare.pdf. Erişim tarihi: 15 Şubat 2019
- 15. Houttekier, D., Cohen, J., Surkyn, J., & Deliens, L. (2011). Study of recent and future trends in place of death in Belgium using death certificate data: a shift from hospitals to care homes. BMC public health, 11, 228. doi:10.1186/1471-2458-11-228
- 16. Özkan S. Kronik obstrüktif akciğer hastalığı’nda (KOAH) palyatif ve yaşam sonu bakım. Selçuk Tıp Dergisi. 2011;28(1):69-74.
- 17. Erel S. Dünyada Palyatif Bakımın Durumu ve Hospis Sistemleri. Türkiye’de Kanser Kontrolü. 1. Baskı. (Ed: Tuncer AM): 287-298, Ankara, Koza Matbacılık, 2009.
- 18. National Consensus Project For Quality Palliative Care (2009). Erişim adresi: https://www.nationalcoalitionhpc.org/wp-content/uploads/2018/10/NCHPC-NCPGuidelines_4thED_web_FINAL.pdf . Erişim tarihi:15 Şubat 2019
- 19. Palliative Care Council of South Australia, Multicultural Palliative Care Guidelines. Erişim adresi:https://palliativecare.org.au/wp-content/uploads/2015/05/Multicultural-palliative-care-guidelines.pdf Erişim tarihi: 15 Şubat 2019
- 20. Aydoğan F, Uygun K. Kanser Hastalarında Palyatif Tedaviler. Klinik Gelişim. 2011;24(3):4-9.
- 21. Sucaklı MAH. Palyatif Bakım ve Yaşam Kalitesi. Türkiye Klinikleri J Fam Med-Special Topics. 2014;5(3):109-13.
- 22. Stajduhar KI, Funk L, Cohen SR, Williams A, Bidgood D, Allan D, et al. Bereaved family members’ assessments of the quality of end-of-life care: what is important? J. Palliat Care. 2012; 27(4):261–269.
- 23. Uysal N, Şenel G, Karaca Ş, Kadıoğulları N, Koçak N, Oğuz G.Palyatif bakım kliniğinde yatan hastalarda görülen semptomlar ve palyatif bakımın semptom kontrolüne etkisi. Ağrı. 2015;27(2):104-110.
- 24. Bingley A, Clark D. A comparative review of palliative care development in six countries represented by the middle east cancer consortium (Mecc). Journal Of Pain and Symptom Management. 2009; 37(3):287-96.
- 25. Kabalak AA, Kahveci K, Gokcinar D, Özdoğan N, Cagil H. Structuring of palliative care in Ankara Ulus State Hospital, Turkey; 2012-2013. J Palliat Care Med. 2013;3(5):2-5. DOI: 10.4172/2165-7386.1000162
- 26. T.C. Sağlık Bakanlığı, İzmir Valiliği İl Sağlık Müdürlüğü Palyatif Bakım Çalışma Raporu 2013-2014.https://docplayer.biz.tr/5190687-Palyatif-bakim-izmir-il-saglik-mudurlugu.html Erişim tarihi: 10 Nisan 2019
- 27. Akçiçek F, Akbulut F, Fadıloğlu ÇZ. Palyatif bakım; evde ve hastanede çalıştay raporu. Ege Geriatri Derneği Yayınları. 2013. https://docplayer.biz.tr/56301777-Palyatif-bakim-evde-ve-hastanede-calistay-raporu-editorler-prof-dr-fehmi-akcicek-prof-dr-gokhan-akbulut-prof-dr-z.html Erişim tarihi: 15 Mayıs 2019
- 28. Sağlık Bakanlığı. Palyatif Bakım Hizmetleri Available from: https://khgmozellikli.saglik.gov.tr/svg/palyatif.php
- 29. Kömürcü Ş. Türkiye’ de Palyatif Bakım. Türkiye’de kanser kontrolü. 1. Baskı. ( Ed: Tuncer AM.): 299-304, Ankara, Koza Matbaacılık, 2009.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Derleme |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Nisan 2021 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021 Cilt: 30 Sayı: 2 |
