Türkiye’deki Suriyelilerin Sosyolojik “Yabancı” Olarak Ele Alınması Üzerine Eleştirel Bir Değerlendirme

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 47 - Ek Sayı, 97 - 115, 31.10.2019

Özlem Kahya Nizam , Songül Sallan Gül

https://doi.org/10.35237/sufesosbil.627839

Cited By: 3

Öz

2011
yılından bu yana Suriyelilerin Türkiye’ye zorunlu göçü, Türkiye’yi kitlesel bir
göç akını ile karşı karşıya bırakmıştır. Başlangıçta, ülkelerindeki durum
düzeldiğinde geri dönecekleri düşünülen Suriyeliler, hem siyasal hem de
toplumsal alanda “misafir” söylemi ile birlikte ele alınmıştır. Ancak süreç
içerisinde, Suriye’deki durumun düzelmemesi ve yakın zamanda düzeleceğine dair olan
öngörünün sorgulanması, nüfusları yaklaşık 4 milyona ulaşan Suriyelilerin
Türkiye’deki kalıcılıklarına ilişkin tartışmaları beraberinde getirmiştir.
Akademik çalışmalarda da toplumsal bütünleşme, toplumsal uyum, birlikte yaşama gibi
temalar çerçevesinde konuya yoğun bir ilgi oluşmuştur. Son yıllarda sosyoloji
alanında yapılan çalışmalarda ise, Suriyeliler, farklılaşan özelliklerine
referansla, Simmel, Park ve Bauman’ın geliştirdiği yabancılık teorileri
bağlamında “yabancı” kavramı ile özdeşleştirilerek ele alınmaya başlamıştır. Bu
çalışmada, yabancı teorilerinin ortaya çıktığı ulusal durumlar ve Türkiye
deneyiminin dinamikleri çerçevesinde “yabancı” kavramının Suriyeliler için
kullanımının ne derece uygun olduğu tartışılmaktadır. Bu makalenin temel
iddiası, yabancılık tartışmalarının ortaya çıktığı ülkelerin uluslararası göç
ve göçmenlik deneyiminin Türkiye’ninkinden oldukça farklı olduğu ve
Suriyelilerin sosyolojik anlamda “yabancı” olarak tanımlanıp
tanımlanamayacağını anlamak için uzun bir tarihselliğe ihtiyaç duyulduğudur. 

Anahtar Kelimeler

Uluslararası Göç, Suriyeli, Simmel, Park, Bauman

Destekleyen Kurum

SDÜ ÖYP Koordinatörlüğü

Proje Numarası

ÖYP05247-DR-14

Kaynakça

• Açıkgöz, R. vd. (2017). Türkiye'deki Suriyeli Mültecilerin Yaşam Koşulları Üzerine Sosyolojik Bir Çalışma: Elazığ Örneği. Route Educational and Social Science Journal, 4 (4), 84-99.
• Alexander, J. C. (2004). Rethinking Strangeness: From Structures in Space to Discourses in Civil Society. Thesis Eleven, Number 79, 87–104.
• Altunkaynak, S. (2016). Intersectıng Lives in Post-Migration Period: The Dynamics of Relations Between “Host” Women From Turkey And “Guest” Women From Syria. Alternatif Politika, Cilt: 8 Sayı:3, 488-504.
• Apak, H. (2014). Suriyeli Göçmenlerin Kente Uyumları: Mardin Örneği. Mukaddime, 5 (2), 53-75.
• Bakioğlu, A., Artar, F., İzmir, H. (2018). Ankara’daki Suriyelilerin Mültecilik Deneyimleri: Göç, Gündelik Yaşam, Geçim Deneyimleri ve Sosyal Dışlanma. Sosyoloji Derneği Yayınları, Yayın No: 25.
• Balibar, E. (2000). Irk Ulus Sınıf Belirsiz Kimlikler. Ed. Etienne Balibar ve Immanuel Wallerstein, Nazlı Ökten (Çev.), 3. Baskı, İstanbul: Metis Yayınları.
• Bauman, Z. (2006). Sosyolojik Düşünmek. Abdullah Yılmaz (Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bauman, Z. (2011). Bireyselleşmiş Toplum.Yavuz Alogan (Çev.). 2. Basım. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bauman, Z. (2013). Postmodernizm ve Hoşnutsuzlukları. İsmail Türkmen (Çev.). 2. Baskı. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bauman, Z. (2014). Parçalanmış Hayat. İsmail Türkmen (Çev.). 2. Baskı. İstanbul: Ayrıntı Yayınevi.
• Bauman, Z. (2018). Kapımızdaki Yabancılar. Emre Barca (Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bottomore, T. ve Nisbet, R. (2010). Sosyolojik Çözümlemenin Tarihi. Mete Tunçay ve Aydın Uğur (Yayına Hazırlayan). 2. Baskı. İstanbul: Kırmızı Yayınları.
• Castles, S. , Miller, M.J. (2008). Göçler Çağı Modern Dünyada Uluslararası Göç Hareketleri. 1. Baskı. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Collins, R., Makowsky, M. (2014). Toplumun Keşfi. Prof. Dr. Nurgün Oktik (Çev. Ed.), Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Çakır, H. (2017). Yabancı Kavramının Sığınmacı Sorunu Örneğinde Yeniden Değerlendirilmesi Üzerine. Route Educational and Social Science Journal, Vol: 4 No: 5, 187-197.
• Çetin, İ. (2016). Türkiye’de Suriyeli Sığınmacıların Sosyal ve Kültürel Entegrasyonu. Sosyoloji Dergisi, Sayı: 34, 197-222.
• Davidson, T., Garcia, C. (2014). Welcoming The Stranger Religion and Attitudes toward Social Justice for he Immigrants in the U.S. Journal of Religion & Society, Vol: 16.
• Dedeoğlu, S., Ekiz Gökmen, Ç. (2011). Göç ve Sosyal Dışlanma Türkiye’de Yabancı Göçmen Kadınlar. Ankara: Efil Yayınevi.
• Ekinci, Y. vd. (2017). Yabancı ve Marjinal Olarak Öteki: Yerleşik ve Yabancı İlişkisi Bağlamında Suriyeli Sığınmacılar. Tarih Okulu Dergisi, Yıl: 10, Sayı: XXX, 365-392.
• Erder, S. (2007). “Yabancısız” Kurgulanan Ülkenin “Yabancıları”. Aylan Arı (der). Uluslararası Göç, İşgücü ve Nüfus Hareketleri içinde. İstanbul: Derin Yayınları.
• Erdoğan, M.M., (2015). Türkiye’deki Suriyeliler Toplumsal Kabul ve Uyum. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Göker, G., Keskin, S. (2015). Haber Medyası ve Mülteciler: Suriyeli Mültecilerin Türk Yazılı Basınındaki Temsili. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi - Sayı 41 / Güz 2015, 229-256.
• Gözübüyük Tamer, M. (2016). Trabzon Kamuoyunun Geçici Koruma Kapsamındaki Suriyelilere Bakış Açısı. Karadeniz Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 2016/2, 180-211.
• Grandi, F. (2018). Suriye Acil Durumu, https://www.unhcr.org/tr/suriye-acil-durumu. 19 Nisan 2018 tarihinde güncellenmiş, Erişim Tarihi: 08.05.2019.
• IOM (2004). Glossary on Migration, İnternational Migration Law Series. No: 25, Geneva.
• İçduygu, A. (2010). Türkiye’ye Gelen Uluslararası Göçün Toplumsal ve Siyasi Koşulları, iç. Türkiye’ye Uluslararası Göç Toplumsal Koşullar -Bireysel Yaşamlar içinde, (der. Barbara Pucsh, Tomas Wilkoszewski), çev. Mutlu Çomak-Özbatır, İstanbul: Kitap Yayınevi.
• İçduygu, A. (2014). Bir Siyaset ve Siyasa Alanı Olarak Uluslararası Göç: Son Yüzyılda Dünya ve Türkiye. iç. Türkiye’nin Uluslararası Göç Politikaları 1923-2023: Ulus-Devlet Oluşumundan Ulus-Ötesi Dönüşümlere. Mirekoç Araştırma Raporları, 1/2014.
• Kahraman, F., Kahya Nizam, Ö. (2016). "Mültecilik Hallerini Mekan Üzerinden Okumak: Gaziantep Örneğinde Türkiyelilerin Gözünden Suriyeli Kent Mültecileri". Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Haziran 2016, Cilt:9, Sayı:44, 808-825.
• Kaya, M. (2017). Türkiye’deki Suriyeliler: İç İçe Geçişler ve Karşılaşmalar. İstanbul: Hiperlink Yayınları.
• Kirişçi, K. (2008). Osmanlı ve Cumhuriyet Türkiye’sinde Göç ve Sığınma. Düşünce Gündem Mültecilik Özel Sayısı. Sayı: 44, Yıl: 4, Temmuz 2008, s. 12–15.
• Man, F. (2015). “Günah Keçileri” ya da “Olağan Şüpheliler” Olarak Suriyeliler. Çalışma ve Toplum, 2016 (3), 1147-1169.
• Marotta, V. P. (2017). Theories of the Stranger: Debates on Cosmopolitanism, Identity and Cross-Cultural Encounters. New York: Routledge.
• Mültecider (2019). Türkiye’deki Suriyeli Sayısı Eylül 2019. https://multeciler.org.tr/turkiyedeki-suriyeli-sayisi/, (29.09.2019).
• Park, R.E. (2016). İnsan Göçü ve Marjinal İnsan. iç. Yabancı Bir İlişki Biçimi Olarak Ötekilik, der. Levent Ünsaldı. Ankara: Heretik.
• Park, R. E, Burgess, E.W. (2017). Asimilasyon ve Sosyal Kontrol-Sosyoloji Bilimine Giriş II. çev. Pınar Sayar Kızılçalı. 1. Baskı, İstanbul: Pinhan Yayınları.
• Park, R. E. (2019). Yalıtım ve Sosyal Temaslar -Sosyoloji Bilimine Giriş V. çev. Gökçe İnan Yağlı, 1. Baskı, İstanbul: Pinhan Yayınları.
• Pietsch, J., Marotta, V. (2009). Bauman, Strangerhood and Attitudes towards Immigrants among the Australian Population. Journal of Sociology, Vol: 45, No: 2, 187-200.
• Rapoport, T., Lomsky-Feder, E. (2001). Reflections on Strangeness in Context: The Case of Russian–Jewish Immigrants in the Kibbutz. Qualitative Sociology, 24(4): 483-506.
• Ritzer, G. (2014). Klasik Sosyoloji Kuramları. çev. Himmet Hülür. Ankara: De Ki Basım Yayın.
• Ritzer, G., Stepnisky, J. (2013). Çağdaş Sosyoloji Kuramları ve Klasik Kökleri. çev. Irmak Ertuna Howison, Ankara: De Ki Basım Yayın.
• Sağır, A., Kurtkara, S. (2018). Sosyoloji Bölümü Öğrencilerinin “Suriyeli” Kavramına İlişkin Tutumları Üzerine Sosyolojik Bir Çözümleme (Bülent Ecevit Üniversitesi Ve Karabük Üniversitesi Örneği). Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 11, Sayı: 60, 648-661.
• Simmel, G. (2009). Yabancı, iç. Bireysellik ve Kültür. çev. Tuncay Birkan, İstanbul: Metis Yayıncılık.
• Tümtaş, M. S. (2018). Toplumsal Dışlanmadan Vatandaşlık Tartışmalarına Suriyeli Kent Mültecileri. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi (37), ss. 26-47.
• Türk Vatandaşlığı Kanunu (2009) https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5901.pdf, (26.09.2019).
• Weisberger, A. (1992). Marginalty and its Directions. Sociological Forum, Vol: 7, No: 3, pp. 425-446.
• Ünal, S. (2014). Türkiye'nin Beklenmedik Konukları: "Öteki" Bağlamında Yabancı Göçmen ve Mülteci Deneyimi. Zeitschrift für die Welt der Türken Journal of World of Turks, Vol: 6, No: 3, 65-89.
• Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu (2013) https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6458.pdf, (26.09.2019).