Günümüz Türk Hukuku ve Mecellede Vekâlet Sözleşmesinde Vekilin Borçları

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 1, 9 - 29, 12.09.2019

Süheyla Zorlu , Süleyman Emre Zorlu

Öz

İslam ve Osmanlı hukuku açısından vekâlet sözleşmesi ayrıntılı ve
sistematik olarak Mecellede düzenleme alanı bulmuştur. Vekâlet sözleşmesi
Mecelle’nin 11. Kitabı, “Kitab’ül-Vekale” 1449-1530 maddeleri arasında
düzenlenmiştir. Vekâlet, tasarruf yetkisine sahip olan bir kişinin temsili
kabil herhangi bir işi yapması için başka bir kimseyi yetkilendirmek üzere
anlaşmasıdır. Vekâlet sözleşmesi icap ve kabul ile kurulur. Vekâlet verene
müvekkil, vekâlet alana vekil, vekâletsiz iş görene ise fuzuli denir.

Günümüz Türk hukukunda vekâlet sözleşmesi bir şemsiye ya da torba
işgörme sözleşmesi (Sammelbecken) olduğundan, hükümleri isimsiz sözleşmelere
uygulanmaktadır. Avukatlık sözleşmesi, tedavi sözleşmesi, özel güvenlik
sözleşmesi bunlardan bazılarıdır. İslam ve Osmanlı hukukunun, vekâlet
sözleşmesine ilişkin hükümlerinin ortaya konulması, karşılaştırmalı hukuk
açısından son derece önemlidir. 

Anahtar Kelimeler

Mecelle, Vekâlet Sözleşmesi, İslam Hukuku, Osmanlı Hukuku

Kaynakça

• AKINCI, Şahin, Vekâlet Sözleşmesinin Sona Ermesi, Konya, 2004.AKİPEK, Şebnem, Alt Vekâlet, Ankara, 2003.AKKURT, Sinan Sami/ERDOĞAN, Kemal/TOKAT, Hüseyin, Borçlar Hukuku, Ankara, 2018.AKMAN, Ahmet, İslam ve Türk Borçlar Hukukunda İbra, EÜHFD, Kayseri, 2018, C. 13, S. 2.ALİ HAYDAR, Hoca Emin Efendizâde, Dürerü'l-Hükkâm Şerhu Mecelleti'l-Ahkâm, (Çeviren: Raşid Gündoğdu/Osman Erdem), İstanbul, 2014.APAYDIN, Yunus, İslam Hukuk Usulü, Kayseri, 2016.ARAL, Fahrettin/AYRANCI, Hasan, Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, 10. Baskı, Ankara, 2014.AYAN, Mehmet, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Ankara, 2016.AYBAKAN, Bilal, İslam Hukukunda Vekâlet Sözleşmesi, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 1990.AYDIN, M. Akif, Türk Hukuk Tarihi, İstanbul, 2017.AYKANAT, Mehmet, Mecellede İş Sözleşmesi, Akademik Bakış Dergisi, S. 47, 2015, s. 54. AVCI, Mustafa, Türk Hukuk Tarihi, (Editörler: Mehmet Aykanat/İbrahim Ülker/Süleyman Emre Zorlu/Melikşah Aydın) Konya, 2017.BİLMEN, Ömer Nasuhi, Hukuk-ı İslamiyye ve Istılahat-ı Fıkhiyye Kamusu, İstanbul.ÇEKER, Orhan, İslam Hukukunda Akidler, Konya, 2014.DÖNDÜREN, Hamdi, Delilleriyle Ticaret ve İktisat İlmihali, İstanbul, 1993.DÖNMEZ, Kazım Yücel, İş Hukukunda Tazminatlar, Ankara, 2008.EKŞİ, Ahmet, İslam Tıp Hukuku, İstanbul, 2011.EREN, Fikret, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Ankara, 2014.EREN, Fikret, Borçlar Hukuku Özel Hükümler, Ankara, 2014.ERLÜLE, Fulya, Alt Vekâlet, Prof. Dr. Selahattin Sulhi Tekinay’ın Hatırasına Armağan, İstanbul, 1999.GÜMÜŞ, M. Alper, Borçlar Hukuku Özel Hükümler, C. 2, İstanbul, 2014.HONSELL, Heinrich/ VOGT, Nedim Peter/ WIEGAND, Wolfgang, Basler Kommentar zum Schweizerischen Privatrecht, Obligationenrecht I, Art. 1-529, Aufl.3, Helbing-Lichtenhahn, Basel-Genf-München, 2003.MERGİNÂNÎ, Şeyhülislam Burhanüddin Ebu’l-Hasan Ali b. Ebu Bekir: el-Hidâye Tercemesi, (Çeviren: Ahmed Meylani), İstanbul, 2013.PARLAK, Şafak/ BÖRÜ, Levent, Alt Vekâlet, TBB Dergisi, İstanbul, 2011, S. 96.SERAHSİ, Şemsu’l-eimme Ebu Sehl Ebu Bekir Muhammed b. Ahmed, El-Mebsut, (Editör: Mustafa Cevat Akşit), İstanbul, 2008.OSER, Hugo/ SCHÖNENBERGER, Wihelm, Zürcher Kommentar, Kommentar zum Schweizerischen Zivilgesetzbuch, Das Obligationrecht, 2.Teil (Halband), Aufl.2, Schultheβ, Zürich 1936, Art. 400, N.2.ÖRSTEN ESİRGEN, Seda, Mecelle ve Fransız Medeni Kanunu Çerçevesinde Vekalet Sözleşmesi, Ankara Barosu Dergisi, Ankara, 2013.KÖSE, Murtaza, İslam Hukukunda Temsil Kavramı ve Vekalet-Temsil İlişkisi, Ekev Akademi Dergisi, Erzurum, 2008.RADO, Türkan, Roma Hukuku Dersleri, İstanbul, 1992.SAVAŞ, Abdurrahman, Roma ve Türk Hukukunda Vekalet Sözleşmesi, SÜHFD, C. 8, S. 1-2.SAYMEN, Ferit, H., Türk İş Hukuku, İstanbul, 1954.ŞEREFÜDDİN, Ahmet Hüseyin, el-Ahkamü’ş-Şeriyye li’l-A‘mali’t-Tıbbiyye, el-Meclisü’l-Vatani, Kuveyt, 1983.ŞİMŞİRGİL, Ahmet/ EKİNCİ, Ekrem Buğra, Ahmed Cevdet Paşa ve Mecelle, İstanbul, 2008.TANDOĞAN, Halûk, Borçlar Hukuku, Özel Borç İlişkileri, C. 2, İstanbul, 2010.UÇAR, Tayfun/UÇAR, Şenay, Özel Güvenlik Metodolojisi: Güvenlik Mesleği Mensupları, Yöneticiler ve Mimarlar İçin, İstanbul, 2005. ÜLKER, İbrahim, Tahkim ve Arabuluculukta Uyuşmazlıkların Mecelle hükümlerine Göre Çözülmesi Mümkün mü?, 2. Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi 23-25 Mart 2018 Kudüs Bildiriler, Ankara, 2018.YAMAN, Ahmet/ÇALIŞ, Halit, İslam Hukukuna Giriş, İstanbul, 2014.YAVUZ, Cevdet, Türk, İsviçre ve Fransız Medeni Hukuklarında Dolaylı Temsil, İstanbul, 1983.YAVUZ, Cevdet/ ACAR, Faruk/ ÖZEN, Burak, Türk Borçlar Hukuku, Özel Hükümler, İstanbul.ZEVKLİLER, Aydın/ GÖKYAYLA, K. Emre, Borçlar Hukuku, Özel Borç İlişkileri, Ankara, 2014.