Yeni Buluntular Işığında Yalvaç (Isparta/Türkiye) Neojen Devir Omurgalı Fosil Yatakları

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 47 - Ek Sayı, 97 - 115, 31.10.2019

N. Damla Yılmaz Usta , Serdar Mayda , T. Tanju Kaya

https://doi.org/10.35237/sufesosbil.586391

Öz

Isparta
ili sınırları içinde Neojen devir çökellerinde, eskiden bilinenlere ek olarak
yeni hominoid ve diğer memeliler
fosil ve bulgu yerlerine ulaşılması amacıyla T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı,
Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü izni ile Isparta Karasal Neojen’i
Yüzey Araştırması projesi oluşturulmuştur. İlgili projenin 2017-2018 yıllarında
gerçekleştirilen arazi çalışmalarında Yalvaç ilçesine bağlı biri Dedeçam köyü
(Pamuklu Mevkii) ve diğer ikisi Kuyucak köyü (İldere ve Belez Güneyi mevkileri)
yakınlarında üç yeni fosil yatağı tespit edilmiştir. Sözü geçen fosil
yataklarından çok sayıda iyi korunmuş omurgalı fosili elde edilmiştir. Bununla
birlikte, literatürde yer alan Tokmacık köyündeki fosil yatağının günümüz
koşulları gözden geçirilerek yüzeyde yeni fosillere ulaşılmıştır. Fosillerin
determinasyonu sonucunda toplam 17 cins belirlenmiştir. Bunlar arasında öncel
çalışmalarda bilinmeyen 13 cins ilk defa bu çalışma kapsamında tanımlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Miyosen, Neojen, Omurgalı/memeli fosilleri, Yalvaç, Isparta, Anadolu

Destekleyen Kurum

Süleyman Demirel Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Komisyonu

Proje Numarası

5022-GÜP-17

Kaynakça

• Alpagut, B., Mayda, S., Kaya, T., Göktaş, F., Halaçlar, K., Deniz Kesici, S. (2014). “Overview of Recent Research on Muğla – Özlüce Mammalian Fossil Locality”, 67.Türkiye Jeoloji Kurultayı Bildiri Özet Kitabı, Ankara, Türkiye, 2014.
• Antoine, P.O., Sarac, G. (2005). Rhinocerotidae (Mammalia, Perissodactyla) from the Late Miocene of Akkasdagi, Turkey. Geodiversitas, 27 (4): 601-632.
• Baker, O., Chamel, B., Coquerugniot, H., Vialet, A., Alçiçek, M.C. (2015). “Revision of Morphological Changes Observed in the Kocabaş Frontal Bone (Denizli, Turkey)”. International Congress of Anthropological Sciences (ICAS) Bildiri Özet Kitabı, Ankara.
• Demirel, A. (2012). “Burdur İli ve İlçelerinde Neojen ve Pleistosen Dönem Fosil Lokalitelerinin Tespiti Yüzey Araştırması-2010”, Araştırma Sonuçları Toplantısı, 29 (1): 361-368. Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara.
• Demirel, A., Kapan-Yeşilyurt, S., Yiğit, A., Yiğitbaşıoğlu, H. (2013). “Burdur İli ve İlçelerinde Neojen ve Pleistosen Dönem Fosil Lokalitelerinin Tespiti Yüzey Araştırması-2011”, Araştırma Sonuçları Toplantısı, 30(1): 307-316. Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara.
• Demirel, A., Kapan-Yeşilyurt, S. (2014). “Burdur İli ve İlçelerinde Neojen ve Pleistosen Dönem Fosil Lokalitelerinin Tespiti Yüzey Araştırması-2012”, Araştırma Sonuçları Toplantısı, 31(2): 165-173. Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara.
• Demirel, A. (2018). “Burdur ve Afyonkarahisar illeri ve ilçelerinde Neojen ve Pleistosen Dönem Fosil Lokalitelerinin Tespiti Yüzey Araştırması-2016”, Araştırma Sonuçları Toplantısı, 35(1): 103-116. Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara.
• Eisenmann, V., Alberdi, M. T., de Giuli, C., Staesche, U. (1988). “Methodology”, In: M.O. Woodburne, P.Y. Sondaar (Eds.), Studying Fossil Horses (pp.1-71), Leiden: E.J. Brill.
• Fortelius, M., Eronen, J., Liu, L.P., Pushkina, D., Tesakov, A., Vislobokova, I., Zhang, Z.Q. (2003). “Continental-scale hypsodonty patterns, climatic paleobiogeography and dispersal of Eurasian Neogene large mammal herbivores”, In: J.W.F. Reumer, W. Wessels (Eds.), Distribution and Migration of Tertiary Mammals in Eurasia (pp.1–11). A Volume in Honour of Hans de Bruijn. DEINSEA.
• Gentry, A.W., Rössner, G.E., Heizmann, E.P.J. (1999). “Suborder Ruminantia”, In: G. Rössner & K. Heissig (Eds.), The Miocene Land Mammals of Europe (pp.225–258), Dr. Pfeil Verlag, München.
• Geraads, D. (1994). “Les gisements de Mammifères du Miocène superieur de Kemiklitepe, Turquie: 5. Giraffidae”, Bull. Mus. Nat. Hist. nat., Paris, 4ème s_r., C, 16, 1; 159-173.
• Giaourtsakis, J. (2009). “Rhinocerotidae”, In: G.D: Koufos & D. Nagel (Eds.), The Late Miocene Mammal Faunas of the Mytilinii Basin, Samos Island, Greece: New Collection (pp.157-187), Beitrage zur Palaontologie 31.
• Guerin, C. (1980). “Les rhinoceros (Mammalia, Perissodactyla) du Miocene terminal au Pleistocene superieur en Europe occidental: comparaison avec les especes actuelles”, Documents du Laboratoire de Geologie de la Faculte des Sciences de Lyon, 79:1-1182.
• Heissig, K. (1972). “Palaontologische und geologische Untersuchungen im Tertiar von Pakistan 5. Rhinocerotidae (Mamm.) aus den unteren und mittleren Siwalik-Schichten”, Abhandlungen der Bayerischen Akademie der Wissenschaften, Mathematisch-Naturwissenschaftliche Klasse, Neue Folge 152: 1-112.
• Heissig, K. (1975). “Rhinocerotidae aus dem Jungtertiâr Anatoliens”, Geol. Jb., B 15, 145-151.
• Heissig, K., (1996). “The stratigraphical range of fossil rhinoceroses in the late Neogene of Europe and the eastern Mediterranean”, In: R. L. Bernor, V. Fahlbusch, H.W. Mittmann (Eds.), The evolution of western Eurasian Neogene mammal faunas (pp. 339–347), New York: Columbia University Press.
• Kahraman, N. (2011). “Elmacık Megafaunası: Anadolu Paleocoğrafyasına Açılan Yeni Bir Pencere”. Aktüel Arkeoloji Dergisi, Ocak 2011, Sayı 19, s. 92-103.
• Kaya, T., (1994). “Ceratotherium neumayri (Rhinocerotidae-Mammalia) in the Upper Miocene of western Anatolia”, Turkish Journal of Earth Sciences, 3(1): 13-22.
• Kaya, T., Geraads, D., Tuna, V. (2005). “A new late Miocene mammalian fauna in the Karaburun Peninsula (Western Turkey)”, Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie Abhandlungen, 236(3): 321-349.
• Kaya, T., Mayda, S. (2011). “35 milyon yıldan günümüze Batı Anadolu”, Aktüel Arkeoloji Dergisi, Ocak Sayısı.
• Koç, A., Kaymakci, N., van Hinsbergen, D.J.J., Vissers, R.L.M. (2016). “A Miocene onset of the modern extensional regime in the Isparta Angle: constraints from the Yalvaç Basin (southwest Turkey)”, International Journal of Earth Sciences, 105 (1), 369-398.
• Koufos, G., Mayda, S., Kaya, T. (2018).“ New carnivoran remains from the Late Miocene of Turkey”, PalZ , 92:131–162.
• Mayda, S., Demirel, F.A. (2016). “Burdur İli ve İlçelerinde Neojen ve Pleistosen Dönem Fosil Lokalitelerinin Tespiti Yüzey Araştırması-2014”, Araştırma Sonuçları Toplantısı 33 (1): 193-204, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara.
• Saraç, G. (1978). “A new Hispanotherium species (Mammalia-Rhinocerotidae): Hispanotherium alpani n. sp. From Upper Miocene of Southwest Anatolia”, Bull. Of the Min. Research and Explo. Inst. Of Turkey. No:89, 85-91.L.1. Ankara.
• Saraç, G. (2003). Türkiye Omurgalı Fosil Yatakları, MTA Rapor No 10609, Ankara.
• Saraç, G. (2012). Kuvaterner Memeli Faunaları ve Türkiye Örnekleri, Kazancı, N. Ve Gürbüz, A. (Eds.) içinde, Kuvaterner Bilimi (s.103-138), Ankara Üniversitesi Yayınları No:350, ISBN: 978-605-136-056-0.
• Sickenberg, O., Becker-Platen, J.D., Benda, L., Berg, D., Engesser, B., Gaziry, W., Heissig, K., Hünermann, K.A., Sondaar, P.Y., Schmidt-Kittler, N., Staesche, K., Staesche, U., Steffens P., Tobien, H. (1975). “Die Gliederung des höheren Jungtertiars und Altquartärs in der Türkei nach Vertebraten und ihre Bedeutung für die internationale Neogen-Stratigraphie”, Geol. Jb., B 15.
• Vialet, A., Alçiçek, M.C. (2002). “The Kocabaş Hominin Fossil (Denizli Basin, Southwest Anatolia) as Evidence of One of the Waves of Hominin Expansion from Africa Towards Eurasia Between 1,6 and 1,2 Ma”, Palaeolithic Research in the Armenian Highlands and Anatolia, 20 October 2015, METU, Ankara.
• Yağmurlu, F., Kaya, T., Aslan, F., Tuna, V., Mutlutürk, M., Bozcu, M., Saraç, G., Yalçın, A. (1994). Isparta-Tokmacık Omurgalı Fosil Yataklarının Araştırılması, Kültür Bakanlığı Anıtlar ve Müzeler Genel Müdürlüğü Araştırma Projesi (1994).
• Yalçınlar, İ. (1983). Türkiye’de Neojen ve Kuvaterner Omurgalı Araziler ve Jeomorfolojik Karakterleri. İstanbul Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi Yayınları, No.2741, İstanbul.
• Yılmaz Usta, N.D., Yakut İpekoğlu, H., Sarp, G., Yağmurlu, F., Atalay, S. (2018). Surveys on Continental Neogene of Isparta in 2017, ANMED, 16: 195-199.