Bartın Geleneksel Evleri, Cephe Düzenlemesi ve Ahşap İşçiliği

Yıl 2020, Sayı: 49, 1 - 26, 30.04.2020

Lütfiye Göktaş Kaya , Fatma İribaş

Öz

Batı
Karadeniz Bölgesinde bulunan ve tarih boyunca coğrafi konumundan dolayı ilgi
görerek çeşitli uygarlıklara ev sahipliği yapan Bartın geleneksel yapısını
sürdürmeyi başarmış kentlerimizden biridir. Ancak geleneksel evler zaman içerisinde yaşanan yangın ve sel
felaketlerinden, yeni konut mimarisinin kullanılmak istenmesinden ya da
kardeşler arası anlaşmazlıklardan dolayı yıkılmış, yanmış ya da harap duruma
gelmiştir. Bu durum geleneksel yapıların kent içerisinde dağınık durumda kalmasına
neden olmuştur. Çalışmada; Bartın merkezde, korunmuşluk dereceleri ve farklı özellikler
göstermeleri dikkate alınarak ele alınan 30 tane geleneksel ev plan, malzeme ve
teknik özelliklerinin yanı sıra özellikle cephe düzenlemeleri ile iç ve dış
ahşap süslemeleri açısından değerlendirilmiştir. Geç Osmanlı dönemine ait olan
geleneksel evler plan açısından Türk evlerinin genel özelliklerini gösterirken,
özellikle cephelerdeki ahşap kullanımı ve ahşap süsleme açısından İstanbul konutlarının
özelliklerini yansıtır. İstanbul ile yapılan liman ticareti kanalıyla görüldüğü
düşünülen, 19. yüzyıl beğenisi olarak karşımıza çıkan Art Nouveau ve Ampir üsluplarının
ahşap malzemeye uygulandığı görülür.  İncelenen evlerde ahşap süsleme cephelerde
yoğunlaşırken iç mekanlar oldukça yalındır.

 

Anahtar Kelimeler

Geleneksel Bartın Evleri, Cephe Düzenlemesi

Kaynakça

• Akdemir, M. Z. ve Korkmaz, E. (2010). Geleneksel Konut Dokularında Malzemenin Çatı ve Cephe Kuruluşuna Etkileri: Batı Karadeniz Bölgesi Örneği. 5. Ulusal Çatı ve Cephe Sempozyumu, İzmir, 129-135.Aşçıoğlu, E. (1970). İktisadi ve Sosyal Yönleriyle Bartın. İstanbul: Ahmet Sarı. İstanbul.Batur, A. (1985). Batılılaşma Döneminde Osmanlı Mimarlığı. Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, İletişim Yayınları, İstanbul, 4, 1037-1088.Cansever, N. (1965). Bütün Yönleriyle Bartın. İstanbul: Ersa Kollektif ŞirketiCengiz, B. (2007). Bartın Çayı Peyzaj Özelliklerinin Saptanması ve Değerlendirilmesi Üzerinde Bir Araştırma. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.Çam Bağdatlı, F. (2014). Antik Dönemde Bartın. Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Belge ve Fotoğraflarla Bartın, 15, 29.Çal, H. (1999). Osmanlı Kapı Halkaları ve Kapı Tokmakları. Osmanlı,11, 275- 284.Çal Ataoğuz, Ö. (2003). Beypazarı’nın Geleneksel Evlerinde Kapılar. Sosyal Bilimler Dergisi, Konya, 9, 65-93.Çelikoğlu, Ş. (2016). Bartın İlinin Kültürel Coğrafyası. Ankara: Pegem Akademi. Çelikyay, S. (2011). Batı Karadeniz’deki Geleneksel Ahşap Evlerin Özellikleri ve Özgün Detaylar, Mimar: Üç Yıllık Mimarlık Kültürü Dergisi, 40, 32-36.Çilsüleymanoğlu, S. (1996). Bartın Halk Kültürü.1-2, Ankara: Türk Tarih Kurumu. Eldem, S. H. (1987). Osmanlı Dönemi Türk Evi. I, İstanbul: Güzel Sanatlar A.Ş.Göğebakan, Y. (2015). Karakteristik Bir Değer Olan Geleneksel Türk Evi’nin Oluşumunu Belirleyen Unsurlar ve Bu Evlerin Genel Özellikleri. İnönü Üniversitesi Kültür ve Sanat Dergisi, 1/1, 41-55.Göktaş Kaya, L. (2010). Geleneksel Kapı Halka ve Tokmakları: Safranbolu. Z.K.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 6/12, 341-369.Görmüş Çetinkale, Sevgi ve Açıksöz, S. (2007). Kentsel Peyzajda Geleneksel Dokunun Sürdürülebilirliği: Bartın Örneği. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi, 13/2, 81-88.Günay, R. (1998). Türk Ev Geleneği ve Safranbolu Evleri. İstanbul: Yem.Kafescioğlu, R (1955). Kuzeybatı Anadolu’da Ahşap Ev Yapıları. İstanbul: Pulhan. Kemik, C. (1986). Bartın Evler ve Kentsel Değerleri Üzerine Bir Araştırma. Yıldız Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.Kuban, D. (2007). Osmanlı Mimarisi. İstanbul: Yem.Sakaoğlu, N. (1987). Amasra’nın Üç bin Yılı. Zonguldak: Zonguldak Valiliği. Strabon, G. (2015). Antik Anadolu Coğrafyası Kitap: XII-XIII-XIV, İstanbul: Arkeoloji ve Sanat.Tuncel, M. (1992). Bartın, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 5, 88.